داود علیزاده

اینجا استان بوشهر است. پایتخت انرژی ایران؛ اما روزبه‌روز بی‌نواتر از گذشته دارد با مشکلات عدیده دست و پنجه گرم می‌کند. با رسیدن فصل گرما و در روزهایی که اداره هواشناسی از بالارفتن دما به بالای 50 درجه سانتی‌گراد خبر می‌دهد و دانشگاه علوم پزشکی نسبت به وضعیت قرمز کرونا هشدار می‌دهد مردمانی هستند که روزبه‌روزوضعشان وخیم و وخیم‌تر می‌شود. کسانی که کارشناس دفتر تسهیلگری برازجان از پسماندگردی و زباله‌گردی ‌آنها در این روزها خبر می‌دهد!

کرونا بی‌پرواتر از هر زمان دیگری جولان می‌دهد و قربانی‌ می‌گیرد. ضرورت دارد که مردم توصیه‌های پزشکی و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند تا بتوان استان را به وضعیت امن نزدیک کرد. طبق شنیده‌ها در حال حاضر گنجایش مراکز درمانی تکمیل است و توان پذیرش بیماران بدحال تنفسی را ندارند. با آغاز پیک دوم آمار مبتلایان کرونا در استان از مرز پنج هزار نفر گذشته و مرگ‌ومیر مبتلایان با بیماری زمینه‌ای به شکل فزاینده‌ای در حال رشد است. ‌همین مساله کنترل امور را از دست متولیان سلامت خارج کرده است و در حال حاضر تنها با همکاری مردم و جدی گرفتن شرایط بغرنج فعلی از سوی آن‌ها می‌توان به گذر از این بحران دل بست.

یکی از شهرهایی که از بدو شیوع کرونا تقریباً از وضعیت نگران‌کننده‌ای برخوردار و جزء شهرهای قرمز استان محسوب شد، برازجان بود که اکنون در شرایط بسیار بغرنج‌تری قرارگرفته و حتی تلاش‌های شبکه بهداشت و دستگاه‌های دولتی و سمن‌ها در بعد درمان، آموزش و فرهنگ‌سازی افاقه نکرده است؛ چراکه برخی از شهروندان همچنان به رفتارهای پرخطر خود ادامه می‌دهند. متاسفانه در این شهر برخی از نقاط مثل محلات کمتر برخوردار وضعیت بدتری دارند که ضروری است توجه بیشتری به آن‌ها شود.

ساکنان این محلات از قشر کم‌درآمد و ضعیف جامعه هستند که با شیوع کرونا، بسیاری از آن‌ها منبع درآمد خود را ازدست‌داده‌اند؛ حمایت‌های برخی از دستگاه‌های دولتی، شبکه بهداشت و سمن‌ها و دفتر تسهیلگری برازجان بسته‌‌های معیشتی و بهداشتی میان آن‌ها توزیع شده؛ اما در روزهایی که شرایط حادتر شده است، می‌طلبد این کمک‌های خیرخواهانه و نوع‌دوستانه بیشتر شود.

وضعیتی که در این محلات دیده می‌شود، نیاز به توجه، نظارت و حمایت دارد. اغلب ساکنان این محلات گاه ناچارند برای امرارمعاش به رفتارهای پرخطری چون زباله گردی و جمع‌آوری مواد بازیافتی، حضور بدون ماسک در سطح جامعه، مشاغل خانگی برای تهیه محصولات بومی بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی و... روی‌آورند که این موضوع نه‌تنها می‌تواند موجب آلوده شدن خودشان به کرونا می‌شود بلکه می‌توانند به‌عنوان ناقل ویروس، این بیماری مرگبار را در محل سکونت خود فراگیر کنند.

