داود علیزاده

اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، عملا اقتصاد کشور را فلج کرد و به تورم و گرانی بی‌سابقه‌ای منجر شد؛ به‌گونه‌ای که امروز بسیاری از خانواده‌ها و افراد در تامین مایحتاج ابتدایی خود بازمانده‌اند و برای گذران زندگی دچار رنج و مشقت شده‌اند. این در حالی است که شیوع کرونا هم مزید بر علت شده و با کسادی صنوف به بیکاری افراد زیادی منجر شده است.

جوانانی که پیش از این با حقوق بخور و نمیری استقلال مالی خود را از خانواده‌های‌شان اعلام کرده بودند اینک با این گرانی و تورم به چالش کشیده شده‌اند و اغلب به‌دنبال شغل دوم هستند که البته به دلیل اپیدمی کرونا بیشتر این افراد در پی این هستند که شغل دوم آن‌ها شغلی مجازی و بر طریق دورکاری باشد. این افراد معمولا برای یافتن این شغل‌ها دست به دامن سایت‌ها و کانال‌های ظاهرا معتبری می‌شوند تا بدون واهمه به شغل موردنظر خود دست یابند.

در این میان اما مجرمان سایبری و افراد سودجو همیشه از نیازهای جامعه سوءاستفاده کرده و کلاهبرداری‌های خود را بر این نیازها متمرکز می‌کنند. از آنجایی‌که افراد زیادی در سطح جامعه جویای شغل هستند و شغل مناسب یکی از نیازهای اساسی جوانان است، شیادان سایبری با سوءاستفاده از این موضوع با درج آگهی‌های استخدامی کاذب در فضای مجازی و همچنین سایت‌های آگهی آنلاین اقدام به کلاهبرداری از عموم مردم می‌‌کنند. از این رو، در این زمینه پلیس فتا به جویندگان کار در فضای مجازی هشدار داده است که در بستر اینترنت و حضور در شبکه‌های اجتماعی مراقب و هوشیار باشند و فریب تبلیغات گسترده کلاهبرداران را نخورند؛ زیرا شیادان به‌صورت مستمر در حال فعالیت در این فضا بوده و بسیاری از کلاهبرداران از هویت جعلی و مشخصات خلاف واقع استفاده می‌کنند. بنابراین افراد می‌توانند هرگونه موارد مجرمانه و مشکوک را در سایت cyberpolice.ir بخش گزارشات مردمی ثبت کنند.

یک جوینده کار در فضای مجازی در این باره به بامداد جنوب گفت: از حدود یک سال پیش که تورم در کشور روند صعودی در پیش گرفت و مردم را به شوک برد، با توجه به حقوق پایینی که دارم، برای اینکه در آینده با مشکلی روبه‌رو نشوم و با توجه به مهارت‌های متعددی که در زمینه شغلی داشتم، درصدد برآمدم تا شغل دومی را پیدا کنم تا بتوانم به کمک آن اموراتم را به خوبی مدیریت کنم. از این رو به تمام دوستان و اطرافیانم سپردم که اگر شغل مناسبی را سراغ داشتند به من معرفی کنند اما متاسفانه تا این لحظه هیچ خبری نشد. بنابراین من ساکت ننشستم و با اینکه به شغل‌یابی‌های مجازی بسیار بدبین بودم اما ترجیح دادم از سایت دیوار که سایتی معتبر و معروف در حوزه فروش وسایل خانگی، کاریابی، خرید خانه و ماشین و ... به‌شمار می‌رود، به‌دنبال شغل دوم و آن هم به‌صورت دورکاری باشم.

