بامداد جنوب: «یداله شهرجو» از شاعران پُرکار و از ناشران تازه‌نفس استان هرمزگان است. از وی هفت مجموعه شعر منتشر شده است. اولین مجموعه شعرش با عنوان «صنلی مقابل دریا» را در سال 1385 منتشر کرد. سپس به ترتیب «جزیره در حاشیه متن»، «شکل وارونه‌ی دریا در چشم»، «چشمانت لابلای سطرهاست»، «نام کوچک باد است»، «روایت پنهان در نخاع» از وی منتشر شد.
در سال جاری از این شاعر هرمزگانی مجموعه شعر «زیرنویس» منتشر شد که در کمتر از سه‌ماه تجدید چاپ شده است. وی توانسته با مدیریت انتشارات «سمت روشن کلمه» آثار متعددی از شاعران استان هرمزگان را معرفی کند. به همین بهانه با وی به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه از نظر مخاطبان می‌گذرد.
آقای شهرجو مدتی است که به جرگۀ ناشرین پیوسته‌اید. آیا شروع کرونا کار شما را متوقف کرد؟
درواقع شیوع کرونا مصادف بازمانی بود که ما پس از گذراندن ماه‌های نخست، شروعِ کار جدیِ نشرِ خود را آغاز کردیم و در این مدت کتاب‌های متعددی را چاپ کرده‌ایم، اما متأثر از فضای دشواری که در سراسر کشور است ما هم با سختی‌های خاص خود روبرو هستیم؛ به‌خصوص ناشران کوچک شهرستانی که همواره مشکلات فراوانی داشته و دارند و متأسفانه مشکلات این روزها کار را برای ما سخت‌تر کرده است.
شما چگونه باوجود وضعیت سخت، 40 اثر را در سال جاری مدیریت و منتشر کردید؟
ناشرین کوچک شهرستانی، چون خارج از این فضای دشوار کرونا با سختی‌های بسیاری مواجه می‌شوند به‌نوعی آمادگی بیشتری برای رویارویی با مشکلات، پیش رو دارند و این مورد برای ما هم صدق می‌کرد. از شروع کار انتشارات، خود را برای مقابله با دشواری‌های فراوان آماده کرده بودیم. کرونا برای ما یکی از همین چالش‌های سخت بود تا بتوانیم مقاومت خود را بسنجیم. مراکز پخش در حالت عادی هم از ما استقبالی نمی‌کنند، خوشبختانه برای انتشارات ما فروش اینترنتی فرصت مناسبی برای رفع بسیاری از مشکلات فروش بود. ظرفیت فروش درون استانی هم در این برهۀ زمانی به‌خوبی به کمک نشر ما آمد و ما توانستیم به این گزینۀ مطمئن فکر و توجه کنیم.
حمایت از نشر و انتشارات شهرستان چگونه است؟
از مجموعه‌های حمایتی در حوزۀ فرهنگ انتظار دارم به نشرهای کوچک شهرستانی توجه بیشتری داشته باشند و سازوکارهایی را فراهم کنند تا در کنار نشرهای صاحب‌نام این نشرهای کوچک هم دیده شوند.
کرونا بحران دیگری است که ادبیات به‌ویژه شعر از آن گریزناپذیر بود. فکر می‌کنید تحولی هم در محتوای شعر ایجاد خواهد کرد؟
فضای شعر و ادبیات، فضای تعامل‌های جمعی و گروهی است. متأسفانه به علت بیماری کرونا نشست‌های نقد و بررسی کتاب، رونمایی، شعرخوانی‌های گروهی و ارتباط نزدیکی که بین شاعران برقرار بود لغو شد. طبعاً نبودن چنین برنامه‌هایی ممکن است بر فضای ادبیات و حتی محتوای سروده‌ها تأثیرگذار باشد. شاعر به‌صورت فردی، بیشتر دارای شخصیتی است که دوست دارد به‌جز فضای شعرهایش همواره اظهارنظر داشته باشد، حرف بزند. اکنون این فرصت به کمترین حد خود رسیده است و تأثیر این تنهایی در شعر شاعران مطمئناً خود را نشان خواهد داد.
با این حال در همین دوران کرونا مجموعه شعر آخر شما «زیرنویس» در کمتر از سه ماه تجدید چاپ شد. انتظار استقبال از این اثر را داشتید؟
با توجه به تجربه مجموعه قبلی‌ام که به چاپ دوم رسید، حس می‌کردم این مجموعه ممکن است همان وضعیت را داشته باشد و خوشبختانه پس از چاپ مجموعه، در زمانی کمتر از آنچه پیش‌بینی کرده بودم، علاقه‌مندان از نسخه‌های چاپ‌شده کتاب استقبال کردند و در نیمه مرداد کتاب به چاپ دوم رسید.
