بامداد جنوب- جواد شکریان: پروردگارت به زنبور الهام کرد که در کوه‌ها و درختان و در آنچه سقف دارند لانه کن، آنگاه از هر میوه‌ای بخور و راه هموار پروردگارت را بپوی و از شکم آنها شهدی که رنگ‌های مختلف دارد، بیرون می‌آید که آن باعث درمان مردم است. به‌راستی در این کار نشانه‌ای برای اندیشمندان است. (سوره نحل، آیه 69-67)
عسل از قدیمی‌ترین شیرین‌کننده‌هایی است که مورد استفاده قرار گرفته و دارای قندهایی چون گلوکز، فروکتوز، مواد معدنی همچون منیزیم، پتاسیم، کلسیم، کلرید سدیم، گوگرد، آهن و فسفات و ویتامین‌های B6- B5- B3-B2-B1و ویتامین C است که بر اساس کیفیت و نوع عسل، درصد آن متفاوت است .
جاذبه‌های کنار بوشهری برای کندوداران
وجود 50 هکتار جنگل طبیعی کنار در استان بوشهر، زمینه لازم را برای تولید عسل کنار در استان فراهم کرده که این مساله، همه‌ساله تعداد زیادی پرورش‌دهنده زنبور عسل را به سمت استان جذب می‌کند. این درختان، همه‌ساله از اواسط شهریور تا اواسط آبان پر از شکوفه‌اند که برای تولید عسل بسیار مناسب است .بوشهر نیز که با داشتن آب و هوای مناسب برای پرورش زنبور عسل، پتانسیل‌های فراوانی برای پرورش و تکثیر این حشره مفید دارا است، در شهریورماه هر سال، پذیرای این میهمانان فصلی است.
زنبورداران مهاجر برای استفاده از شرایط آب و هوایی مناسب بوشهر در تامین منابع شهد و گرده و نیز تولید مثل و تکثیر زنبور و تولید ملکه زنبور عسل، پاییز و زمستان را در بوشهر سپری می‌کنند.
کارشناس مسوول پرورش زنبور عسل در معاونت بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی استان در گفت‌وگو با بامداد جنوب در این زمینه گفت: مهاجرها برای برداشت عسل کنار در شهریورماه به سمت بوشهر مهاجرت می‌کنند. این مهاجران پس از این‌که عسل کنار خود را برداشت کردند، تعدادی از آنها از بوشهر می‌روند و تعدادی از آنها نیز جهت استفاده از شرایط آب و هوایی مناسب زمستان در مناطق کوهستانی بوشهر، در این استان می‌مانند.
فرید صادقی‌زاده با اشاره به این‌که استان بوشهر در فصل زمستان، هوای بسیار مطلوبی را برای تکثیر و بچه‌گیری زنبور عسل دارد، افزود: با اولین بارش باران، در دی‌ماه طبیعت استان سرسبز شده و گل و گیاه رشد می‌کنند. در این فصل به‌علت آب و هوای مناسب و طبیعت سرسبز، تولید و تکثیر زنبور بسیار زیاد شده و کندوداران می‌توانند تعداد کندوهای خود را به دو برابر افزایش دهند. آنها در اوایل فصل بهار، بوشهر را ترک گفته و دوباره در شهریورماه به استان باز می‌گردند.
زنبورداران بوشهری، سالانه 250 تن عسل تولید می‌کنند
به گفته وی، روز 27 مهرماه (دوشنبه آینده) در منطقه طلحه دشتستان، برداشت عسل آغاز می‌شود.
صادقی‌زاده با اشاره به این‌که شهرستان‌های بوشهر، تنگستان، جم، دشتستان، دشتی، دیر، دیلم، کنگان و گناوه کم و بیش در زمینه تولید عسل و پرورش زنبور فعالیت دارند، تصریح کرد: شهرستان دشتستان با داشتن 170 زنبوردار، 14 هزار و 500 عدد کندو و همچنین تولید 145 هزار و 500 کیلوگرم عسل، بیشترین تولید عسل را در میان شهرستان‌های استان دارد.
این کارشناس پرورش زنبور عسل در استان، با بیان این‌که شهرستان‌های جم، تنگستان، دیر، دشتی و بوشهر به ترتیب با 32، 16، 13، هشت و شش زنبوردار در رده‌های بعدی قرار دارند، خاطرنشان کرد: شهرستان جم با سه هزار و 520 کندو و 38 هزار و 700 کیلوگرم عسل، تنگستان با سه هزار و 500 کندو و تولید 38 هزار و 650 کیلوگرم عسل، دشتی با هزار و 90 کندو و 11 هزار و 990 کیلوگرم عسل، دیر با 880 کندو و تولید 9 هزار و 900 کیلوگرم عسل و بندر بوشهر با 550 کندو و تولید شش هزار و 100 کیلوگرم، رده‌های بعدی را از نظر میزان تولید عسل در استان به‌خود اختصاص داده‌اند.
صادقی‌زاده، تعداد زنبورداران شهرستان‌های گناوه و کنگان را هرکدام دو زنبوردار و در شهرستان دیلم یک زنبوردار عنوان کرد و ادامه داد: در شهرستان گناوه، 420 عدد کندو وجود داردکه چهار هزار و 600 کیلوگرم عسل از آنها برداشت می‌شود. در کنگان نیز 400 کندو وجود دارد که حاصل آن، تولید چهار هزار و 400 کیلوگرم عسل بوده و در دیلم نیز یک کندودار با دارا بودن 60 کندو، 650 کیلوگرم عسل تولید می‌کند.
