داود علیزاده
اینک با گذشت پنج
هفته از پاییز در بوشهر همچنان بارانی باریده نشده است و دیگر می‌توان به‌صراحت گفت
که پاییز کم‌آب در بوشهر کلید خورده است. بااین‌حال یکی از پیامدهای خشکسالی که در
دهه‌های اخیر ایران را تهدید کرده، پدیده گردوغبار است و کاهش بارش‌ها می‌تواند
این عامل را افزایش دهد.
اسماعیل کهرم بوم‌شناس
و فعال محیط‌زیست ایرانی در گفت‌وگو با بامداد جنوب برخی از این پیامدها را تشریح
کرد.
وی با اشاره
به دوره سال آبی در ایران گفت: شروع سال آبی
در ایران از ابتدای پاییز است. به‌این‌ترتیب یک سال آبی در ایران از یک مهرماه شروع
می‌شود و تا ۳۱ شهریور سال بعد ادامه می‌یابد بنابراین باید منتظر ماند تا ماه‌های
آتی وضعیت بارش در ایران چگونه خواهد بود و در حال حاضر جای نگرانی زیادی نیست چون
فرصت همچنان باقی است.
کهرم با اشاره
به بارش باران در دو سال اخیر نیز افزود: در دو سال اخیر بارش‌های نسبتاً خوبی در
کشور شاهد بودیم تا جایی که برخی از این بارش‌ها در مناطقی مثل پل دختر و آق‌قلا
باعث مشکلاتی هم شد. از این بابت امیدواریم که در سال جاری هم نسبتاً بارش‌های
خوبی داشته باشیم.
باید در نظر
گرفت که در ایران 90 میلیون هکتار بیابان جود دارد که شش میلیون هکتار آن در شرایط
بحرانی برای تبدیل‌شدن به منشاء گرد و غبار قرار دارد. از این مقدار در استان
بوشهر ۱۶ کانون بحران محدوده‌ای حدود ۴۵۴ هزار هکتار را شامل می‌شود؛ اما تنها
مساله موجود، وجود این کانون‌ها در استان بوشهر نیست.
استان بوشهر
در همسایگی یکی از استان‌های بحرانی از لحاظ وضعیت بحران گرد و غبار یعنی خوزستان
قرار دارد که می‌بایست گرد و غبار کانون‌های مجاورتی از آنجا کنترل شود؛ اما
خبرهای ناخوشایند اینکه در این استان از سال 95 به بعد فعالیت‌های پیشگیری با کندی
پیشرفته است.
کهرم در این
خصوص نیز با تاکید بر فعالیت همگانی و وسیع در مقابله با ریزگردها تصریح کرد: ریزگردها
در کانون‌های مختلفی از خارج از ایران و داخل ایران ایجاد می‌شود. در دهه‌های قبل جنگل‌های
وسیعی در محدوده خوزستان وجود داشت، مثلاً اطراف دزفول و اهواز ما جنگل‌های متراکمی
داشتیم که برداشت کردند و از بین رفت و حالا شروع کردند که به نهال‌کاری. همین جنگل
می‌توانست مانع از پیشرفت و تخریب محیط‌زیست شود؛ اما براثر سهل‌انگاری از بین رفت،
از سال 95 سعی شد با بودجه‌ای اندک و اعتباری محدود شروع کردند به نهال‌کاری؛ اما همان‌طور
که گفتم این مسائل نیاز به بودجه‌های کلان و همیاری وسیعی دارد. این طرح بعد از یک
سال بودجه‌اش گویا تمام شد.
وی برای
مقابله با ریزگردها تاکید کرد برای مقابله با ریزگردها کاری جز مرتع کاری یا جنگل‌کاری
نمی‌توانیم انجام دهیم،: خیلی افراد می‌گویند صبر کنیم و خیلی افراد دیگر می‌گویند
مالچ بپاشیم. ولی پنج سال بعد باید مالچ را تکرار کرد و اگر پنج سال دیگر بودجه نداشتیم،
خود مالچ هم تبدیل به ریزگرد نفتی می‌شود.
به نقل از
ایرنا رئیس اداره بیابان منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان با اشاره به کاهش ۶۴ درصدی
اعتبار استان برای مقابله با گردوغبار خبر داده است که نهال‌کاری در کانون‌های بحرانی
گردوغبار خوزستان به دلیل نبود اعتبار، امسال انجام نمی‌شود.
به گفته امیرحسین
رجایی از سال ۱۳۹۵ تاکنون در مجموع ۳۶ هزار هکتار نهال‌کاری در کانون‌های گردوغبار
خوزستان در دستور کار بوده که همه آن محقق نشده و در سال‌های ۹۵ تا ۹۷ در حدود ۲۱ هزار
هکتار نهال‌کاری اجرا شده است.
همچنین وی با
اشاره به سیل‌های سال‌های اخیر در خوزستان، خاطرنشان کرد: هفت هزار هکتار از نهال‌کاری
در کانون‌های بحرانی گرد و غبار نیز به دلیل نبود تطبیق نوع خاک و نوع گونه کاشته شده
و یا در اثر وقوع سیل از بین رفته است.
