الهام بهروزی
نوشتن از کرونا و مصائبی که برای بشر رقم زده است، دیگر به کار روتین
رسانههای نوشتاری، دیداری و شنیداری بدل شده است. ویروسی که قریب به یک سال و
اندی از شیوعش در جهان میگذرد اما بشر همچنان در مقابل آن عاجز و آسیبپذیر است؛
چراکه این ویروس مرموز و مسری با جهشهای ژنتیکی پیدرپی کار بشر را در کشف و
تولید داروی قطعی آن ناتمام میگذارد.
بدیهی است این ویروس نه تنها سلامتی و جان انسان را نشانه گرفته است،
بلکه با محصور کردن تمام فعالیتهای او، شادی، سرزندگی، امید و نشاط را از زندگیاش
حذف کرده است که این معضل بر بغرنج شدن شرایط افزوده و عملا بشر را از تک و تا
انداخته است! البته این از ویژگیهای برجسته پاندمیهای جهانی است که بهدلیل
ناشناخته بودن مدتی گاه کوتاه و گاه طولانی زندگی را از چرخه طبیعی خود باز میایستاند
تا با یافتن نوشدارو، آن مرض ریشهکن شود.
طبیعتا در حالت عادی زندگی، اغلب انسانها با روی آوردن به برنامههای
سرگرمکننده و هنری در تلاش هستند تا سلامت روانی و جسمانی خود را در سطح نرمالی نگه
دارند اما شیوع جهانی کویدد ۱۹ انسان امروز را در آخرین سال قرن چهاردهم با چالشی
گیجکننده مواجه ساخته است؛ بهطوری که تمام ابعاد زندگی وی تحت سیطره این ویروس
منحوس به تعطیلی کشیده شده است. حتی هنر که در هر شرایطی جریان داشته است هم در
این ایام بهدلیل محدودیتها و ممنوعیتها رو به خاموشی گذاشته است و تنها با نخ
باریکی در تقلاست تا روشنایی خود را حفظ کند.
یکی از شاخههای هنری مردمی و چشمنواز که در اثر شیوع کرونا بهشدت
آسیب دیده و به سکوت گرویده است، هنرهای تجسمی است که هنرمندان آن که عمده سوژههای رئال و
سوررئال خود را با الهام از عناصر طبیعی و انسان خلق میکنند با شیوع یکباره این
ویروس در بهت فرو رفتند! هرچند آنها خیلی زود به خود آمدند و درصدد برآمدند تا
حتی در انحصار چهاردیواری بیاحساس خانه، دنیای انتزاعی خود را با تاسی از حال و
هوای خود و جامعه پیرامونیشان به شکل خلاقانهتری به تصویر بکشند اما باید اعتراف
کرد که این کار تنها برای مدت زمان اندکی جوابگو است و آنها برای ساخته شدن
تصویرها و ایدههای جدیدتر نیاز به هوای تازهتری دارند تا بتوانند پرترههای کاملتر
و جهانشمولتری از زندگی این روزها در قاب آثارشان چه در قالب نقش و چه در کسوت
خط به تماشا بگذارند.
بدیهی است هنرهایی چون نقاشی، طراحی، خطاطی، نقاشیخط و... که پیش از
شیوع کرونا هم بهدلیل سیاستگذاریهای سلیقهای دولتمردان با چالشها و مشكلات
عديدهاي مواجه بودند و تنها هر از چندگاهي در نمايشگاههاي انفرادي يا گروهي عرض
اندام ميكردند با شيوع كويدد ۱۰ به شاکله آن ضربه کاری وارد شد و عملا چند ماهی
به انزوا کشیده شدند اما هنرمندان بزرگ و برخی از انجمنهای هنری تلاش کردند تا با
روی آوردن به شبکههای اجتماعی هنرمندان تجسمی را گرد هم جمع کنند و از این برهه
بحرانی، فرصتی برای آموزش و ارتقای بنیه هنری هنرآموزان و هنرمندان بسازند. حتی با
استفاده از این ظرفیت به راهاندازی نمایشگاههای مجازی نقاشی و... هم اقدام کردند
که با بازخورد خوب مخاطبان در فضای مجازی روبهرو شدند. البته این اقدام بیشتر
جنبه معرفی هنرمندان و آثار آنها را داشت؛ چراکه نمایشگاههای مجازی هیچگاه نمیتوانند
لطف نمایشگاههای واقعی را برای مخاطبان تداعی کنند ولی بستر مناسبی برای شناسایی
هنرها و هنرمندان جوان و صاحبایده است که میتوان از آن در دوران پساکرونا هم
برای معرفی بیشتر شاخههای هنرهای تجسمی و هنرمندان این عرصه استفاده کرد.
