الهام بهروزی
صنعت گردشگری و فعالان این حوزه با اپیدمی کرونا در کشور
بیشترین آسیب و زیان را دیدهاند؛ زیانی که شاید باید زمان زیادی طی شود تا بتوان
آن را جبران کرد. این صنعت از آبانماه ۹۸ تا کنون نتوانست رنگ خوشی به خود
ببیند. صاحبان بومگردیها که با استفاده از تسهیلات کلان بانکی برای راهاندازی
کسب و کار خود در عرصه گردشگری اقدام کرده بودند، به دلیل تعطیلات اجباری در ایام
نوروز و پس از آن در پی شیوع کرونا در آستانه ورشکستگی و رویارویی با حجم وسیعی از
بدهی قرار گرفتهاند.
به گفته وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، کرونا
به بخش گردشگری در کل دنیا آسیب زد، در کشور ما هم کرونا در نوروز اوج گردشگری ما،
وارد شد و آسیب جدی وارد کرد. علیاصغر مونسان در ادامه تصریح کرد: سه بخش از ۱۰
بخش حمایتی دولت در بحث آسیب کرونا، مربوط به گردشگری میشود، دفاتر خدمات و فروش
و تولید صنایع گردشگری که خوشبختانه ۵۰ هزار میلیارد تومان دولت وام حمایتی به بخش
گردشگری تخصیص داده و هفته گذشته این پرداختها شروع شد.
هرچند در این میان دولت با تصویب وامهای حمایتی کمبهره و
بانکها با تنفسی چندماهه به فعالان گردشگری در بازپرداخت اقساط خود درصدد برآمدهاند
تا جسم نحیف بومگردی را روپا و آنها را امیدوار به رسیدن روزهای روشن در دوران
پساکرونا کنند؛ اما با اتمام تنفس بانکی، قسطهای معوقه نفس گیرندگان آن را بند
خواهد آورد؛ چنانچه تاکنون همین نگرانی موجی از یاس و نومیدی را در میان دریافتکنندگان
تسهیلات بانکی ایجاد کرده است.
فعالان گردشگری و صاحبان بومگردی در استان بوشهر که از این
تسهیلات استفاده کردهاند با توجه به وضعیت قرمز استان و کسادی مطلق کارشان هماینک
با چالش جدی در بازپرداخت تسهیلات بانکی خود و ادامه فعالیت بومگردیهای و مشاغل
مربوط به گردشگری مواجه هستند.
رئیس هیاتمدیره انجمن حرفهای اقامتگاههای بومگردی استان
بوشهر با گلایه از رفتار بانکها با دریافتکنندگان تسهیلات گردشگری در این شرایط
بحرانی به بامداد جنوب گفت: تنفس در تسهیلات حمایتی گردشگری واژهای زیبا و فریبنده
برای کارآفرینان است، درحالی که این مدتزمان را میتوان دوران تنگی نفس کارآفرین
نامید. از روز اول و ریال اول دریافتی تسهیلات از سوی بانک و صندوقهای معرف از سوی
دولت با عنوان تسهیلات اشتغالزایی گردشگری در بخش روستایی و فراگیر، سرمایهگذار
به اسارت منت کارمند جزء تا مدیران ارشد بانک در خواهد آمد. در حالی که به هیچ
عنوان این موضوع هدف و در دستور کار دولت و بانکهای مرکزی عامل نبوده است؛ اما
متاسفانه با نگرش اشتباه برخی کارمندان و مدیران این تبدیل به هدف شده است، در
تمام این مدتزمان تنگی نفس فقط سرمایهگذار باید خود را ثابت کند که استحقاق آزادی
از اسارت را دارد، بماند که زندانبانان خوب و بد در همه زندانها وجود خواهند
داشت.
محمد بهرامی در ادامه با تاکید بر اینکه این راستآزماییها
و مجاب کردن زندانبانان خوب و بد تا جایی ادامه خواهد داشت که حتی امکان دارد مدت
اسارت به پایان رسد ولی همچنان کارآفرین در اسارت زمان پرداخت مبلغ تسهیلات باقی
بماند، افزود: دولت باید با تعریف تسهیلات حمایتی، آموزشهای لازم را به بانک و صندوقهای
عامل برای درک معنی این تسهیلات بگذارد؛ چراکه تسهیلات حمایتی حکم فقره دادن به
سرمایهگذار و کار آفرین نیست و یک پول بلاعوض نخواهد بود. در واقع کارآفرین بر
اساس دانش و ابتکار خود طرحی را معرفی میکند که میتواند با کمک آن اشتغالزایی
برای خود و دیگران داشته باشد و بخشی از بار دولت و سازمانهای دولتی را کم کند که
بهازای آن کمکی را از دولت درخواست میکند که البته مبلغ تسهیلات را به همراه سود مشخصه در مدت
زمان مشخص به بانک بازپرداخت میکند و بهازای ضمانت آن مبلغ نیز بیش از سه برابر
معادل مبلغ تسهیلات خود نزد بانک گرو میگذارد.