بر این اساس، سالانه در استان بوشهر بالغ بر 260 تن عسل تولید می‌شود. همچنین تعداد 250 زنبوردار وجود دارد که صاحب 24 هزار و 920 کندو هستند.
وی با اشاره به این‌که متاسفانه در سال جاری به‌دلیل خشکسالی، در مقایسه با سال قبل آمار تولید دچار کاهش محسوسی خواهد شد، یادآور شد: این مساله دامنگیر تمام زنبورداران کشور بوده است و در تمام نقاط کشور برداشت عسل خالص کم شده است. البته در استان بوشهر، جای امیدواری است که در اواخر مهرماه، زنبورداران بتوانند از وجود جنگل طبیعی درختان کنار که به شکل خودرو بستر مناسبی در استان ایجادکرده‌اند استفاده کرده و عسل کنار باکیفیت به مقدار مناسب برداشت نمایند، زیرا درختان کنار کمتر از مراتع، تحت تاثیر پدیده خشکسالی قرار می‌گیرند.
گزارش‌های میدانی بامداد حاکی از آن است که قیمت هر کیلوگرم عسل کنار بالغ بر صد هزار تومان است که بر این اساس، سالانه از محل برداشت عسل در استان بوشهر، 260 میلیارد ریال درآمد برای زنبورداران کسب می‌شود.
به گفته این کارشناس، برخی از زنبورداران بومی، سالانه در دو یا سه مرحله اقدام به برداشت عسل از کندوها می‌کنند. بر این اساس، مرحله اول برداشت در حد فاصل ماه‌های اردیبهشت تا خرداد و مرحله دوم در اواخر مهرماه انجام می‌گیرد. مرحله سوم برداشت، هنگامی است که زنبورداران در تیر و مردادماه، به مناطق ییلاقی مهاجرت می‌کنند.
سهم عسل مهاجران، بیشتر از بومی‌ها
صادقی‌زاد در ادامه با اشاره به این‌که تعداد 500 کندودار غیر بومی، سالانه به استان مهاجرت می‌کنند، خاطرنشان کرد: مهاجران فصلی که شهریورماه راهی استان می‌شوند، از استان‌های اصفهان، فارس، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال بختیاری و همدان هستند. البته گاهی از استان‌هایی مانند تهران، مازندران و آذربایجان نیز میهمانانی به بوشهر می‌آیند.
کارشناس مسوول پرورش زنبور عسل در معاونت بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی استان با اشاره به این‌که این مهاجران باید برای سکونت خود در استان مجوز تهیه کنند، تصریح کرد: در شهرستان‌های دشتستان، تنگستان، دشتی و جم، فعالیت‌های مربوط به صدور مجوز، به تعاونی‌های زنبورداران که به‌صورت خصوصی اداره می‌شوند، سپرده شده است اما در سایر شهرستان‌ها، این وظیفه بر عهده جهاد کشاورزی قرار دارد.
وی در پایان با اشاره به این‌که زنبورداران غیر بومی، 120 هزار کندو را در سال گذشته به ارتفاعات استان بوشهر آوردند، ادامه داد: مهاجرانی که به استان بوشهر می‌آیند، برخلاف بومی‌ها، تنها یک بار در استان عسل برداشت می‌کنند که آن هم مربوط به عسل کنار است که در مهرماه برداشت می‌کنند اما برداشت غیر بومی‌ها از عسل کنار در استان، بیش از 350 تن در سال است که صد تن بیشتر از زنبورداران خود استان است.
از ظرفیت‌های استان در زنبورداری استفاده نکرده‌ایم
همان‌گونه که گفته شد، زنبورداری در بوشهر دارای پتانسیل‌های بالایی است که به نظر می‌رسد آن‌گونه که باید مورد توجه مردم استان قرار نگرفته است و مانند دیگر ظرفیت‌های استان، به کام دیگر استان‌های کشور است.
یک زنبوردار بوشهری در این رابطه به بامداد جنوب گفت: مسوولان امر در این زمینه، با در نظر گرفتن تسهیلات یا مشوق‌های لازم می‌توانند مردم را به فعالیت‌های زنبورداری ترغیب کنند تا استعدادهای خدادادی استان مورد استفاده قرار بگیرند.
این کارشناس تولید زنبور با اشاره به این‌که تا به حال از ظرفیت‌های طبیعی استان، نتوانسته‌این به‌درستی استفاده کنیم، خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر به‌دلیل خشکسالی‌های به‌وجود آمده، تولید عسل در استان رو به کاهش است و تعداد کندوها نیز همه‌ساله کمتر می‌شود.
وی با تاکید بر این‌که زنبورداران وقتی از حمایت‌های لازم برخوردار شوند، انگیزه بیشتری برای تولید پیدا می‌کنند، تصریح کرد: امیدواریم در سال جاری، بارش باران بر زمین‌های استان بیشتر شود تا در سال آینده بتوانیم محصول بیشتری برداشت کنیم.
