ملیحه مالکی

رویترز به نقل از منابع آگاه خبر داد یک محموله 1/2 میلیون بشکه‌ای میعانات گازی ایران تحت قرارداد بزرگ سوآپ ایران و ونزوئلا دیروز در آب‌های ونزوئلا تخلیه شده است.

‌

می‌گویند هنگامی که کریستف کلمب (کاشف قاره امریکا) برای بار دوم عازم امریکا و در سرزمین ونزوئلا پیاده شد، عنوان کرد که «بهشت موعود اینجاست». حالا این کشور زیبا با منابع خدادادی و ثروت طبیعی بسیار، بهترین یار ما در گذر از دوران سخت تحریم شده است. ونزوئلا می‌تواند کالا‌ها و خدمات مورد نیاز خود در حوزه پتروشیمی، دارو، منسوجات، کمک‌های فنی، تجهیزات مختلف و.. را از ایران وارد کند. البته روابط تجاری ایران و ونزوئلا یک معامله دو سر سود است. ونزوئلا هشتمین کشور از نظر منابع طبیعی در جهان دارای منابع و ذخائر مختلف از جمله نفت، طلا (با عیار بالا)، بوکسیت، سنگ آهن و ... است و ایران یکی از مستقل‌ترین کشور‌های جهان که می‌تواند بدون مجوز کشور‌های غربی برای خرید و فروش کالاهایش تصمیم بگیرد.

از وقتی که ایران در سال ۲۰۱۲ از سوی امریکا تحریم نفتی شد و به‌صورت مقطعی کشور‌های خریدار نفت ایران معافیت‌هایی دریافت می‌کردند تا کم‌کم وابستگی‌شان به نفت ایران را کم کنند تا زمانی که در سال ۲۰۱۸، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت امریکا، از برجام یعنی همان توافق هسته‌ای خارج شد و همه تحریم‌ها علیه ایران را دوباره و حتی با تحریم‌های بیشتری اعمال کرد، ایران همواره راه‌هایی برای فروش نفت خودپیدا می‌کرد و پیدا می‌کند. اگر چه چراغ خاموش، اما نفت ایران به فروش می‌رسد.

اتفاق خوشایندی که در سال ۱۳۹۹ در فروش نفت و فرآورده‌های نفتی ایران رخ داد، رخدادی بود که توجه همه رسانه‌های جهان را به خود جلب کرد و عصبانیت واشنگتن را به همراه داشت و آن فروش بنزین به ونزوئلا در قالب ناوگان‌های کوچکی از نفتکش‌های غول‌پیکر بدون هیچ پنهان کاری بود. جمهوری اسلامی ایران به یکی از متحدان اصلی و نزدیک دولت نیکلاس مادورو در ونزوئلا تبدیل شد تا این دو کشور در کنار یکدیگر به تحریم‌ها طعنه بزنند.

سوم مهرماه بود که خبرگزاری رویترز در یک گزارش اختصاصی به نقل از منابع آگاه از امضای یک قرارداد بزرگ سواپ نفتی بین ایران و ونزوئلا با وجود تحریم‌های سنگین امریکا علیه بخش نفتی دو کشور خبر داد. بر اساس این قرارداد، ونزوئلا نفت سنگین خود را با میعانات گاز ایران تبادل پایاپای می‌کند و به این ترتیب می‌تواند از آن برای بهبود کیفیت نفت خام قیرمانند خود استفاده کند. اولین محموله‌های مربوط به این قرارداد طی هفته جاری میلادی ارسال خواهند شد.

منابع آگاه هم گفته بودند در حالی که این کشور امریکای جنوبی به‌دنبال افزایش صادرات نفت خود در مقابل تحریم‌های امریکا است، توافق اخیر بین شرکت نفت ونزوئلا PDVSA و شرکت ملی نفت ایران NIOC می‌تواند به آن کمک کند. یکی از این منابع اعلام کرد که این قرارداد مبادله در مرحله اول به مدت شش ماه برنامه‌ریزی شده است، اما می‌تواند تمدید شود. در واشنگتن، یک منبع مطلع از این موضوع گفت که توافق بین ونزوئلا و ایران به‌عنوان نقض احتمالی تحریم‌ها زیر نظر مقامات دولت امریکا قرار گرفته است و آن‌ها می‌خواهند ببینند که از نظر عملی تا کجا پیش خواهد رفت. شرکت نفت ونزوئلا برای به حداقل رساندن پرداخت‌های نقدی خود سواپ نفت را افزایش داده است چراکه وزارت خزانه‌داری امریکا در سال ۲۰۱۹ مانع استفاده این شرکت از دلار امریکا شد.