وی با اشاره به اینکه با این اوصاف، بهیقین این تسهیلات
فقره دادن نخواهد بود، تصریح کرد: متاسفانه این سوءبرداشتها بیشترین آسیب را به
بنگاههای اقتصادی کارآفرینانی که از تسهیلات حمایتی استفاده میکنند وارد کرده
است. این در حالی است که یک کارآفرین و سرمایهگذار موفق کسی است که آنالیز و
برآورد صحیحی از سرمایهگذاری، مدت و میزان برگشت سرمایه و کسب و کار خود داشته
باشد و خلل در زمان پرداخت با توجه به تورمهای غیرقابل پیشبینی شده هفتگی کشور،
پیشبینی اولیه سرمایهگذار وارد کند که در پایان با مشکل بازپرداخت تسهیلات دریافتی
بر خواهد خورد. بزرگترین آسیب را به بانک و دولت وارد خواهد کرد و در نتیجه ضمانت
و اعتبار سرمایه گذار نیز مورد استفاده بانک قرار خواهد گرفت که این هدف اصلی
بانک، صندوق یا دولت نیست اما با تصمیمگیریهای اشتباه این اتفاق رخ خواهد داد.
این فعال حوزه گردشگری با بیان اینکه متاسفانه استفاده از
اصطلاح «بر اساس دستورالعمل» که از قانون سر چشمه میگیرد و میتواند بسیار تسهیلگر
و مفید باشد، اما ابزاری کارامد برای سنگاندازی جلوی پای کارآفرین از سوی
کارمندان بانکی خواهد بود که خود میتواند شروعی برای بیشترین قانونشکنیها باشد،
گفت: دوره تنفس یعنی زمانی مشخص میان اتمام کار و بازپرداخت اقساط وجود دارد که
کارآفرین بر اساس طرح خود به سوددهی برسد تا بتواند بازپرداخت اقساط را انجام دهد؛
اما با سوءبرداشت میتوان آسیب جدی به سرمایهگذاری کارآفرین وارد کرد، بهخصوص
با شرایطی که یک قلم جنس در بازار در طی چند ماه میتواند تورم زیادی را داشته
باشد تا جایی که پس از مدت چند ماه نصف اقلام یک طرح قابل تامین خواهد بود با کل
هزینههای مصوب طرح. به عبارتی، هر طرح توجیهی با درصدی افزایش قیمت و ۵ درصد هزینههای
پیشبینی نشده قابل توجیه و اجرا است؛ به گونهایی که به برگشت سرمایه و بازپرداخت
به موقع تسهیلات به بانک خدشهای وارد نشود اما با توجه به رویکرد اشتباه مدیران
بانکی این اختلاف به بیش از ۵٠ درصد قیمت اولیه هر قلم کالا میرسد به گونهای که
تنها نصف اقلام مورد نیاز خریداری یا نیمی از طرح قابل اجرا است.
بهرامی با اشاره به اینکه به عبارتی، اختلال در اجرای طرح
بهوجود آماده است و در نهایت سرمایهگذار قادر به برگشت سرمایه و همچنین پرداخت
بازپرداخت اقساط نیست و بانک مجبور به استفاده از تضامین میشود، تاکید کرد: در
حالی که این هدف اصلی وامگیرنده و وامدهنده نبوده است و تنها بهعنوان تضمین تسهیلات
کارآفرین از پیش تدارک دیده شده است اما با رویکرد اشتباه در شعبات میتواند به
هدف اصلی تبدیل شود. مواردی در سطح استان درخصوص عدم آزادسازی تسهیلات اقامتگاههای
بومگردی را تجربه کردهایم که ٢٠ درصد کل مبلغ تسهیلات تا پایان دوره مشارکت و
تنفس نزد صندوق کارآفرینی امید نگه داشته شده است که با پیگیریهای مکرر، عوامل این
صندوق پاسخ دادند با اتمام مدت تنفس شما زمان اقساط شما فرا رسیده است و این مبلغ
بابت دو قسط اول شما نزد بانک باقی میماند که این کار خلاف قانون و روال پرداخت
تسهیلات حمایتی است.