انجمن هنرهای تجسمی استان بوشهر از همان روزهای آغازین اپیدمی کرونا
در کشور و بهدنبال آن استان بوشهر، با فعال کردن گروهی در واتسآپ تلاش کرد تا با
رویکردی متفاوت و با توجه ویژه به هنر معاصر هنرمندان تجسمیکار استان را به حرکت
و پویایی دعوت کند و با تولید محتواهایی مفید، بر اطلاعات آنها بیفزاید.
رئیس انجمن هنرهای تجسمی استان بوشهر در خصوص تاثیر سوء کرونا بر
هنرهای تجسمی به بامداد جنوب گفت: طبیعتا بیشترین ضرر و زیان کرونا متوجه اهالی
هنر بوده است؛ چراکه در پی شیوع این ویروس بسیاری از رویدادهای هنری، گالریها، نگارخانهها،
آموزشگاههای هنری و آتلیهها تعطیل و هنرمندان خانهنشین شدهاند. متاسفانه بسیاری
از پروژههای مرتبط با هنرهای تجسمی و تنها راه امرار معاش خیلی از هنرمندان مثل
گرافیک محیطی و شهری (زیباسازی) متوقف شده است.
امرالله اسمعیلی در ادامه با تاکید بر اینکه بسیاری از هنرمندان زیر
فشار این بیماری همهگیر مجبور شدهاند فعالیتهای برنامهریزیشده خود را بهطور
کلی تعطیل کنند، افزود: هزینههای مواد اولیه و کرایههای سرسامآور مکانهای هنری
پیش از این هم بر روند خلق آثار هنری تاثیر مخرب و نامطلوب گذاشته بود اما با شیوع
کرونا این مشکل دوچندان شد که طبیعتا برگشتن به حالت گذشته که خیلی هم مطلوب نبود،
همتی همه جانبه میطلبد. خسارت ناشی از برگزار نشدن یک نمایشگاه انفرادی برای یک
هنرمند مساوی است با ضررهای مالی و معنوی فراوان و بسته شدن تنها روزنه امید و تکیهگاه
او!
وی در خصوص میزان خسارت کرونا به هنرمندان تجسمی تصریح کرد: کرونا
خسارت زیادی به هنرمندان تجسمی وارد است و همانطور که میدانید قریب به ۹۰ درصد
از فضاهای مرتبط با نمایش و آموزش هنرهای تجسمی که نیاز به حضور فیزیکی هنرجو و هنرمند
دارند، تعطیل یا نیمهتعطیل شدهاند.
رئیس انجمن هنرهای تجسمی استان بوشهر در پاسخ به این پرسش
مبنی بر اینکه این انجمن در این بازه زمانی حساس چه اقدامی برای کاهش تاثیر سوء
کرونا بر روحیه و روند کار هنرمندان تجسمی استان انجام داده است، توضیح داد: انجمن
هنرهای تجسمی در این مدت بالغ بر چهار مسابقه در شاخههای مختلف هنرهای تجسمی (نقاشی،
پوستر، طراحی صنعتی و طراحی روباتیک) و فعالیتهای پژوهشی متعدد نظیر معرفی بالغ
بر هفتاد هنرمند مطرح تاریخ هنر در گرایشهای گوناگون اعم از کلاسیک، مدرن و معاصر،
نقد و تحلیل بینارشتهای، تجزیه و تحلیل نگارگری و کالیگرافی را با استفاده از
فضای مجازی برگزار کرده است که این مسیر همچنان بهصورت روزانه ادامه دارد.
خوشبختانه استقبال اهالی هنرهای تجسمی بسیار فراتر از حد انتظار ما بوده است؛ این
استقبال پرشور باعث شده ما فعالیتهای مجازی خود را بهویژه در حوزههای هنر مدرن
و معاصر بهصورت مجدانه روزانه ادامه بدهیم.