همان‌طور که در بالا اشاره شد، زباله گردی یکی از رفتارهای پرخطری است که از سوی افراد بی‌بضاعت در این منطقه سر می‌زند این در حالی است که در این زباله‌ها ماسک‌ها و دستکش‌های آلوده به‌وفور دیده می‌شود و تماس دست‌های آن‌ها با این مواد بسیار خطرآفرین است که امید می‌رود مسوولان شهری در زمینه جمع‌آوری و دپوی مناسب پسماندهای عفونی و غیر عفونی در حاشیه شهر نهایت اهتمام خود را به‌کارگیرند و شبکه بهداشت نیز چون گذشته به تلاش‌های خود در زمینه درمان، اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی در راستای پیشگیری از ابتلا به کرونا با نصب بنرها و پوسترهای بیشتر در سطح این محلات ادامه بدهد. بی‌شک حضور نیروهای مردمی و سمن‌‌های و مؤسسات خیریه در کنار متولیان سلامت می‌تواند در کنترل وضعیت و تأمین سلامت و رسیدگی به معیشت ساکنان این محلات مفید واقع شود که خوشبختانه در این راستا دفتر تسهیلگری برازجان در این مدت تلاش کرده است با شناسایی خانواده‌‌های آسیب‌دیده و عوامل تهدیدکننده بستر را برای مشارکت خیران و نهادهای دولتی و خصوصی در زمینه رفع مشکلات این مناطق فراهم کند.

کارشناس حقوقی دفتر تسهیلگری دشتستان در این باره به بامداد جنوب گفت: در حال حاضر دشتستان یکی از مناطق قرمز استان در بیماری کووید 19 است و از آنجا که محدوده مطالعاتی و عملیاتی دفتر تسهیلگری و توسعه محلی برازجان (که زیر‌مجموعه کانون همیاران جامعه آرمانی است و زیر نظر استانداری بوشهر فعالیت می‌کند.) محلات آسیب‌پذیر و کم برخوردار شهرستان است، در پی فراگیری کرونا، محلات محروم این شهر به دلیل فقر اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی نیز جزء مناطق قرمز و پرخطر برازجان محسوب می‌شود.

رقیه فولادی در ادامه با بیان اینکه سه عامل فقر اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در تشدید وضعیت قرمز محلات محروم بسیار نقش‌آفرین هستند، افزود: زیرا این سه عامل رابطه مستقیم و نزدیکی با شیوع بیشتر این بیماری دارند؛ بنابراین هر چه افراد از سواد مطالعاتی و مطالباتی کمتری برخوردار باشند، از آموزش کمتری نیز بهره‌مند می‌شوند و در سطح جامعه حضور کمتری خواهند داشت. ازاین‌رو، میزان تاب‌آوری آنها در بحرانی مانند اپیدمی فعلی پایین می‌آید در نتیجه این بیماری و راه‌های پیشگیری از آن را کمتر جدی می‌گیرند. همچنین هر چه افراد از توان مالی و اقتصادی کمتری برخوردار باشند به‌تبع کمتر می‌توانند شرایط و اقلام بهداشتی لازم را در راستای رعایت پروتکل‌های بهداشتی و پیشگیری از همه‌گیری این ویروس تهیه‌ کنند.

وی با تاکید بر اینکه بدیهی است اولویت اقتصادی مردم در محلات محروم معیشت آن‌هاست، تصریح کرد: از این‌رو، هزینه برای تأمین سلامت فردی و عمومی در اولویت‌های بعدی ساکنان این محلات قرار دارد و حتی می‌توان گفت به‌دلیل شرایط سخت معیشتی گاه اصلاً هزینه‌ای برای تضمین سلامت خود و خانواده‌شان در نظر نمی‌گیرند. متاسفانه تجمع شهروندان با شاخصه‌های ذکرشده در محلات محروم، به دلیل حاشیه‌نشینی و کم‌توجهی‌ها در مقایسه با سایر محلات شهر بارز است.

به گفته فولادی، خوشبختانه در راستای بهبود وضعیت اقتصادی خانوارهای ساکن در محلات کم برخوردار برازجان در بحران کرونا دفتر تسهیلگری و توسعه محلی برازجان با همکاری استانداری، بهداشت مرکزی شهر، سپاه جوادالائمه (ع)، خانه مشارکت‌های مردی و راهنمایی‌های شایسته فرمانداری گام‌های استواری را در جذب افراد خیر برداشته است و با کمک‌های خیرخواهانه مردمی ‌به تهیه و توزیع بسته‌های حمایتی (شامل معیشتی- بهداشتی) اقدام کرده و آن‌ها را در این محلات به‌خصوص میان خانواده‌‌هایی با سرپرستی زن و بی‌بضاعت تقسیم کرده است. شناسایی این افراد از طریق آمارگیری دفتر تسهیلگری قبل از شیوع این بیماری صورت گرفته بود.

