سیدعلی نبیزاده
روز یکشنبه ۲ آذرماه خبری مبنی بر سفر غیر رسمی و از
پیش اعلامنشده «نتانیاهو» نخستوزیر رژیم صهیونیستی و «یوسی کوهن» رئیس موساد به
شهر نیوم عربستان فضای خبری خاورمیانه را فرا گرفت. چند ساعت پس از انتشار خبر این
سفر مخفیانه، مقامهای تلآویو این سفر را تائید کردند، اما «فیصل بن فرحان» وزیر
امور خارجه عربستان، در توئیتی انجام چنین سفری را تکذیب کرد. سفر نتانیاهو به
عربستان و دیدار وی با «محمد بنسلمان» ولیعهد عربستان که پس از شکست «ترامپ» در
انتخابات امریکا صورت میگیرد را باید در چارچوب نگرانی نتانیاهو و سردمداران سعودی
از آینده حیات سیاسی خود و همچنین دورنمای نگرانکننده رویکارآمدن «جوبایدن» در امریکا
برای رژیم صهیونیستی و رژیم آل سعود تحلیل و ارزیابی کرد.
طبق گزارشهای رسانهای این نخستینبار نیست که سعودیها
از نتانیاهو در خاک خود استقبال میکنند. بنسلمان از زمان قدرتیابی در عربستان
برای رژیم صهیونیستی سنگ تمام گذاشته است. او از طرح معامله قرن و عادیسازی روابط
کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی حمایت بهعمل آورده است. حریم هوایی عربستان در
دوران حاکمیت بنسلمان بر روی هواپیماهای اسرائیلی گشوده تا در فرودگاههای بحرین
و امارات فرود آیند.
عربستان بهویژه پس از قدرتیابی بنسلمان با بحرانهای
سیاسی داخلی و خارجی روبهرو شده است. سیاست این کشور در منطقه بهویژه درباره ایران،
لبنان، سوریه، قطر و یمن با شکست روبهرو شده است. اوضاع اقتصادی و سیاسی این کشور
ناگوار است. بنسلمان در داخل، مخالفان خود را سرکوب میکند و در خارج هم به جنگافروزیهای
منطقهای دامن زده است. او متهم نخست پرونده قتل «جمال خاشقچی» روزنامهنگار منتقد
سعودی در کنسولگری عربستان در ترکیه است. پیامدهای این سیاستها به تهدیدی برای آینده
وی تبدیل شدهاند. با توجه به چنین وضعیتی وی برای عادیسازی روابط سعودی و رژیم
صهیونیستی تلاش میکند.
تحلیلگر روزنامه الکترونیکی «رای الیوم» نوشت: پس از
پیروزی بایدن در انتخابات ریاستجمهوری امریکا، بنسلمان نگران است که بایدن علیه
او وارد عمل شود. او میترسد بایدن که دارای روابط خوبی با «محمد بن نایف» ولیعهد
سابق عربستان است علیه بنسلمان وارد عمل شود و او را به حاشیه براند. از اینرو،
او با برقراری روابط با رژیم صهیونیستی و فرار رو به جلو میخواهد حمایت صهیونیستها
از خود را به همراه داشته باشد. سردمداران عربستان با عادیسازی روابط بهدنبال
کسب حمایتهای رژیم صهیونیستی در برابر خطرات هستند. اگرچه آنها به بهانه ایرانهراسی
در این زمینه عمل میکنند، اما نارضایتی مردمی و احتمال رخ دادن انقلابهای مردمی
مانند آنچه در بهار عربی رخ داد سبب شده است که آنان به برقراری روابط با اسرائیل
تمایل داشته باشد. ترامپ پیش از این بارها گفته است که امریکا بهطور مجانی از
کشورهای عربی حمایت نخواهد کرد بلکه آنها باید هزینه این حمایت را بپردازند و
اکنون نیز عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی بخشی از هزینهای است که سردمدارن
کشورهای عربی میپردازند.
نتانیاهو هم در این برهه زمانی با سفر به عربستان و
گفتوگو با ولیعهد سعودی اهداف و انگیزههای متعددی را دنبال کرد. نتانیاهو در
داخل بهدلیل مسائل مربوط به فساد متهم است و «بنی گانتس» وزیر جنگ سابق این رژیم
به صراحت وی را در این زمینه متهم کرده است. او با برقراری روابط با عربستان و بنسلمان
میخواهد از این موضوع در داخل در راستای اهداف سیاسی خود استفاده کند. سفر وی به
عربستان یک دستاورد سیاسی برای او به همراه دارد و آن دستاورد تقویت حضور وی در
عرصه سیاسی است. اسرائیل با عادیسازی روابط با کشورهای عربی میخواهد همه حقوق
مردم فلسطین را به یغما ببرد. همچنین اسرائیل میخواهد با
برقراری روابط، بازارهایی را در کشورهای عربی برای تولیدات خود پیدا کند. از سوی دیگر
رژیم صهیونیستی که مانند دیگر کشورها این روزها بهدلیل شیوع ویروس کرونا با بحران
اقتصادی ناگواری روبهرو است میخواهد با برقراری روابط با کشورهای عربی سرمایه این
کشورها را جذب کند.
«صالح النعامی» پژوهشگر مسائل سیاسی به
شبکه «الجزیره» قطر گفت سفر نتانیاهو و دیداری وی با مقامات عربستان به سود وی و
راستگرایان افراطی است. این موضوع به نتانیاهو در داخل کمک خواهد کرد و گفتمان
راستگرایان صهیونیست را تقویت خواهد کرد.
یکی از اهداف اصلی نتانیاهو و بنسلمان
تلاش برای تشکیل جبهه واحد و ائتلاف استراتژیکی منطقهای علیه جمهوری اسلامی ایران
در آستانه روی کار آمدن دولت بایدن است. در واقع این جبههسازی با هدف سنگاندازی
در مسیر اقدام احتمالی بایدن برای کاهش تحریمها علیه ایران صورت میگیرد.
روزنامه «العرب» چاپ لندن هم در این رابطه
نوشته است که بیشتر تحلیلگران میگویند که عادیسازی روابط رژیم اسرائیل و عربستان
اکنون به ضرورتی برای دو طرف تبدیل شده است. ریاض با برقراری روابط با رژیم اسرائیل
نه تنها جبهه گستردهتری را علیه ایران شکل میدهد. بلکه این کشور میخواهد وضع منطقهای
مناسبتتری را برای رویارویی با هرگونه تغییری درباره سیاستهای امریکا درباره
منطقه مهیا کند. زیرا امکان دارد امریکا در دوره بایدن ریاض را زیر فشار قرار دهد.