روز گذشته بار دیگر رویترز به نقل از دو منبع آگاه و آمار‌های رهیابی نفتکش‌ها نوشت یک محموله 1/2 میلیون بشکه‌ای میعانات گازی عرضه از سوی شرکت ملی نفت ایران به شرکت PDVSA ونزوئلا که نخستین محموله سوآپ میان این دو شرکت است، این هفته تخلیه خود را آغاز کرد. شرکت ملی نفت ایران و شرکت PDVSA ونزوئلا، در بحبوحه تحریم‌های امریکا علیه دو کشور، بر سر یک قرارداد میان‌مدت برای تبادل نفت سنگین ونزوئلا و میعانات گازی ایران توافق کرده‌اند.

رویترز به نقل از منابع آگاه و تنکرترکرز«پایگاه رصد کشتی‌ها»، نوشت: محموله میعانات گازی ایران اوایل هفته با پرچم ایران بر فراز نفتکش غول‌پیکر «Dino I» که در مالکیت شرکت ملی نفت ایران است، به ونزوئلا رسید. بنا بر اعلام تنکِر تِرَکِرز، در روز دوشنبه، این کشتی در حال تخلیه محموله خود در بندر اصلی شرکت PDVSA و پایانه خوزه بود، درحالی که فرستنده‌اش، موقعیت آن را سواحل ایران نشان می‌داد. تاکتیکی که اغلب توسط تولیدکنندگان نفت تحریم‌شده برای مخفی کردن محل ناوگان خود استفاده می‌شود.

به گفته منابع آگاه، دومین محموله 1/2 میلیون بشکه‌ای میعانات گازی ایران بر اساس همین قرارداد سوآپ، احتمالا در هفته‌های آتی به آب‌های ونزوئلا می‌رسد. تنکر ترکرز مدعی است که نفتکش ایرانی «دورنا» که موقعیتش در آب‌های ایران نشان داده می‌شود، هم‌اکنون در راه ونزوئلاست.

وزارت خزانه‌داری امریکا هفته گذشته به رویترز گفته بود: «در مورد گزارش‌های مربوط به مبادلات ایران با ونزوئلا که شامل نفت و محصولات نفتی است، نگران است». یک سخنگوی این وزارتخانه روز جمعه به رویترز گفت: «ما به اعمال قوانین تحریم‌های مرتبط با ایران و ونزوئلا ادامه خواهیم داد». به گفته منابع آگاه به این قرارداد، قرارداد رسمی سوآپ هفته گذشته هنگامی آغاز شد که محموله 9/1 میلیون بشکه نفت خام سنگین ونزوئلا با نفتکش ایرانی «Felicity» از آب‌های ونزوئلا حرکت کرد.

دو روز پیش این خبرگزاری انگلیسی از یک قرارداد بزرگ نفتی میان ایران و ونزوئلا به‌رغم تحریم‌های امریکا خبر داده و نوشته بود، نخستین محموله قرار است این هفته ارسال شود. گفته می‌شود، ونزوئلا در نظر دارد تا از میعانات گازی ایران برای بهبود کیفیت نفت خام خود که شبیه قیر است استفاده کند. یکی از این منابع آگاه گفت، این توافق سوآپ قرار است در فاز نخست، شش‌ماهه باشد، اما می‌تواند تمدید شود.

پیش از این نیز، ایران غذا، دارو و بنزین و تجهیزات تعمیر پالایشگاه‌های فرسوده PDVSA را به ونزوئلا ارسال کرده بود و در عین حال، کاراکاس پول این صادرات را به‌صورت سوخت هواپیما، نفت خام سنگین و سایر کالا‌هایی که تولید می‌کند، پرداخت کرده است. به نوشته رویترز، بر اساس آمار‌های ریفینیتیو ایکون، یک کشتی باری با پرچم ایران به نام «گلسان» که سال گذشته غذا به ونزوئلا ارسال کرده و با بار آلومینا به کشورش بازگشته بود، اواخر آگوست در بندر لا گوایرای ونزوئلا بار خود را تخلیه کرده و اکنون در حال حرکت به سمت ایران است و یک محموله نامعلوم را با خود حمل می‌کند.

