بامداد جنوب: به نظر مردم ایران انتظار زیادی از رئیس‌جمهور و کلا دولت ندارند، حل شدن مشکل معیشت، اشتغال و مسکن به صورت عمومی است. یکی از مسائل مهم حوزه معیشت بحث کیفیت و خدمات پس از فروش خودروهای داخلی و قیمت تمام شده آن است.

صنعت خودرو، نحوه فروش و عرضه و تعیین قیمت آن از جمله موضوعات بسیار مهم است که همیشه بر سر آن بحث‌های زیادی وجود دارد. البته شیوه قیمت‌گذاری و عرضه آن در بورس کالا طی یک سال اخیر بسیار بیشتر مطرح بوده است. به بهانه ارجاع طرح ساماندهی صنعت خودرو به کمیسیون صنایع مجلس، در این گزارش به بررسی این موضوع پرداخته شده است.

در اولین روز از تیرماه ۱۴۰۰، در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی بررسی ایرادات شورای نگهبان در طرح ساماندهی صنعت خودرو در دستور کار قرار گرفت و در نهایت نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرح ساماندهی صنعت خودرو را جهت بررسی بیشتر به کمیسیون صنایع و معادن ارجاع دادند.

نمایندگان ایرادات شورای نگهبان را رفع کردند و سپس سید احسان خاندوزی در تذکری با استناد به ماده ۱۹۹ آیین‌نامه گفت: شورای نگهبان ایرادی مبنی بر واردات خودرو درباره این طرح را مطرح کرده بود اما کمیسیون صنایع به جای رفع این ایراد، طرح مفصلی به آن اضافه کرد.

سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس در این باره اظهار کرد: شورای نگهبان ایراداتی را به این طرح وارد کرد مبنی بر این‌که واردات خودروی هیبریدی با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مغایرت دارد. همچنین بایستی برای تقویت تولید داخل منابعی تعریف شود؛ لذا کمیسیون صنایع این ایراد را اینگونه رفع کرد که مابه‌التفاوت فروش خودروهای پرتیراژ در بازار و بورس کالا به این حوزه اختصاص یابد.

در نهایت علی نیکزاد که ریاست جلسه را بر عهده داشت، با وارد دانستن تذکر خاندوزی آن را به رای مجلس شورای اسلامی گذاشت و نمایندگان رای دادند که طرح ساماندهی صنعت خودرو مجددا به کمیسیون صنایع ارجاع شود.

حال گرچه برای کشف قیمت خودرو از طریق عرضه در بورس کالا هنوز توافقی قطعی حاصل نشده، اما وجود این طرح و اصرار برخی نمایندگان مجلس بر اجرایی شدن آن باعث شده است که طرح‌های دیگر قیمت‌گذاری خودرو همچون طرح پیشنهادی مجموعه صنعت خودروسازی برای آزادسازی قیمت در جهت خروج از زیاندهی به سرانجام نرسد.

رایزنی خودروسازان برای آزادسازی قیمت محصولات در حالی طی روزهای پایانی دولت دوازدهم شدت گرفته که به نظر می‌رسد این موضوع حداقل در این دولت عملیاتی نشود و تصمیم‌گیری در مورد آن به دولت سیزدهم موکول شود. به نظر می‌رسد نمایندگان مجلس، دولت سیزدهم را در امر عرضه خودرو در بورس و کشف قیمت در آن را با خود همسو می‌پندارند، اما با توجه به اینکه رئیس‌جمهور منتخب از لزوم رعایت عدالت در کل زنجیره قیمت‌گذاری خودرو سخن گفته است، احتمالا دولت سیزدهم برنامه دیگری برای تعیین قیمت خودرو خواهد داشت.

