ابوعلی زرین قلم

موضوع لغو تحریم‌ها، تضمین عدم خروج دوباره آمریکا از برجام و نیز راستی‌آزمایی لغو تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای که متقابلا در برابر لغو تحریم ها ایران باید آنها را انجام دهد، در روند بررسی‌های کارشناسی و سیاسی در چارچوب دیدارهای دوجانبه و چندجانبه در این دور از مذاکرات مورد بحث است.

سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت خارجه روز دوشنبه درباره پیشرفت‌های به دست آمده در وین گفت: ما در هر چهار حوزه در وین پیشرفت‌هایی داشتیم. البته در حوزه‌هایی که مربوط به اجرای تعهدات طرف های مقابل است، پیشرفت ها کمتر بوده از این رو باید بگویم که امروز توپ در زمین غربی‌ها و آمریکا است که باید نشان دهند آمده اند به یک تفاهم در کمترین زمان ممکن برسند یا خیر. ایران مثل روز اول که با تمام توان به وین رفت در پی رسیدن به توافق است. دوستان در وین بدانند بیشتر از برجام نمی‌توانند تعهد هسته‌ای از ما بخواهند و کمتر از برجام هم نمی‌توانند تعهد بپذیرند، اگر بر همین منوال پیش رویم، معتقدم خیلی زود می‌توانیم به توافق خوب در وین برسیم.

هم‌چنین، طرف‌های غربی برجام از ابتدای شروع مذاکرات در 8 آذر دائم بر محدود بودن زمان مذاکرات اصرار دارند این در حالی است که این کشورها تا کنون به جز اعمال فشار سیاسی و رسانه ای تاکنون هیچ ابتکار عمل و خلاقیتی برای کاهش یا حل اختلافات در متن مشترک به دست آمده ارایه نداده اند و اتفاقا به دفعات این رویکرد از سوی طرف ایرانی به شدت مورد انتقاد قرار گرفته است.

خطیب زاده نیز روز دوشنبه تاکید کرد که »«هیچ ضرب الاجل ساختگی را نمی‌پذیریم و امیدواریم خودشان (کشورهای غربی و آمریکا) هم آن ضرب‌الاجل های ساختگی را باور نکنند و بیایند به یک تفاهم خوب برسیم.»

در این میان شبکه اسکای‌نیوز به نقل از «منابع ایرانی نزدیک به هیات ایران در وین» اعلام کرد که هیچگونه موعد نهایی برای حصول توافق وجود ندارد و آنچه منابع آمریکایی و غربی در این خصوص اعلام کردند نادرست است. بیش از این نشریه پولیتکو نوشته بود که برخی مقامات نزدیک به مذاکرات گفته‌اند دریچه‌ی بازگشت به توافق هسته‌ای ممکن است تا اواخر ژانویه یا اوایل فوریه بسته شود، اگرچه برخی دیگر می‌گویند هیچ تاریخ مشخصی به عنوان ضرب‌الاجل وجود ندارد.

دیپلمات‌های انگلیسی، فرانسوی و آلمانی هفته پیش گفته بودند در حالی که تمایلی به تعیین «ضرب‌الاجلی مصنوعی» برای مذاکرات ندارند، «هفته‌ها و نه ماه‌ها» برای احیای توافق باقی مانده است. یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز گفته بود، ایران باید «فوریتی واقی به مذاکرات وین ببخشد».

با این حال سخنگوی وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد: پنجره توافق تا ابد باز نخواهد ماند، زمان حساس است و جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه به تنهایی از این پس بار زنده نگهداشتن این توافق را به دوش نخواهد کشید. طرف های اروپایی و آمریکا باید بدانند ما در وین نیستیم که وقت و انرژی خود و ملت ایران را تلف کنیم. پیشنهادها روی میز است و بهتر است با پیشنهادهای مشخص به وین آمده باشند.

گفتنی است در هفته‌های اخیر برخی رسانه‌های غربی و مقامات و دیپلمات‌های ناشناس بر این مساله که مذاکرات تا پایان ژانویه و برای چند هفته ادامه دارد نه برای چند ماه تاکید کرده‌اند. مقامات اروپایی نسبت به این که ایران متن مذاکراتی در وین شش را تغییر داده است انتقاد و اعلام کردند که بررسی این حجم از تغییرات زمان بر خواهد بود و ایران در این زمان توانایی هسته‌ای‌اش بسیار فراتر خواهد رفت. در عین حال دو طرف به یک متن مشترک در پایان دور هفتم مذاکرات دست یافتند که اکنون مبنای مذاکرات وین برای احیای برجام است. با این حال آمریکا به ویژه کشورهای اروپایی نسبت به رفع اختلافات و پاک کردن «پرانتز»ها از متن کمتر تلاشی می‌کنند.

منابع نزدیک به هیات مذاکره کننده ایران اعلام کرده‌اند، علت کندی کار در مذاکرات، تعطیلات سال نو میلادی، اشتباهات و نواقص محتوایی و نگارشی از سوی طرف‌های غربی و نیز بی‌میلی طرف اروپایی و آمریکا به مذاکره جدی توام با ابتکار عمل برای کاهش اختلاف نظرهاست. مقامات ایران انتظار دارند، هیات های غربی و آمریکا با دستی پر تر از گذشته به وین بازگردند تا شاید روند دستیابی به تفاهم بر سر احیای برجام سرعت بیشتری بگیرد.

این در حالی است که روز گذشته نماینده روسیه در مذاکرات وین در گفت‌وگو با شبکه سعودی العربیه گفت: اکنون در مذاکرات موجود در وین باید به مساله رفع تحریم‌های ایران تمرکز شود زیرا این مساله همچنان یک مانع بزرگ و پیچیده است.

اولیانوف با بیان اینکه از شک و تردید غربی‌ها نسبت به جدیت هیات مذاکره‌کننده ایران تعجب می‌کنم، گفت: این مذاکرات آسان است و پیشرفت‌هایی در آن حاصل شده است.

بر اساس این گزارش، اولیانوف روز گذشته به طور جداگانه با هیات های ایران و آمریکا دیدار کرد. این شبکه سعودی به نقل از منابع خود نوشت: قرار است انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین روز چهارشنبه با هیات کره‌جنوبی که اخیرا به وین‌ رفته است دیدار کند و هیات کره‌ای به دعوت رسمی اتحادیه اروپا به وین نرفته است بلکه با هماهنگی هیات ایرانی به مذاکرات پیوسته است.

از سوی دیگر در ادامه سیاست پلیس خوب و پلیس بد اروپایی‌ها، سخنگوی بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس عنوان کرد که جانسون می‌خواهد با حسن نیت با ایران تعامل داشته باشد. وی گفت: در دیپلماتیک باز بوده اما زمان برای حصول توافق رو به اتمام است.

همچنین رویترز به نقل از این سخنگو نوشت که انگلیس می‌خواهد شاهد این باشد که مذاکرات وین به احیای کامل برجام منتهی شود. این را هم باید افزود که نخست وزیر انگلیس که در هماهنگی کامل با صهیوینست‌ها فعالیت می‌کند، روز گذشته در تماسی با نفتالی بنت، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی درخصوص ایران و مذاکرات وین به گفت‌وگو پرداخته بود.