آناهیتا کیانی در ادامه با اشاره به اینکه در این سایت با آگهی‌های متعدد و متنوع استخدام نیرو مواجه شدم، افزود: بیشتر با مشاغلی روبه‌رو شدم که برای ۱۰ ساعت کار در روز حقوقی بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان در نظر گرفته بودند. آن هم بدون بیمه و اضافه کار و هرگرنه مزایای دیگر که این مساله به دلسردی من منجر شد؛ اما در ادامه جست‌وجوهایم در دیوار با آگهی‌های شغلی با حقوق بالا ولی با شرایط کاری خاص و غیر قابل قبول که مهارت فرد در آخرین ردیف اولویت‌بندی آن قرار می‌گرفت روبه‌رو شدم. تقریبا مایوس بودم از یافتن شغل موردنظرم اما در عین حال به جست‌وجوهایم ادامه می‌دادم تا اینکه به دو یا سه آگهی رسیدم که توجه‌ام را به خودشان جذب کرد! ولی ابهاماتی در نوع متن تبلیغاتی آن‌ها دیده شد که مرا مردد کرد اما در نهایت تصمیم گرفتم آن‌ها را امتحان کنم، در نیتجه به شماره‌ای که در زیر آگهی درج شده بودند پیام دادم و امیدوارم بودم که شغلی متناسب با مهارت‌هایم از آب دربیاید.

وی در ادامه با اشاره به اینکه صاحبان این آگهی‌ها شماره‌هایی را در واتس‌آپ به من دادند تا از آن طریق ادامه روال استخدامی را دنبال کنم، تصریح کرد: در ادامه برای کسب اطلاعات بیشتر به اکانت‌هایی در برنامه تلگرام ارجاع داده شدم که در آنجا با ادمین‌های آن شرکت‌ها صحبت کردم. یکی از این شرکت‌ها به نیرویی برای ادمین پیج و فروشنده برای پکیج‌های آموزشی نیاز داشت که این کار برای من بسیار راحت بود و مهم‌تر اینکه ساعت کاری و زمان کار با خودم بود. بنابراین مشتاق این کار شدم و رزومه‌ شرکت را پر کردم به امید اینکه برای شغل مورد نظر تائید و انتخاب شوم. بعد از گذشت یک روز پیامی دال بر اینکه رزومه شما با معیار‌های ما مطابقت دارد و در صورت آمادگی می‌توانید همکاری خود را با شروع کند که من هم قبول کردم و بعد از آن برای من لینک سایت و کانال تلگرامی فرستادند که با کار آنها بیشتر آشنا شوم و بعد از آن به لینک‌ها مراجعه و مطالب آنها را مطالعه کردم که در این میان مورد خاصی که شک‌برانگیز باشد، ندیدم.

کیانی ادامه داد: ولی همین که موافقت نهایی‌ام برای شروع همکاری اطلاع دادم، شرایط جدیدی را مطرح کردند که برایم عجیب بود! از من خواستند 190 هزار تومان برای آموزش‌های اولیه به حساب آن موسسه واریز کنم و گفتند که ما برای شما آموزش‌هایی از قبیل بازاریابی، فن بیان، ادمین حرفه‌ای پیج و ... در نظر گرفته‌ایم که پایه اولیه این شغل هستند و مبلغ آموزش ما با تخفیف ویژه برای همکاران یک میلیون و نهصد هزار تومان است که ۱۰ درصد آن را ابتدای کار دریافت می‌کنیم و بقیه به‌صورت ماهیانه از حقوق شما کسر می‌شود. با توجه به اینکه من به این ‌گونه موسسات و شرکت‌ها بدبین بودم از همکاری با آنها منصرف شدم.

