بامدادجنوب: فصل آینده، تلویزیون 30 درصد از درآمدهای خود به هنگام پخش برنامه های
ورزشی را به وزارت ورزش و جوانان اختصاص خواهد داد یعنی چیزی حدود 30 میلیارد
تومان برای هر 16 باشگاه لیگ برتری. مساله اصلی این است که دریاقت 5/1 میلیارد
تومان از حق پخش تلویزیونی برای هر باشگاه، میتواند مرهمی برای مشکلات مالی آنها
باشد یا خیر؟
با اینکه بیش از 90 درصد درآمد و بیننده تلویزیون برای مسابقات
ورزشی، متعلق به رشته فوتبال است، طبق شنیدهها وزارت ورزش و جوانان میخواهد
درآمد واریز شده از سوی صداوسیما را بین فدراسیونهای مختلف ورزشی حتی ضعیفترین
رشتهها که پخش تلویزیونی قابل توجهی ندارند، تقسیم کند.
همین یک سال پیش بودن که نمایندگان فیفا با حضور در ایران، و اطلاع
از برقرار نبودن قرارداد حق پخش، خواهان احیای این درآمد و گزارش دقیق در این
زمینه شدند. آنها برای اجرای این برنامه در بازیهای لیگ برتر تاکید کردند و اذعان
داشتند از این پس برنامههای فدراسیونهای ملی بهطور مستقل رصد خواهد شد و مورد حمایت
فیفا خواهد بود. حالاصادق
درودگر - که رئیس سازمان اقتصادی فدراسیون فوتبال خوانده شده و چنین نهادی وجود خارجی
در تشکیلات این نهاد ندارد و فیفا هم هیچ نامی از چنین سازمانی نیاورده است- در پاسخ
به این سوال که پیشبینی میکند چه میزان از این درآمد به فدراسیون فوتبال اختصاص
یابد؟ به رسانهها گفت: «بهنظر میرسد حداکثر پولی که بابت حق پخش از سوی وزارت
ورزش و جوانان به فدراسیون فوتبال داده شود ۲۰ تا ۳۰
میلیارد تومان است».
این در حالی است که 16 تیم در بازیهای لیگ برتر حضور دارند. پیشبینی
میشود در بهترین شرایط یک تا 5/1 میلیارد تومان سهم باشگاهها از در آمد حق پخش
در فصل آینده باشد که در برابر هزینههای جاری باشگاه قابل ملاحظه نیست. در صورتی
که در فوتبال حرفهای نیمی از هزینههای باشگاهها را حق پخش تامین میکند. جالب
اینکه در لیگ برتر برخی تیمها تا ۱۰۰
میلیارد تومان و حتی بالای ۱۰۰
میلیارد تومان هزینه میکنند و در چنین شرایطی حق پخش یک درصد از هزینه این تیمها
را تامین میکند. این بهطور حتم برای باشگاهها ناراحتکننده خواهد بود. اکنون
خیلی از باشگاههای حاضر در لیگ برتر با مشکل مالی روبهرو هستند و یکی از دلایل
این است که از حق پخش درآمدی ندارند. از سویی میزان پولی که از سوی فدراسیون
فوتبال بابت تبلیغات محیطی به حساب باشگاهها واریز میشود ناچیز است بهطوری که
زنوزی –مالک باشگاه تراکتور- در مصاحبهای
گفته بود این فصل 350 میلیون تومان از سوی فدراسیون فوتبال بهحساب
باشگاه تراکتور واریز شده است.
در فوتبال حرفهای فدراسیونهای ملی جدا از حق پخش خوبی که برای
باشگاهها تعیین میکنند تبلیغات محیطی را به باشگاهها واگذار میکنند. بدین ترتیب
هر تیمی در استادیومی که به میدان میرود مدیریت تبلیغات محیطی را بر عهده میگیرد
و تنها بخشی از درآمد را به حساب اتحادیه برگزاری بازیها واریز میکند؛ اما در
فوتبال ایران سازمان لیگ مجری تبلیغات محیطی است! و بعد از کسب درآمد و کسورات
متعدد بخشی از درآمد را به حساب باشگاهها واریز میکنند. در چنین شرایطی نمیتوان
به بهبود وضع مالی باشگاهها در سالهای آتی امیدوار بود. تیمهای نفتی هماکنون
وضعیت بحرانی دارند و شاید در صورت ادامه این وضعیت از لیگ برتر کنارهگیری کنند.
در صورتی که اگر به این تیمها حق پخش واقعی میرسید و از تبلیغات محیطی هم بهرهمند
میشدند اکنون بهدنبال کنارهگیری از بازیها نبودند.
پیش از ورود مهدی تاج به سازمان لیگ، فوتبال باشگاهی ایران حق پخش
حدود 20 میلیارد تومانی در سال از
صداوسیما دریافت میکرد؛ اما با تغییر مدیریت در رسانه ملی و آمدن تاج این منبع
درآمدی طی یکی دو فصل کاملا صفر شد. حالا پس از نزدیک به هفت سال گفته میشود که
میخواهند همان 20 الی 30 میلیارد را به فوتبال بدهند که با صدقه فرقی نمیکند.
میزان درآمدهای صداوسیما از محل پخش فوتبال فراتر از چیزی است که با این ارقام حق
باشگاههای لیگ برتری ادا شود. در ضمن هنوز هیچ سهمی برای تیمهای لیگ یکی در نظر
گرفته نشده!! تیمهایی که بعضا برای پخش بازیهایشان از شبکه استانی یا کانالهای
اقماری سیما، پول هم پرداخت میکنند.
بهنظر میرسد لبخند فوتبالیها با شنیدن این ارقام خیلی زود بر لبانشان
خشک شود و معلوم نیست با این فدراسیون بحرانزده و بدون رئیس چه شخصی میخواهد پول
و حق واقعی فوتبال را از صداوسیما بگیرد؟
همه این اتفاقها
در حالی رخ داده است که در فوتبال حرفهای 40 تا 50 درصد از هزینه باشگاهها را حق
پخش تامین میکند. بهتر است در این زمینه به تجربیات مسوولان فوتبال اسپانیا و
انگلیس نگاهی بیاندازیم. وضعیت در آن کشورها به شکلی است که حتی برای پخش بازیها،
باشگاهها تصمیمگیرنده نهایی هستند. البته در کشورهای توسعهیافته تماشاگر برای دیدن
بازیهای فوتبال از تلویزیون، پول میپردازد. بهدلیل به
توافق نرسیدن فدراسیون فوتبال و سازمان صدا و سیما در سالهای اخیر قرارداد
حق پخش لغو شده بود؛ اما با تصویب قانونی از سوی مجلس مقرر شد از این پس 30 درصد
از درآمدهای تلویزیون به هنگام پخش زنده برنامههای ورزشی به وزارت ورزش و جوانان
اختصاص یابد.