رئیس هیاتمدیره انجمن حرفهای اقامتگاههای بومگردی استان
بوشهر با بیان اینکه بومگردی یا اكوتوریسم، فرصتی است برای گردشگران و طبیعتگردان
تا با اقامت ارزان در خانههای روستایی فارغ از زندگی روزمره و ماشینی؛ حال و هوای
یك زندگی سنتی و بومی را تجربه كنند، یادآور شد: مهاجرت به شهر سبب از بین رفتن
فرهنگ و نمادهای اصیل زندگی روستایان میشود؛ اما مهمترین علت مهاجرت روستایان به
شهر، نبود شغل و وضعیت نامناسب معیشتی آنهاست. درحالیکه فرصتهای متنوعی برای
ماندگاری، ایجاد اشتغال و معرفی جاذبههای گوناگون روستاها وجود دارد که اقامتگاه
های بومگردی این فرصتها را مهیا کردهاند.
بهرامی با تاکید بر اینکه بومگردیها با
دارا بودن دانش بالا در نظر داشتن رسالت واقعی بومگردی با حمایت از محیط زیست،
برگزاری جشنوارههای بومی و محلی، معرفی و عرضه صنایع دستی استان خود نقش برجستهای
در روستاها ایفا میکنند، خاطرنشان کرد: دولت برای حمایت از این کار بزرگ بخش خصوصی
تسهیلاتی حمایتی را تعریف کرده است که متاسفانه با قانونشکنی و سنگاندازیها از
سوی شعب یا برخی از مدیران بانکی، کارآفرینان را با مشکلات زیادی روبهرو میکند
اما با تحقق اهداف اصلی دولت و وزارت میراث فرهنگی تا پیش از شیوع کرونا اتفاقات
خوبی در سطح استان بوشهر و کشور در بخش خصوصی با نام اقامتگاههای بومگردی رخ داد
که توانست سرمایه خوبی را به این بخش جذب کند.
وی با اشاره به اینکه با توجه به شیوع ویروس کرونا در کشور
اغلب کسب و کارها از نظر اقتصادی متضرر شدهاند، یادآور شد: در همین راستا دولت با
معرفی ۱۰ رسته شغلی آسیبدیده ناشی از ویروس کرونا تسهیلاتی برای کمک به آنها در
نظر گرفته است که یکی از این ۱۰ رسته که دولت در نظر گرفته اقامتگاههای گردشگری
است.
بهرامی با بیان اینکه ولی تیموری، معاون گردشگری وزارت میراث
فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درخصوص جزئیات پرداخت این وام به صاحبان بومگردیها
گفت که دولت برای پرداختهای حمایتی شاخصی را در نظر گرفته است که براساس شاخص تعیینشده
برای هر نیروی شاغل در مجموعه که از سوی کارفرما بیمه برای آنها پرداخت شده باشد
۱۲ تسهیلات پرداخت خواهد شد؛ اما با چنین شاخصی به اکثر شاغلان اقامتگاههای
بومگردی این تسهیلات تعلق نگرفت؛ زیرا اغلب این بومگردیها شبیه مشاغل خانگی هستند
که از سوی اعضای خانواده تاسیس و اداره میشوند بنابراین بیمهای هم برای آنها
پرداخت نمیشود.
رئیس هیاتمدیره انجمن حرفهای اقامتگاههای بومگردی استان
بوشهر در پایان یادآور شد: اما با تلاش هیات مدیره انجمن حرفهای اقامتگاههای
بومگردی کشور پس از برگزاری جلسات متعدد تسهیلات حمایتی به اقامتگاههای بومگردی
فاقد کد کارگاهی هم اختصاص یافت ولی مبلغ تسهیلات به شش میلیون تومان تغییر کرد که
این مبلغ در قیاس با ضرر و زیان صددرصدی بومگردیها هیچ گونه جذابیتی نخواهد داشت
با توجه به مبلغ و راستیآزمایی در پرداخت تسهیلات، مخصوصا پس از گذشت بیش از چهار
ماه از تیتر خبری استمهال بازپرداخت تسهیلات حمایتی از سوی دولت که در برخی بانکها
تنها در حد همان تیتر باقی ماند همچون بانک توسعه تعاون که هیچکدام از همکارانمان
تاکنون موفق به استمهال تسهیلات خود، بدون پرداخت جریمه دورکرد نشدند.