صادق
راستگو
نخستوزیر
موقت عراق در سفری رسمی موفق شده خودش را به آنکارا برساند، جایی که رئیسجمهور
متکبر ترکیه در اقدامی زشت و ناپسند که معمولا از چنین شخصی بر میآید و البته حق
الکاظمی است، با مرتب کردن لباس او گربه را دم حجله کشت تا به نخستوزیر موقت
بگوید که قرار نیست در برابر مطالبات عراقیها کوتاه بیاید. مصطفی الکاظمی با چند
پرونده مهم و قطور راهی آنکارا شد که حل هر یک از آنها میتواند باعث موفقیت وی
در انتخابات ماههای آینده این کشور شود. این پروندهها که شاید مهمترین آن در
مورد تداوم اشغالگری ارتش ترکیه در شمال عراق و حملات روزانه به شهرها و روستاهای
شمال این کشور به بهانه حضور پکک باشد تا مساله آب را در بر بگیرد.
یکی از
سیاستمداران عراقی نزدیک به آنکارا سه پرونده مهمی که ترکها حاضر به گفتوگو و مذاکره
در مورد آن شدهاند را اینگونه مورد اشاره قرار داده است: ترکیه به مصطفی الکاظمی،
نخستوزیر موقت عراق پیشنهادهایی در سه پرونده ارائه داد که عبارتند از امنیت:
همکاری در زمینه مبارزه با داعش و حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک)، اقتصاد: همکاری در
زمینه اصلاح و راهاندازی خط لوله کرکوک- جیهان و آب: همکاری در زمینه استفاده از
تکنولوژی نوین برای تامین نیازهای آب. با این حال، در حوزه اقتصادی بهنظر میرسد
که کار ترکها در عراق چندان آسان نباشد، چراکه تداوم اشغالگری ارتش این کشور باعثشده
که مردم عراق دلخوشی از آنها نداشته باشند.
با این
حال، این همه مساله نیست. شرکتهای ترکیهای این روزها به تنهایی دیگر توان سرمایهگذاری
در مناطق دیگر را ندارند، هر چند آنها در حوزه بهدست گرفتن بازارهای هدف بسیار
خبره و استاد هستند و بهسادگی و راحتی میتوانند عمل کنند، اما باید گفت تا زمانی
که مسائل سیاسی میان آنکارا و بغداد حلوفصل نشده باشد، همکاری در حوزه اقتصادی
چندان دلچسپ نخواهد بود و این موضوعی است که سران ترکیه هم بهخوبی از آن خبر
دارند. این مهم را میتوان در اظهارنظر مقامات آنکارا در دیدار به نخستوزیر موقت
عراق به وضوح مشاهده کرد، جایی که اردوغان بهجای دادن وعده تخلیه پایگاههای
نظامی و غیرقانونی در شمال عراق، از تمامیت ارضی عراق گفت و تاکید کرد که ترکیه
آمادگی دارد در بازسازی عراق مشارکت کند.
مسائلی
که اردوغان مورد اشاره قرار داده، به نوبه خود جالب است: «ما تمامی اقشار ملت عراق
را صرف نظر از طایفه و قومیت، برادر خود میدانیم و امکان افزایش حجم تجارت میان
دو کشور به سالانه ۲۰ میلیارد دلار وجود دارد. با ترمیم خط لوله تخریبشده توسط
داعش، ما میخواهیم نفت کرکوک را با مقادیر بیشتری به بازارهای جهانی تزریق کنیم.
ترکیه همچنین تاکید دارد که مساله آب باید زمینهای برای همکاری میان دو طرف باشد
نه درگیری و منازعه. منطقه تا زمانی که تروریستها بهطور کامل نابود نشوند، روی
صلح را بهخود نخواهد دید و حزب کارگران کردستان جایی در آینده ترکیه و عراق ندارد».
همانگونه که مشاهده میکنید، آنچه برای اردوغان اهمیت دارد یک تجارت عادلانه و
دوجانبه نیست و همین کار را سخت میکند.
هر چند
اردوغان میگوید که برای او طایفه یا قومیت اهمیت ندارد، اما در طول سالهای گذشته
ترکیه بهعنوان اصلیترین و مهمترین حامی داعش در منطقه که نفت غارتشده عراق و
سوریه را از این گروه تروریستی خریداری میکرد و پول نقد و امکانات بهداشتی در
اختیار آنها قرار میداد هنوز به این سیاست ناامنی در عراق ادامه میدهد. با این
اوصاف، روابط تجاری عراق و ترکیه همچنان قابل توجه است و در سال 2019 رقم 15
میلیارد دلار را ثبت کرد که البته بیشتر واردات عراق از ترکیه را در بر میگرفت.
یکی از مهمترین مسائلی که در این سفر مورد بحث و گفتوگو قرار گرفته، مساله سنجار
بود.