کریم جعفری
هیچ منطق نظانی نمیتواند سقوط پنجشیر به این سادگی و آسانی که طالبان
میگوید را قبول کند، حتی مداخله نظامی پاکستان بیش از آنکه بهنفع طالبان تمام
شود به ضرر این گروه شبهنظامی خواهد بود چراکه بسیاری از مردم این کشور را به
موضعگیری علیه طالبان وادار خواهد کرد. دیگر آنکه دخالت مستقیم نظامی پاکستان
باعث میشود تا سایر کشورها نیز بهانه لازم را برای مداخله در این کشور پیدا کرده
و عملا آنچه که یک جنگ داخلی یا جابهجایی قدرت در داخل افغانستان بهشمار میرود،
تعریفی فراتر پیدا کند. اگر نگاهی به تاریخ اشغال افغانستان توسط ارتش سرخ انداخته
و تحولات آن سالها را بررسی کنید متوجه میشوید که ارتش شوروی با ۹ بار لشکرکشی گسترده و
سنگین به پنجشیر دست آخر شکستخورده عقبنشینی کرد. این مساله هم بهدلیل وضعیت بسیار
پیچیده جغرافیایی این دره است که امکان اشغال آن به این سادگی را نمیدهد. بنابراین
آنچه طالبان در مورد پنجشیر میگوید با هیچ عقل سلیمی سازگار نیست و صرفا جنبه تبلیغاتی
دارد با این اوصاف کار در پنجشیر برای نیروهای احمد مسعود سخت است و اگر کمی
مقاومت کنند شرایط بهتر خواهد شد.
جنگ در پنجشیر به این سادگی به پایان نخواهد رسید و با خشونت طالبان و
افزایش تلفات در پنجشیر و محاصره این منطقه، بدون شک در سایر مناطق هم ما شاهد
بروز ناآرامی خواهیم بود. اینکه این مقاومت تا کی ادامه پیدا کند، به درایت و
برنامهریزی دقیق مسوولان و نزدیکان احمد مسعود مربوط است و البته یک عامل بیرونی
دیگر که همان نرخ مشارکت و کمک خارجی به او تا چه اندازه خواهد بود. هر چه که هست،
این مساله بهزودی روی خودش را نشان خواهد داد و با آمدن سرما، طالبان از ورود به
پنجشیر و ادامه جنگ و درگیری روی بر میگردانند.
این در حالی است که احمد مسعود، رهبر جبهه ملی مقاومت افغانستان در پیامی
صوتی گفته است که میایستد و مبارزه میکند.
وی در این پیام که به تاریخ دوشنبه ۱۵ شهریور منتشرشده،
گفته است: طالبان تغییر نکرده بلکه ظالمتر، افراطیتر و متعصبتر شده است. من از
جامعه بینالمللی میخواهم که دولتی را که طالبان تشکیل میدهد، به رسمیت نشناسند.
طالبان وساطت علما را برای آتشبس در ولایت پنجشیر نپذیرفتند. مردم افغانستان
قضاوت خواهند کرد که دوست واقعی آنها کیست.
احمد مسعود در پیامش گفت که تصویر آینده افغانستان با طالبان تصویری
«عقبمانده، تاریک، بهدور از هرگونه فرهنگ و هنر و در انزوای سیاسی و اقتصادی در
دنیا» خواهد بود. مقاومت در درههای پنجشیر و اندراب ادامه دارد. مسعود از اعتراضهای
زنان در کابل و مزارشریف بهعنوان الگویی از این مقاومت یاد کرده است. او از
تظاهرات مردم در خارج از افغانستان هم که علیه گروه طالبان بهپا شد، تشکر کرده
است.
یکی از کسانی که در درگیریهای پنجشیر جان باخت، فهیم دشتی سخنگوی احمد
مسعود و مقاومت ساکنان این دره بود. شامگاه روز یکشنبه، برخی منابع از جان باختن او
در نبردهای پنجشیر خبر دادند. بهعنوان یک خبرنگار، فهیم دشتی را سال ۱۳۸۵ برای اولینبار دیدم
و بعد از آن هم چندینبار با او صحبت کردم، آدم خوشمشرب و خوشصحبتی بود وقتی از
او خواستم تا خاطره برایم تعریف یا آرزویی کند جابهجا روی صندلی نشست دستانش را
به هم گره زد، دوباره بالا برد و روی صورتش کشید و با نفسی عمیق گفت: ای کاش آمر
مسعود یکبار دیگر زنده میشد و به من دستور میداد تا من با سر میدویدم... او
یکی از اولین قربانیان درگیریهای خونینی است که در این منطقه جریان دارد و در ضمن
آن صدها نفر دیگر هم کشته شدهاند.
مقاومت در پنجشیر میتواند ابعاد گستردهای به خود بگیرد، طالبان در
تشکیل دولت و اداره کشور بهزودی با چالشهای بسیار بزرگی روبهرو خواهد شد و این
چالشها سران این گروه را به سمت خشونت بیشتر برای کنترل اوضاع سوق خواهد داد.