درباره این مجموعه برای مخاطبان توضیح می‌دهید؟
از چاپ آخرین مجموعه شعر من «روایت پنهان در نخاع» حدود سه سال می‌گذشت؛ فکر کردم شعرهایی که در این مدت سروده‌ام، به‌اندازه‌ای هست که بتوانم مجموعه‌ای از آن را چاپ کنم. اواخر اسفندماه شعرهای این مجموعه را جمع‌آوری کردم و در ابتدای اردیبهشت به چاپ رساندم.
از مولفه‌های شعر شما، انعکاس مسائل اجتماعی در بطن و تار و پود اشعارتان است، در این باره توضیح می‌دهید؟
دغدغه‌های اجتماعی بخشی از ویژگی‌های متأثر از جریان نوگرایی در شعر امروز است که جایگاه ویژه‌ای یافته است. نیما در موضع محتوا در شعر نو، نگاه ویژه‌ای به جریان اجتماعی و بازتاب آن در شعرش داشت. شما وقتی شعر «آی آدم‌های» نیما را می‌خوانید کاملاً متوجه این موضوع می‌شوید که تا چه اندازه این ویژگی موردتوجه نیما بوده است.
البته این توضیح لازم است که وقتی از جریان شعر اجتماعی صحبت می‌کنیم اجتماعی، شمول گسترده‌ای را در برمی‌گیرد و آن را نمی‌توان با شعر غنایی یا شعر حماسی مقایسه کرد؛ زیرا هرکدام از این نحله ممکن است به‌نوعی زیرمجموعه‌ای از نگاه اجتماعی در شعر باشند. اگر از منظر آسیب‌شناسی بررسی شود دغدغه‌های اجتماعی، ظرافت و زیبایی درونی را از شعر سلب نمی‌کنند و این آسیب با دامنۀ شمولی که ما از مفهوم دغدغه‌های اجتماعی متصور هستیم تأثیری بر شعر امروز ندارد.
شعر سپید در هرمزگان امروز چه موقعیتی دارد؟ آیا توانسته مرزهای انسان را هم درنورد و در عرصۀ ملی نیز رخ عیان کند؟
شعر سپید هرمزگان جدا از فضای شعر امروز ایران نیست؛ شعری که از قالب‌های دیگر ادبی، حتی می‌توان گفت انرژی و پتانسیل بیشتری را در خود نهفته دارد. از ابتدای سال جاری تاکنون، بیش از پانزده مجموعه شعر از شاعران سپید سرای هرمزگان چاپ و منتشر شده است و تعدادی از این مجموعه‌ها نیز به چاپ دوم رسیده است. نگاه منتقدین ادبی به این مجموعه‌های چاپ‌شده، نیر گویای این واقعیت است که شعر سپید هرمزگان شعری شناخته‌شده در سطح ملی است؛ شعری که توانایی‌های خود را دیرزمانی است به اثبات رسانده است.
آیا برگزاری رویدادهای ادبی را در حوزۀ شعر راهی برای تقویت این‌گونه شعر می‌دانید و خود چقدر به این رویدادها توجه دارید؟
طبعاً رویدادهای ادبی در قالب جشنواره و نشست‌های ادبی اگر با ضمیمۀ علمی همراه شود ممکن است تأثیر مثبت خود را بر جریان شعر امروز بگذارد، اما وقتی از منظر آسیب‌شناسی به این مقوله نگاه می‌شود در ابتدای امر، رویکرد علمی را در بسیاری از این رخدادها بسیار اندک می‌بینیم و از طرفی اعمال سلیقه‌های فردی، به‌مثابه آسیبی جدی، بیشتر رویدادهای ادبی را متأثر از خود کرده است؛ بنابراین همواره سعی کرده‌ام اولویت اولم نگاه جدی به ادبیات امروز، باشد و حضور و شعرم در ادبیات، چندان ملزوم به بودن در این رخدادهای ادبی، وابسته نشود.
در پایان از آثار در دست انتشارتان برای مخاطبان بفرمایید؟
مجموعه شعر جدید خیر، اما مجموعه‌ای در حوزه نقد ادبی که در انتشارات «سیب سرخ» آخرین مراحل چاپ را می‌گذراند و مجموعه‌ای با عنوان «یادنامه شاعر بومی سرای جنوب (ابراهیم کریم‌آبادی)» نیز در دست چاپ است و همچنین مجموعه‌ای دیگر در حوزه تحلیل شعر امروز هرمزگان که آماده چاپ است.
پربازدید ها