گفتنی است که سید ابراهیم رئیسی در اعلام دیدگاه خود برای صنعت خودرو در دوره تبلیغات و مناظره‌ها بر افزایش تولید خودرو تاکید داشته و ضمن اشاره به لزوم برنامه‌ریزی برای افزایش کمیت و کیفیت و قیمت‌گذاری خودرو اعلام کرده که در کشور ما تولید خودرو داخلی به اندازه مورد نیاز نیست.

به گفته وی یک‌ میلیون خودرو در کشور تولید می‌شود اما این میزان قابلیت افزایش دارد که با توجه به زیرساخت‌های موجود می‌توانیم در گام اول این میزان را به یک‌ میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه و در گام دوم به دو میلیون دستگاه افزایش دهیم.

منتخب سیزدهمین دوره ریاست جمهوری با بیان اینکه در شرایط فعلی، هم خودروساز و هم مشتری ناراضی هستند، اعلام کرده که عادلانه شدن زنجیره قیمت‌گذاری خودرو در این رابطه مهم است. در مورد واردات خودرو نیز چنانچه کیفیت خودروهای داخلی به حدی برسد که توان رقابت با دیگر خودروها را داشته باشند، دیگر نگران ورود خودروهای خارجی به کشور نخواهیم بود؛ چراکه در آن صورت مردم به دنبال خودروی باکیفیت داخلی خواهند بود.

آیا طرح تحول اجرایی می‌شود؟

طبق گفته علی جدی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، موضوع عرضه محصولات تولیدی شرکت‌های خودروساز از مسیر بورس کالا که در طرح تحول صنعت و بازار خودرو پیش‌بینی شده، قرار بود که به طور ویژه در صحن علنی مورد بررسی قرار گیرد. وجود بند عرضه خودرو از مسیر بورس کالا در طرح ارسالی به صحن علنی، گویای این نکته است که اعضای کمیسیون صنایع بالاخره بعد از چند جلسه رای به عرضه خودرو از مسیر یاد‌ شده دادند.

آنگونه که علی جدی می‌گوید با توجه به اینکه به دلیل محدودیت زمانی طرح تحول صنعت و بازار خودرو روز دوشنبه در صحن علنی به رای نمایندگان گذاشته نشد، این طرح ظرف یکی دو روز آینده بار دیگر در دستورکار قرارخواهد گرفت. بر این اساس در حالی نمایندگان عضو کمیسیون صنایع بر عرضه خودرو از مسیر بورس کالا اصرار دارند و این مسیر را بهترین راه برای واگذاری خودرو به متقاضیان واقعی و جلوگیری از بهره‌مندی دلالان و واسطه‌ها از رانت ایجاد شده میان فاصله قیمتی میان بازار و کارخانه می‌دانند که سیاستگذار خودرویی چندان تمایلی به عرضه خودرو از مسیر بورس کالا ندارد.

با این حال، علیرضا رزم حسینی وزیر صمت در آخرین اظهارنظر خود در ارتباط با عرضه خودرو از مسیر بورس با آن مخالفت کرد. به اعتفاد رزم حسینی وزیر صمت، این طرح از پشتوانه کارشناسی کافی برخوردار نیست. البته تنها رزم حسینی مخالف مسیر پیشنهادی اعضای کمیسیون صنایع برای عرضه خودرو نیست.

علی دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس نیز با رزم حسینی هم‌عقیده است. دهقان دهنوی چندی پیش ضمن مخالفت با عرضه خودرو در بورس گفته بود که خودرو، کالای مناسبی برای ورود به بورس نیست. رئیس سازمان بورس تاکید کرد معمولا کالایی وارد بورس می‌شود که تا این حد دارای تنوع نباشد.

البته علاوه بر مخالفت‌های یاد شده باید به این نکته نیز توجه کرد که شرکت‌های خودروساز علاوه بر اینکه بخشی از سهامشان در اختیار دولت قرار دارد دارای سهامداران خصوصی نیز هستند و به نظر می‌رسد باید به نوعی نظر آنها نیز در ارتباط با نحوه عرضه خودرو از مسیر بورس کالا تامین شود.