بامداد جنوب: ششمین دور مذاکرات وین با برگزاری نشست کمیسیون مشترک از روز شنبه ۲۲ خرداد در حالی آغاز شده است که در جریان این مذاکرات همچون دوره‌های قبل نشست‌های دو جانبه و چندجانبه بین هیات‌های شرکت‌کننده در این مذاکرات برگزار و سه کارگروه تشکیل شده به ادامه مذاکرات فنی و کارشناسی خود می پردازند.

عراقچی که در جریان دور قبلی گفت‌وگوها گفته بود، مذاکرات پیشرفت داشته است ولی تصمیم‌گیری در مورد نکات اصلی و اختلافی باقی مانده است، دیروز هم گفت که فکر نمی‌کند که ظرف هفته جاری مذاکرات احیای برجام به جمع بندی نهایی برسد. پیش از این برخی مقام‌های اروپایی ابراز امیدواری کرده بودند که این مذاکرات، پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری در ۲۸ خرداد به نتیجه برسد.

مذاکره کننده ارشد کشورمان بعد از پایان نشست از مسائل پیچیده‌ای سخن گفت که در مسیر توافق وجود دارند، مسائلی همانند بازگشت امریکا به برجام، موضوعات فنی، حقوقی و سیاسی و هم راستی‌آزمایی اقدامات امریکا. البته این یک قضیه مسلم است که امریکا باید قدم اول را بردارد و همه اقداماتش را در ابتدا انجام دهد و بعد ایران راستی آزمایی می‌کند و سپس ما به تعهدات خود برمی‌گردیم. این ملاک کار ماست ولی خود این هم نیاز به جدول زمانی دارد و باید مشخص شود که اگر ما به جمع بندی رسیدیم مراحل تایید و تصویب آن چگونه باشد، در چه مدت انجام شود، چه مقدماتی باید برنامه‌ریزی شود و ما در چه روزی به اجرا می‌رسیم. در آن روز امریکا باید چه کار کند و چگونه راستی‌آزمایی می‌شود.

در همین زمینه میخائیل اولیانوف، مذاکره‌کننده روسیه ارشد در مذاکرات احیای توافق هسته‌ای گفته است برای نهایی کردن مذاکرات و دستیابی به یک توافق دست‌کم دو هفته دیگر زمان نیاز است.

بر اساس گزارش رسانه‌های امریکایی دولت بایدن در دوره‌های قبلی مذاکرات بر باقی ماندن تحریم‌های مربوط به تروریسم و حقوق بشر و برنامه موشکی ایران پافشاری می‌کرد اما سرانجام حاضر به انعطاف در این‌باره شده است. در این راستا، امریکا موافقت کرد که تحریم‌های وضع شده علیه شبکه نفتی و بانک مرکزی ایران را که پیش‌تر در ذیل قوانین «کاتسا» تحریم شده بودند به «تعلیق» درآورد. همچنین امریکا تاکنون با رفع ۷۰۰ تحریم از لیست ۱۵۰۰ موردی افراد و نهادهای خاص موافقت کرده است.

بر اساس اظهارات عراقچی قرار است بعد از کمیسیون مشترک، جلسات مذاکرات شروع شود تا زمانی که بتوانیم به یک جمع بندی برسیم که وقتی این بار به پایتخت‌ها برمی‌گردیم قابلیت تامل و تصمیم‌گیری داشته باشد. وی با بیان اینکه به‌دنبال رسیدن به یک توافق خوب و مطلوب برای جمهوری اسلامی ایران هستیم، افزود: در این مسیر نه عجله خواهد شد و نه وقت را تلف می‌کنیم.

عراقچی با بیان اینکه مذاکرات ما موکول به انتخابات نیست، افزود: فکر نمی‌کنم که ظرف هفته جاری بتوانیم به جمع بندی نهایی برسیم و تصور من این است که حداقل یک‌بار دیگر باید جمع‌بندی مذاکرات را به پایتخت‌ها منتقل کنیم.

یکی از مباحث و عبارت‌های پرتکرار در مذاکرات وین اتخاذ تصمیمات سخت و دشوار سیاسی از سوی طرف‌های مذاکره کننده بوده است و همین موضوع علامت سوال بزرگی درباره این گفت و گوها بوده که این تصمیمات سخت و دشوار چیستند و قرار است چه اتفاقی بیفتد.