مشخص است ایران و ونزوئلا با چنین همکاری‌هایی به‌دنبال انتقال پیامی روشن به کاخ‌سفید درباره تحریم‌ها هستند، پیامی که به‌نظر می‌رسد به‌شکلی واضح از سوی طرف امریکایی دریافت شده و در بیانات مقامات وزارت خزانه‌داری ایالات‌متحده خود را نشان داده است.

فاسدین پتروشیمی این روز‌ها چه می‌کنند؟

بامداد جنوب: سال‌هاست می‌گوییم برخی از تشکیلات پتروشیمی در خارج از کشور، با ابهامات بسیاری روبه‌رو است تا جایی‌که گاهی بسیاری از این شرکت‌ها به نام همسران و حتی دختران و داماد‌های مدیران کلیدی فعلی صنعت پتروشیمی است.

آذر جزایری: می‌گویند: «مالکیت بسیاری از شرکت‌های فعال در صنعت پتروشیمی در خارج از کشور به‌نام مدیران آنان شده و همین امر به فسادی غیرقابل کنترل بدل شده است». سال‌هاست که می‌گوییم برخی از تشکیلات پتروشیمی در خارج از کشور با ابهامات بسیاری همراه است تا جایی‌که گاهی بسیاری از این شرکت‌ها به‌نام همسران و حتی دختران و داماد‌های مدیران کلیدی فعلی صنعت پتروشیمی است. گفته‌ایم که تحریم ابزار برخی از مدیران فاسد این صنعت شده تا رانت‌خواری و فساد را به شکل زیبا به جامعه عرضه کنند و خود را ناجی اقتصاد بنامند! می‌گوییم که نهاد‌های نظارتی می‌بایست نظارت جدی را بر نحوه فعالیت شرکت‌های خارجی پتروشیمی‌ها آغازکنند که به حتم از داخل این جست‌وجو هزاران بابک زنجانی بیرون خواهد آمد.

گفته‌ایم که بسیاری از مدیرانی که امروز منتظر تحویل صندلی خود به دیگری هستند خود باعث و بانی چنین اتفاقاتی هستند؛ گاه از نگاه رفاقتی و اعتماد بی‌پایه و اساس به مدیران خود گاه نقشی مستقیم! می‌گوییم باید نظارتی جدی بر دو تابعیتی‌های پتروشیمی و آنان که رفت‌وآمد بسیار به خارج از کشور دارند صورت بگیرد و کنکاشی بر مال و اموال خود و خانواده آنان و نحوه جمع‌آوری آن داشته باشند. بسیاری از دلسوزان نگرانند و نگرانیم که بسیاری از مدیران فاسد امروز صنعت پتروشیمی همانند افراد حاضر در پرونده بازرگانی پتروشیمی راه فرار را غنیمت بشمارند و فرار کنند و این قطعا منافع ملی خواهد بود که به یغما خواهد رفت!

این‌ها تنها بخشی از دل‌نگرانی‌هایی است که بالاخص نهاد‌های نظارتی باید به فکر پاسخ به یکایک آن باشند. چراکه باید هشدار داد که این صنعت با بحرانی جدی به‌نام فرصت‌جویی ناشی از تحریم روبه‌رو است که تنها بررسی و واکاوی ثروت مدیران و خانواده آنان می‌تواند پاسخی جدی براین امر باشد.

چراکه در حال حاضر بسیاری از مدیران و اعضای هیات‌مدیره فعال در این صنعت دارای چندین شرکت خصوصی به‌نام خود و خانواده درجه اول خود هستند که بدون هیچگونه مشکلی برخلاف قوانین مشغول به فعالیت در این حوزه است. باید هر چه زودتر به فکر درمان این صنعت بیمار بود؛ بیماری که شاید از کرونا برای جامعه مضرتر باشد. با این‌حال چنین صنعت بیماری این روز‌ها بلاتکلیف‌ترین صنعت کشور را تشکیل داده و همچنان برخی از فاسدین بر آن ریاست می‌کنند.