وی با اشاره به اینکه پس از آن به شغل دیگری که آن هم در اینترنت پیدا کرده بودم رفتم، افزود: شغل جدید کمی تفاوت داشت و دامنه وسیع‌تری شامل ادمین کانال تلگرام و پیج اینستاگرام، مترجم، تایپیست، فروشنده، تولید محتوا و متصدی آنلاین را در برمی‌گرفت؛ اما امتیاز خوب این شغل افزون بر ساعت کاری مناسب میزان درآمد آن بود که هر چه فرد بیشتر کار کند، درآمد بیشتری می‌تواند کسب کند و حقوق هم به‌صورت روزانه پرداخت می‌شد و این برای من که به‌جز یکی از کارها بقیه را می‌توانستم به آسانی و بدون نیاز به آموزش اولیه انجام دهم، عالی بود ولی با توجه به اینکه امکان انجام همه کارها را به‌صورت همزمان نداشتم، برخی از ردیف‌های شغلی ‌را بر اساس علاقه و مهارتم و با توجه به ظرفیت استخدام نیرو اولویت‌بندی و ارسال کردم و پس از آن مسوول ثبت نام آن شرکت گفت به‌زودی درخواست شما بررسی و نتیجه اعلام می‌شود. همان روز به من اطلاع دادند که در چند ردیف شغلی می‌توانم با آن‌ها همکاری کنم. در ادامه یک فرم رزومه برای استخدام و پذیرش از سوی شرکت فرستادند که پر و برای آن‌ها ارسال کنم که همین کار را هم انجام دادم و منتظر جواب آن‌ها ماندم که بعد از دو روز طی پیامی که برایم فرستادند گفتند که شما دارای شرایط همکاری با ما هستید و می‌توانید هر کدام از مشاغلی را که مورد نظرتان است، انتخاب کنید و سپس گفتند که با توجه به اینکه شغل‌های موردنظر به طریق دورکاری است و ما به شما برای دریافت سفته یا چک برای شروع کار دسترسی نداریم، باید مبلغ 35 هزار تومان را به‌عنوان تضمین همکاری به حساب شرکت پرداخت کنید؛ ولی در اولین پروژه به همراه اولین حقوق شما این مبلغ هم به حساب‌تان بازگشت داده می‌شود اما نکته قابل تامل در اینجا این بود که اگر از کار شخص راضی نبودند می‌توانند حقوقی هم پرداخت نکنند که دیگر نیازی به ضمانتنامه هم نیست و این هم باعث شد که از این شغل که برایم جذاب بود و نیازی به رفت و آمد هم نداشت، صرف‌نظر کنم.

کیانی در پایان یادآور شد: این دو شغل باعث شدند که با دیگر دوستانم در مورد این مدل آگهی شغلی که دیدم صحبت کنم که یکی از آن‌ها گفت در این‌گونه استخدام‌ها تا مرحله نهایی استخدام و واریز وجه پیش‌می‌روند و هنگامی که به شروع کار می‌رسد، این شرط را می‌گذارند که باید در فضای مجازی برای جذب نیرو و استخدام برای شرکت تبلیغ کنید و اگر معرفی‌شدگان از سمت لینک اختصاصی که به شما می‌دهیم به حد نصاب برسد، شروع به همکاری می‌کنیم و اگر این شرط آخر همکاری را به دیگر شروط قبلی اضافه کنیم هیچ‌گونه احساس خوب و مثبتی از آگهی‌های شغل‌یابی در فضای مجازی ‌دریافت نمی‌کنیم و به‌راحتی پی می‌بریم که در پشت این استخدامی‌ها هیچ شغل و حقوقی نیست و هدف فقط دریافت مبالغی ظاهرا ناچیز از افراد نیازمند به شغل است که ابن نوعی کلاهبرداری هوشمندانه محسوب می‎شود.

در این گزارش یادآوری می‌شود، افرادی جویای کار در سایت‌ها و کانال‌های کاریابی بهتر است قبل از واریز هر‌گونه وجهی به حساب‌های اعلامی از سوی موسسات یا شرکت‌ها که آگهی استخدام داده‌اند، درباره این شرکت‌ها یا موسسات تحقیق کنند ببینند وجود خارجی دارد یا نه! اگر دارد واقعا این شرکت آگهی کرده یا تحت نام و برند آنها این تبلیغات دورغین انجام شده است!