با این حساب حدود دو سه هفته‌ای می‌شود که مذاکره‌کنندگان در حال حل‌وفصل این مسائل سخت و دشوار هستند. در این زمینه معاون وزیر امور خارجه گفت: جمهوری اسلامی ایران تصمیمات سخت خود را قبلا اتخاذ کرده است. آن موقعی که در مقابل خروج ترامپ و امریکا از برجام تصمیم گرفت که در برجام باقی بماند؛ تصمیم سخت ما آن موقع اتخاذ شده است و الان نوبت طرف‌های مقابل است که تصمیمات سخت خود را بگیرد. جمهوری اسلامی ایران بدون رسیدن به خواسته‌های کلیدی خود قطعا توافق نخواهد کرد.

توافق با ایران و احیای برجام و مقابله با مخالفت‌های داخلی از سوی هر دو طرف وجود دارد. مشکل اصلی بایدن کنگره است بسیاری از جمهوری‌خواهان کنگره مخالف توافق با ایران هستند و این توافق را خیانت به منافع ملی امریکا می دانند. اگر چه در نهایت جو بایدن تصمیم گیرنده نهایی است که باید بتواند حمایت کنگره را نیز جلب کند.

انتظار طبیعی تهران این است که تمام تحریم‌ها باید «بدون توجه به تمایزات و نام‌گذاری‌های بی‌منطق و خودسرانه رفع شوند» جمهوری اسلامی همچنین به‌دنبال ضمانتی است که «اقدامات قبلی امریکا دوباره تکرار نشود» و تاکید دارد زمانی به اجرای کامل برجام باز می‌گردد که رفع تحریم‌ها راستی‌آزمایی شده باشد.

عراقچی این را هم گفته است که سایر طرف‌های برجام باید به جمهوری اسلامی ایران اطمینان دهند که آنچه در گذشته اتفاق افتاد (خروج امریکا از توافق) در آینده تکرار نخواهد شد. برای رسیدن به این منظور، ما نیازمند بحث و رایزنی‌های زیاد سیاسی، فنی و قانونی هستیم و تا هر زمان که لازم باشد به این گفت‌وگوها ادامه خواهیم داد.

وانگ کان، نماینده چین نزد سازمان‌های بین‌المللی نیز در تایید سخنان عراقچی در جمع خبرنگاران تاکید کرد که خواست ایران برای رفع کامل تحریم‌ها مشروع است. امریکا باید اهمال و تردید را کنار بگذارد و با عزم قاطعانه برای لغو کامل تحریم‌ها اقدام کند. طرف‌های مرتبط نیز باید اقدامات موثری برای جلوگیری از تکرار خروج امریکا از برجام یا اعمال دوباره تحریم‌ها اتخاذ کنند.

وانگ تصریح کرد: نگرانی‌ها و درخواست‌های ایران در این زمینه کاملا مشروع و منطقی است. برای بازگشت به پایبندی کامل به برجام ایالات متحده می بایست ابتدا تمام تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران و اشخاص و نهادهای ثالث را لغو کند. تحریم تسلیحاتی علیه ایران نیز که با برجام و قطعنامه‌های مرتبط شورای امنیت سازمان ملل همخوانی ندارد، باید برداشته شوند. در جریان مذاکرات وین باید اقدامات موثر و عملیاتی برای جلوگیری از خروج خودسرانه دوباره طرف‌های برجام از این توافق و اعمال دوباره تحریم‌ها در نظر گرفته شود.

اَلن جورج متِن وابسته مطبوعاتی اتحادیه اروپا در سازمان‌های بین‌المللی در وین هم درباره مذاکرات گفته است: گفت‌وگوها فشرده است و هنوز برخی مسائل، ازجمله درباره چگونگی گام‌های اجرایی (برجام) باقی‌مانده است. اتحادیه اروپا نیز به‌عنوان هماهنگ‌کننده، گفت‌وگوها را با تمام شرکت‌کنندگان در برجام و به‌طور جداگانه با ایالات متحده ادامه می‌دهد.