وی همچنین در خصوص وضعیت بیمه هنرمندان و همچنین استفاده آنها
از تسهیلات کرونایی بیان کرد: از طرف ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر
در این زمینهها تمهیداتی اندیشیده شده است و اینک هنرمندان منتظر دریافت تسهیلات
هستند.
اسمعیلی در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه انجمن هنرهای
تجسمی بهتازگی فراخوان جشنوارهای را با عنوان «هنرهای تجسمی خلیج فارس» در دو
بخش نقاشی و پوستر منتشر کرده است، این جشنواره با چه هدفی برگزار میشود، گفت: این
جشنواره با محوریت زیستبوم خلیج فارس و انسان معاصر پیریزیشده که هنرمندان تجسمی
میتوانند با استفاده از ایدهها و طرحهای خلاقانه و جدید خود در آن شرکت کنند.
اقلیم، هویت بومی، نگرش انسان معاصر به زیست بوم خلیج فارس در راستای حفظ این اکوسیستم
مهمترین اهداف برگزاری این رویداد را تشکیل میدهد که هنرمندان تا ۱۰ اسفندماه
فرصت دارند آثار خود را (حداکثر شش اثر) به دبیرخانه جشنواره به شماره واتسآپ
۰۹۳۳۰۲۴۷۸۴۷ ارسال کنند. برگزیدگان این رویداد ۱۸ اسفندماه همزمان با روز بوشهر
معرفی خواهند شد و آثار آنها در گالری مجازی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان
بوشهر به نمایش درخواهد آمد.
وی در خصوص اهمیت توجه هنرمندان امروز به هنر معاصر تاکید
کرد: یکی از اهداف هنر معاصر استفاده خلاق و هوشمندانه از ابزار و متریالها و مدیوم
معاصر بهجای ابزار سنتی و کلاسیک است که خوشبختانه در این میان فضای مجازی فرصت یکسانی
را برای تعامل وگفتوگو باز کرده است. از اینرو، انجمن هنرهای تجسمی از این فرصت
به خوبی استفاده کرده و آن را بستر مناسبی برای توسعه فعالیتهای هنری و ارتقای بینیه
هنری هنرمندان قرار داده است.
به گفته اسمعیلی، با توجه به اینکه آموزش اولویت و سرلوحه
کاری انجمن هنرهای تجسمی استان است، ما از فرصت مغتنمی که در کرونا در این ایام در
اختیار ما گذاشته است، استفاده کردهایم و به یکی از شعارهای کلیدی خودمان که همان
پرداختن به رویکردهای علمی در مقوله هنرهای تجسمی است؛ بهشکل ویژهای توجه کردهایم؛
زیرا بدون شناخت مولفههای هنر معاصر راه به جایی نمیبریم. بنابراین آموزش علمی
در کنار توسعه کارگاههای رشتههای مختلف، مهمترین برنامه ما را در این ایام
تشکیل میدهد.
وی در ادامه با ابراز امیدواری از ایجاد بستری برای خرید
آثار تجسمی از سوی ارگانهای دولتی و خصوصی، گفت: در صورت ممکن
شدن این مهم، بیشک مسیر رشد و اعتلای این هنر هموارتر میشود و امید و رغبت در این
ایام کرونازده در هنرمندان برای خلق آثار هنری زنده میشود.
رئیس انجمن هنرهای تجسمی استان بوشهر در پایان تعطیلی فضاهای آموزشی
و هنری و منفعل شدن وضعیت معیشیتی هنرمندان تجسمیکار را بزرگترین معضل هنرمندان
این عرصه در ایام کرونا دانست و افزود: برگرداندن
فضای پر از شور و نشاط برای ایجاد و خلق آثار جدید، برگزاری نمایشگاه گروهی، چاپ
کتاب مجموعه آثار هنرمندان در رشتههای مختلف هنری از برنامههای پیشبینی شده این
انجمن در دوران پساکرونا است. در پایان وظیفه
خود میدانم از تمامی کسانی که در این مدت سخت به یاری این انجمن شتافتهاند،
قدردانی کند.