بامداد جنوب: چندی پیش گزارشی در مورد تلاشهای امریکا
برای ایجاد تنش میان دهلینو و پکن نوشتیم. امریکاییها در دهه 70 قرن گذشته به
چین نزدیک شدند تا این کشور را از شوروی دور کنند. تمام تلاشهای امریکاییها
برای همراهی با چین پس از حوادث میدان تیانآنمن نابود شد و چند سال بعد پس از
فروپاشی شوروی عملا نیاز امریکا به چین کمرنگ شد. با این حال اقتصاد سرمایهداری
امریکا باعث شد تا سرمایهداران امریکایی برای پیدا کردن منابع و کارگر ارزان،
صدها میلیارد دلار در کمتر از دو دهه در چین هزینه کنند و این کشور به یک قدرت بیرقیب
تبدیل شود. این موضوع را هم باید مدنظر قرار داد که اتاقهای فکر و اندیشکدههای
امریکایی پس از جنگ کره به این واقعیت پی برده بودند که بزرگترین دشمن آنها نه
شوروی، که چین است.
از همان دوران باز هم برای طرف امریکایی این
امر مبرهن بود تنها طرفی که میتواند با چین مقابله کند، هند است. اما هندِ رسته
از بند استعمار انگلیس که مدعی رهبری بخشی از جهان در قالب عدم تعهد بود، نمیتوانست
شریکی مطمئن برای امریکا باشد. با این حال، طرف امریکایی باور داشت که هند با
جمعیت یک میلیاردیاش تنها طرفی است که میتواند چین یکونیم میلیارد نفری را به
چالش بکشد و این مهم آرام آرام پس از فروپاشی شوروی شکل گرفت. این موضوع حتی باعث
شد تا در جنگ 1971 باوجود آنکه پاکستان در پیمان سنتو شریک امریکا و ناتو بود،
اما طرف امریکایی به هند کمک کند و هندیها در این جنگ متحد امریکا را شکست دهند.
برای استراتژیستهای امریکایی، این پیروزی برای هند راهبردی بود، چراکه باعث میشد
آنها نسبت به آینده و مقابله با هند دلگرم شوند.
در طول یک دهه اخیر و همزمان با قدرتگیری
چین که نگرانی هندیها را هم در پی داشته، امریکا سرمایهگذاری سنگین اقتصادی، نظامی
و سیاسی روی دهلینو کرده است. این موضوع وقتی بهتر پیش رفت که یک لیبرالِ ملیگرا
و تندروی، نخستوزیر هندوستان شد و عملا محور دهلینو–واشنگتن بیش از پیش تقویت شد و همکاری نظامی و
اقتصادی میان دو طرف به اوج خود رسید. امریکاییها از روحیه هندیها (دقیقا همان
روحیهای که در فیلمهای ساخت بالیوود میبینید) برای مقابله با چین استفاده میکنند
در حالی که طرف هندی در حوزه تکنولوژیک و زیرساختهای اقتصادی، اجتماعی و نظامی
اصلا قابل قیاس با چین نبوده و نیست. با این اوصاف، کاخ سفید بر آن است با یک همافزایی
طرف هندی را برای مقابله با چین تجهیز کند.
درگیریهای چند ماه گذشته در مناطق مرزی
میان هند و چین که صدها کشته و زخمی از دو طرف بر جای گذاشته، اقدامی امریکایی
برای مشغول کردن چین در یک جبهه دیگر بود. امریکاییها بهشدت به این درگیری نیاز
دارند و این روزها نگرانی امریکاییها نسبت به تحرکات نظامی چین بیشتر شده است. به
همین دلیل سفرهای مختلفی میان مقامات دو کشور در حال شکلگیری است. در همین رابطه،
مایک پمپئو و مارک اسپر وزرای خارجه و دفاع امریکا در حالی برای مذاکرات با مقامات
هند به دهلینو سفر کردهاند که کارشناسان معتقدند این سفر برای دولت دونالد ترامپ
از اهمیت ویژهای برخوردار بوده چون کاخ سفید اهداف پشت پرده در پس این سفر دنبال
میکند.
بدون شک یکی از مهمترین اهداف سفر مقامات
ارشد امریکا به هند، چینهراسی و ارسال پیامهایی برای پکن همزمان با تشدید تنشها
میان پکن-واشنگتن بوده است. امریکاییها بهدنبال این هستند که همزمان با تشدید
تنشهایشان با پکن و در بحبوحه تداوم تنشهای مرزی میان هند و چین، روابط خود را
با دهلینو همهجانبه تقویت کرده و در این مسیر اقدامات خود علیه چین را تشدید
کرده است. دولت ترامپ تلاش میکند در مسیر اقدامات ضد چینیاش با مخالفان دولت پکن
روابط خود را تقویت و عملا دولتهای دیگر را به جان پکن بیندازد. این سیاستهای
تنشزای دولت ترامپ قطعا اوضاع منطقه آسیا را پرتنش خواهد کرد و اجازه نخواهد داد
چین و هند با ابزارهای صلحآمیز به اختلافاتشان پایان دهند.
از جمله اهداف امریکا در هند تقویت همکاریهای نظامی
و همچنین در حوزه هوا و فضا است. امضای توافقنامه همکاری و تبادل پایهای در زمینه
هوا و فضا برای هند بسیار اهمیت خواهد داشت زیرا این کشور قادر خواهد بود از نقشههای
جغرافیایی امریکا از جهان برای افزایش دقت موشکهای کروز و بالستیک خود استفاده
کند. هند و امریکا هماکنون دارای یک توافقنامه نظامی هستند که به آنها اجازه
استفاده از پایگاههای نظامی یکدیگر برای سوختگیری و همچنین تدارکات را میدهد. آنچه
مشخص است، هندیها باید برای امریکا با چین بجنگند، باید دید آیا اتحاد بالیوود و
هالیوود حریف اژدهای چینی خواهند شد یا نه!
تجارت دفاعی دوجانبه هند و امریکا، از کمتر از یک میلیارد
دلار در سال ۲۰۰۸، به ۱۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ افزایش یافت. صادرات تسلیحات
نظامی امریکا به هند رشدی بیش از ۵۵۰ درصدی را در سالهای ۱۷-۲۰۱۳ در مقایسه با پنج
سال گذشته آن را، تجربه کرده است. بهنظر میرسد سفر همزمان وزرای خارجه و دفاع امریکا
به هند اهداف جدی دولت ترامپ در این سفر را عیان کرده بهویژه اینکه این سفر در
آستانه انتخابات مهم ریاستجمهوری امریکا انجام شده و نشان از اهمیت بالای آن برای
دولتمردان امریکایی داشته است.
بهنظر میرسد یکی دیگر از اهداف این سفر مقامات امریکا،
فروش تسلیحات به هند و دور کردن دهلینو از تسلیحات روسیه است. دولت ترامپ بهشدت
تلاش میکند با توجه به جایگاه و قدرت هند در آسیا، این کشور را بیش از پیش به خود
نزدیکتر کند و با انعقاد توافقنامهها و قراردادهای مختلف بهنوعی هند را تحت
نفوذ خود قرار داده و در منطقه آسیا نیز حضور پرنگتری با هدف اجرای اهداف مورد
نظرش داشته باشد. تحت توافقنامه نظامی جدید امریکا با هند، دهلینو میتواند
پهپادهای نظامی و مسلح از نوعام کیو-۹ بی را از امریکا خریداری کند.