کریم جعفری
توقیف نفتکش کرهای در آبهای سرزمینی ایران در حالی
که آبهای خلیجفارس را بر خلاف همه کنوانسیونهای بینالمللی و زیستمحیطی آلوده
کرده بود، آغاز مرحلهای تازه در حوزه رفتارهای بینالمللی ایران است. جمهوری
اسلامی ایران بهعنوان بزرگترین و قدرتمندین کشور ساحلی در خلیج فارس و آسیای
غربی، مسوولیتپذیر و دارای مسوولیت در حفظ امنیت، محیط زیست و رفتوآمد در خلیج فارس
است. در طول بیش از چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی و حتی در اوج دوران جنگ
ایران مانع از رفتوآمد از تنگه هرمز نشد و تا به امروز باوجود پیشآمدن مسائل
گوناگون بحران به شکلی پیش نرفته که ایران بخواهد این تنگه را ببندد. مسوولیتپذیری
ایرانیها در عرصه بینالملل باعث شد تا کشورمان دو سال پس از خروج امریکا از
برجام و بیعملی اروپاییها در تعهداتی که داده بودند، این توافق را مو به مو اجرا
کند و بعد از دو سال، دست به کاهش مسوولیتها برای وادار کردن طرف مقابل جهت تصمیمگیری
جدی در حوزه تعهداتش کرد. این مساله در سایر موارد هم صادق بوده و ایرانیها
همواره با حوصله رفتار میکنند و هیچ وقت هم تا موضوعی را از راهکارهای دیپلماتیک
پیگیری میکنند دست به اقدامی تند نمیزنند. در مورد کره جنوبی هم مساله بر همین
اصل استوار بود. بلوکه شدن میلیاردها دلار سرمایه مورد نیاز مردم ایران در بانکهای
کرهای، صرفا به دلیل آنکه امریکاییها اجازه انتقال این پولها را نمیدهند با
صبر و متانت ایران مواجه شد. حتی تا مدتها افکار عمومی ایران هم خبر نداشت که کره
جنوبی دست به چنین اقدامی زده است. وقتی که مقامات سئول با کمال وقاحت اعلام کردند
که برندهای لوازم خانگی خود را از بازار ایران خارج میکنند آنگاه بود که افکار
عمومی ایران نسبت به مساله حساس شد، اما این موضوع هم باعث نشد که مقامات ایرانی
بخواهند تندروی کنند و تلاش کردند با مذاکره مساله پولها را حل کنند. اما گذشت
زمان مشخص کرد که مقامات سئول واقعا دوست ندارند همکاری کنند. توقیف نفتکش کرهای
که بندری در عربستان به سمت بندری در امارات میرفت و گفته میشود حامل پرچم یکی
از کشورهای اتحادیه اروپا بود، هر چند ماهیت محیط زیستی داشت اما باواکنش زودهنگام
مقامات کرهای مواجه شد. آنها که تا پیش از این ماجرا به خود اجازه سفر به تهران
در رابطه با پولهای بلوکه شده ایران را نمیدادند، دو هیات جداگانه به تهران
فرستاده تا با مقامات کشورمان مذاکره کنند. این مساله نشان داد که «حق دادنی نیست،
بلکه گرفتنی است» و در دنیای امروز برای گرفتن حق، باید قدرت داشت و در عرصه
میدانی با مشت محکم عمل کرد. درست کاری که فرزندان ایران پیش از این با طرف انگیسی
کرده بودند.