وی با اشاره به اینکه همچنین برای ارتقای وضعیت فرهنگی و اجتماعی محلات کم برخوردار شهر دفتر تسهیلگری دشتستان در این شرایط بحرانی اقدام به تهیه و نصب پوستر و بنر با محتوای آموزشی در راستای پیشگیری از ابتلا به کرونا و ارتقای روحیه افراد مبتلا کرده است، گفت: همچنین اقدام دیگری که باهدف توانمندسازی افراد محلی در این محلات صورت گرفته است تشکیل کارگروهی تخصصی برای مشاوره در زمینه‌های مختلفی شامل حقوقی، اجتماعی، اقتصادی، تربیتی، روانشناسی، شهرسازی و سلامت و بهداشت فردی بود که تمام خدمات ارائه‌شده به‌صورت رایگان و تلفنی صورت می‌گیرد.

این کارشناس در ادامه به سه معضلی که در محلات کمتر برخوردار به دلیل فقر فرهنگی و اقتصادی مشاهده‌شده است، اشاره و تصریح کرد: مورد اول دفع نامناسب پسماند‌های عفونی و غیر عفونی رهاشده در اطراف دره‌ها و سکونت‌گاه‌های غیررسمی از سوی ساکنان این محلات است که متاسفانه بارها شاهد صحنه‌هایی دل‌خراشی در این مکان‌ها بوده‌ایم که افرادی معتاد و بی‌بضاعت اغلب به همراه فرزندانشان به پسماند‌گردی مشغول هستند. متاسفانه با توجه به اپیدمی کرونا در منطقه ماسک‌ها و دستکش‌های آلوده بخشی از این پسماند‌ها را تشکیل می‌دهند که بسیار آلوده هستند و خطرات زیادی برای ساکنان به همراه دارد. از سوی دیگر، این پسماند‌ها اغلب مورداستفاده دام‌هایی قرار می‌گیرند که در منازل مسکونی این محلات نگهداری می‌شود و فراورده‌های شیری و گوشتی آن‌ها بدون هیچ‌گونه نظارتی خریدوفروش می‌شود.

فولادی ادامه داد: مساله بعدی مربوط به مشاغل خانگی می‌شود که درصد بالایی از زنان در محلات محروم در این مشاغل فعالیت می‌کنند؛ اما آن‌ها به دلیل نگذارندن دوره‌های آموزشی لازم در تهیه و توزیع محصولات خود اصلاً پروتکل‌های بهداشتی و توصیه‌شده از سوی وزارت بهداشت را رعایت نمی‌کنند؛ سومین موردی که در این محلات شناسایی‌شده حضور افرادی با عناوین فعالین مدنی و اجتماعی برای تهیه گزارش و مستندات در خصوص فقر و ... در این محلات است که معمولاً پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند که این مساله می‌تواند خطراتی را برای اهالی محلات به همراه داشته باشد.

این کارشناس در پایان با تاکید بر اینکه همه از بغرنج‌ بودن شرایط مطلع هستیم و به لزوم روی آوردن به قرنطینه خانگی و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و توصیه‌های بهداشتی مطمئن هستیم، پس می‌دانیم که درد از جوامع کوچک شروع و به جوامع بزرگ‌تر رسوخ می‌کند، یادآور شد: بنابراین همه مردم و نهادهای دولتی و خصوصی باید با همکاری یکدیگر به جوامع محلی کوچک که جزئی از پیکره یک شهر است، کمک کنند و توجه و رسیدگی ویژه داشته باشند تا بتوان با کاستن مشکلات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی این محلات از شدت آسیب این بیماری در این نقاط کم کرد تا ساکنان آن در فضای عادلانه‌تر به رشد و بالندگی برسند.