و این مساله زنگ خطر دیگری برای استان بوشهر
خواهد بود. در این میان وضعیت جغرافیایی استان بوشهر در مقابل با ۲۵۰ میلی‌متر متوسط
بارندگی دو هزار و ۸۰۰ میلی‌متر تبخیر و فقر، شوری و پوشش گیاهی نامناسب باعث شده که
۱۶ کانون بحران در این استان داشته باشد.
پیش از این
نیز بامداد جنوب در گزارشی به نقل از رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان
هواشناسی از تاخیر بارش‌های پاییزی خبر داده بود.
در گزارش
مذکور احد وظیفه با اشاره به اینکه بارش‌ها بین ایران و اروپای غربی حالت الاکلنگی
دارد، گفت: بر اساس مدل‌های اقلیمی بارش‌ها در اروپای غربی طی پاییز در شرایط نرمال
و بیش‌ازحد نرمال است. در نتیجه بارش‌ها در کل منطقه خاورمیانه از جمله ایران ضعیف
است. بنابراین این بارش‌ها ضعیف‌تر و کمتر از حد نرمال خواهد بود و با وجود اینکه طی
دو هفته ابتدایی مهرماه بارش‌ها کمی بیشتر می‌شود، اما همچنان با بی‌هنجاری منفی بارش
مواجه خواهیم بود
رئیس کمیسیون کشاورزی،
منابع طبیعی، آب و محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو پایگاه اطلاع‌رسانی محیط
زیست (پام) گفته است: 90 میلیون هکتار بیابان در کشور وجود دارد که شش میلیون هکتار
آن در شرایط بحرانی برای تبدیل‌شدن به منشاء گرد و غبار قرار دارد.
امیرحسین رجایی
با بیان اینکه مسائل محیط‌زیست باید در چارچوب یک برنامه نظام هماهنگ در راستای توزیع
انسانی تعریف شود، افزود: به‌عنوان مثال اگر برای جمعیت 150 میلیون نفری در کشور هدف‌گذاری
کرده‌ایم قطعاً باید برای تامین غذا، مسکن، راه، آموزش و محیط‌زیست آن‌ها نیز برنامه
داشته باشیم. نمی‌توان محیط‌زیست را حفظ کرد اما به خواسته‌های مردم توجه نکرد و یا
برعکس محیط‌زیست را فدای خواسته‌های مردم کنیم، باید یک نظام هماهنگ و منسجم میان این
دو خواسته شکل گیرد.
به گفته وی حدود
64 درصد جمعیت کشور در حوزه کشاورزی کار می‌کنند بنابراین نمی‌توان در برنامه‌ریزی‌های
محیط زیستی این تعداد جمعیت را در نظر نگرفت از سوی دیگر هم نمی‌شود محیط‌زیست را تخریب
کرد.
مدیر ستاد ملی
مقابله با گردوغبار سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز در همین خصوص گفت: وسعت کانون‌های خارجی
گردوغبار ورودی به کشور، ۳۳۰ میلیون هکتار است، این وسعت گردوغبار خارجی، به‌طور میانگین
۱۵۰ میلیون تُن غبارخیزی دارند
علی طهماسبی مدیر
با اشاره به خسارات‌های ناشی از گردوغبار بر منابع زیستی و اقتصادی، گفت: طبق مطالعاتی
که روی میزان خسارت‌های ناشی از گردوغبار بر منابع زیستی و اقتصادی در پنج استان موردمطالعه
انجام‌شده (خراسان جنوبی، هرمزگان، ایلام، کرمانشاه و خوزستان)، 56 میلیارد و 37 میلیون
ریال برآورد شده است.
به گفته وی میزان
برآوردهای انجام‌شده درباره میزان خسارات ناشی از گردوغبار طبق قیمت‌های سال 1397 انجام‌شده
و به‌طور قطع با توجه به نرخ تورم در سال 99، این میزان به‌مراتب بیشتر خواهد بود.
مدیر ستاد ملی
مقابله با گرد و غبار سازمان حفاظت محیط‌زیست همچنین میزان خسارات اقتصادی ناشی از
گردوغبار در استان‌های مورد مطالعه تا سال 1406 را رقمی حدود 421 هزار میلیارد تومان
دانست و گفت: اگر اقدامات بین دستگاهی برای مهار گرد و غبار و نیز جلوگیری از شدت وقوع
پدیده گرد و غبار در مناطق آلوده این پنج استان صورت نگیرد، این استان‌ها و به‌تبع
آن کشور، متحمل خسارات سنگینی می‌شوند.
طهماسبی همچنین
اعلام کرد که روند غبارخیزی در استان‌های مختلف کشور طی پنج سال اخیر را با کاهش همراه
بوده که وضعیت جوی در این مناطق و بارش‌ها را بی‌تأثیر ندانست.
مدیر ستاد ملی
مقابله با گردوغبار سازمان حفاظت محیط‌زیست در پایان، میزان تخصیص‌یافته برای مقابله
با پدیده گرد و غبار و ریزگردها از صندوق توسعه ملی را 370 میلیون یورو اعلام و خاطرنشان
کرد: برنامهریزیها برای مقابله با پدیده ریزگردها نیازمند همراهی و همکاری‌های بین‌بخشی
است که باید برنامهریزیها برای مقابله با این پدیده نیز تداوم یابد.
