بامداد جنوب: حرفهای ضدونقیضی درباره استفاده از مازوت در نیروگاههای
تولید برق مطرح میشود، اما آنچه شواهد نشان میدهد افزایش چشمگیر مصرف گاز خانگی و قطعی گاز ورودی به
نیروگاه، از عوامل اصلی استفاده از سوختهای مایع نظیر مازوت هستند.
چند سالیست با آغاز فصل زمستان علاوهبر برفوبوران،
آلودگی هوا هم میهمان کلانشهرها میشود. اگرچه اوایل انگشت اتهام به سمت خودروهای
سواری بود، اما کرونا که زمستان امسال موجب کاهش ترافیک شهری شده نشان داد که نه! آنطورها
که فکر میکردیم هم نیست، حالا این سوال مطرح شده که علت آلودگی هوا چیست؟ آلودگی هوا
در کلانشهرهای تهران، کرج، اصفهان، اراک و تبریز به بالاترین حد خود در دیماه رسیده
است و سازمان هواشناسی برای اولینبار در سالجاری توصیه کرد که همه گروههای سنی در
این شهرها از تردد غیرضروری خودداری کنند.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه مصرف
سوخت مایع نظیر مازوت عامل اصلی آلودگی هوا است، عنوان کرده است: «دست ما در محیط زیست
برای تعطیلی نیروگاههایی که از سوخت مازوت استفاده میکنند، بسته است، زیرا در اینصورت
با کمبود شدید برق مواجه خواهیم شد. در گذشته مازوت صادر میشد، اما در حال حاضر صادرات
آن بهدلیل تحریمها متوقف شده است و در این شرایط نفت خام ۲۵ درصد پالایشگاههای کشور
به مازوت تبدیل میشود که این مقدار مازوت، مازاد بر نیاز کارخانجات است، به همین دلیل
یا پالایشگاهها باید تعطیل شوند یا اینکه از مازوت استفاده نکنند». گفتههای رئیس
سازمان حفاظت محیط زیست دو نکته را مطرح میکند. نخست اینکه علت اصلی آلودگی هوای کلانشهرها
مصرف سوخت مایع نظیر مازوت در نیروگاههای تولید برق و کارخانجات بزرگ است ودوم
اینکه مصرف مازوت در صنایع و نیروگاه به علت افزایش تولید مازوت و فروش نرفتن این محصول
در بازارهای جهانی است.
در همین بین مدیرعامل شرکت برق حرارتی در گفتوگویی
با خبرگزاری ایسنا ادعای رئیس سازمان حفاظت محیط زیست را رد کرده و بیان کرده است:
هیچ کدام از نیروگاههای تهران از مازوت استفاده نمیکنند و نمیتوان آلودگی تهران
را به این مساله مربوط دانست. در استان تهران به هیچ عنوان از سوخت مازوت استفاده نشده
و نخواهد شد و شاید صحبتهایی که در مورد مازوت سوزی میشود مربوط به صنایع غیر نیروگاهی
باشد. در استان تهران و در شهرستانهای تهران نیروگاهی وجود ندارد که مازوتسوز باشد
و تنها دو نیروگاه بعثت و منتظرالقائم این قابلیت را دارند که تاکنون بخش مازوتسوز
این دو نیروگاه مورد استفاده قرار نگرفته است. این نیروگاه بهطور کامل گازی است و
اگر گاز وجود نداشته باشد از گازوئیل استفاده خواهد کرد و به هیچ عنوان مازوت در این
نیروگاه استفاده نمیشود.
پرواضح است که نیروگاههای حرارتی برای فعالیت به گاز
طبیعی نیاز دارند. در صورتیکه گاز طبیعی مورد نیاز به دستشان نرسد این نیروگاهها
بهدنبال مصرف گازوئیل بهعنوان سوخت مایع میروند، اما اگر گازوئیل مصرفی هم به دست
نیروگاه نرسد، مازوت تنها جایگزین خواهد بود. بر این اساس، البته باید توجه داشت که
بیشتر نیروگاههای گازی و سیکل ترکیبی علاقهای به استفاده از مازوت ندارند، چراکه
استفاده از مازوت موجب زمینه خوردندگی تجهیزات توربین گازی میشود و هزینه بهرهبرداری
را برای این نیروگاهها افزایش میدهد.
طبق گفتههای رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، فروشنرفتن
مازوت بهعنوان یک فرآورده نفت در بازار جهانی عامل مصرف این سوخت در نیروگاه و صنایع
بزرگ است. در حالی که یک منبع آگاه در وزارت نفت، ضمن تکذیب اظهارات رئیس سازمان حفاظت
محیط زیست به خبرگزاری فارس گفته است: «تولید مازوت در پالایشگاههای کشور در طول ماههای
مختلف، متفاوت است، اما بهطور میانگین حدود یک میلیون تن در ماه از این فرآورده تولید
میکنیم که بازار صادراتی آن نیز مهیاست. تحریم صادرات فرآورده نفتی را دشوار کرده،
اما مانعی برای صادرات این محصولات از جمله مازوت بهوجود نیاورده است، اگر بخواهیم
مقایسهای بین صادرات گاز و مازوت برقرار کنیم، باید گفت، صادرات گاز طبیعی به علت
محدویت فنی انتقال و همچنین مقصدهای انگشتشمار صادراتی بسیار دشوارتر از نفت کوره
بوده و ادعای پر بودن انبارها از مازوت به علت ناتوانی در صادرات از اساس غلط است».
آنچه بهنظر میرسد این است که علت مصرف مازوت در نیروگاههای
کشور بیشتر از آنکه به علت وجود بیش از اندازه مازوت در کشور باشد، بهخاطر کمبود
وجود گاز طبیعی در کشور است. به همین علت است که هر سال در فصل سرد شاهد افزایش مصرف
گاز خانگی هستیم. بهطوری که حدود ۸۰ درصد از گاز تولیدی کشور به مصارف خانگی اختصاص
مییابد. میزان مصرف گاز در استان تهران نسبت به مدت مشابه پارسال ۳۰ درصد رشد داشته
است. اهمیت تامین گاز خانگی در فصل سرد بهقدری است که موجب قطعی گاز صنایع بزرگ و
نیروگاههای حرارتی تولید برق شده است و آنها را مجبور به استفاده از سوخت مایع نظیر
گازوئیل و مازوت کند.
طبیعی ست که در فصول سرد سرانه مصرف گاز افزایش پیدا
میکند، اما چاره کار علاوه بر مدیریت مصرف از سوی مردم شاید این باشد که بهجای فروش
تهاتری گاز، که موجب واردات کالاهایی به کشورمان میشود که در بیشتر موارد بهترش
را خودمان داریم یا میتوانیم تولید کنیم، در شرایط سختی که اکنون ساکنان کلانشهرها
گرفتار شدهاند، برای مدتی از خیر دریافت کالا بهجای گاز بگذریم و به فکر سلامت مردمی
باشیم که روزی ۸۰ نفر از آنان در اثر آلودگی هوا جان خود را از دست میدهند، چون در
این مورد دیگر واکسنی وجود ندارد.