مرتضی مکی
جدا شدن آقای ریچارد نفیو و خانم آرین طباطبایی از تیم مذاکره‌کننده امریکا مربوط به بیش از یک ماه گذشته است و اتفاقا در همین فاصله هم مذاکرات پیشرفت محسوسی داشته که نشان می‌دهد جدا شدن این دو نفر تا چه حد در روند مذاکرات موثر بوده است.
باید مقایسه‌ای داشته باشیم که این مقایسه، ما را محسوس‌تر به جواب سوال می‌رساند؛ مخالفت‌هایی هم با سیاست‌های اوباما در قبال ایران و مذکرات منتهی به برجام وجود داشت و مواضع جمهوری‌خواهان و دموکرات‌های معترض با شدت و حدت بیشتری در جریان بود که وی از اختیارات ریاست‌جمهوری برای تعلیق برخی تحریم‌ها استفاده کرد هرچند در همان زمان هم کنگره طرحی را مصوب کرد که رئیس‌جمهور ملزم شد هر چهار ماه یکبار گزارشی را در خصوص روند اجرای برجام به کنگره ارائه دهد و ترامپ هم در سال اول ریاست‌جمهوری سه‌بار این مصوبه را اجرا کرد.
اکنون مخالفت‌ها قطعا بیشتر از زمان اوباما نیست، شاید صداها بلندتر باشد که اگر روند مذاکرات به همین شکل پیش برود، جو بایدن نیز می‌تواند از اختیارات ویژه خود استفاده کرده و حداقل برای سه سال باقیمانده از زمان ریاست‌جمهوری خود به برجام متعهد باشد. این نکته‌ای است که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا نیز به آن اشاره کرده که رئیس‌جمهور امریکا می‌تواند در دوره ریاست‌جمهوری خود تضمین دهد که از برجام خارج نخواهد شد.
ما شاهد سفر یک هیات از صهیونیست‌ها به وین بودیم، اگر مقایسه‌ای با زمان مذاکرات برجام انجام شود، بررسی شرایط امروز آسان‌تر خواهد بود؛ مخالفان برجام همواره کوشیده‌اند که از موفقیت این توافق جلوگیری کنند. در مذاکرات منتهی به برجام شاهد بودیم که وزیر امور خارجه وقت عربستان در فرودگاه وین با وزیر امور خارجه وقت امریکا دیدار کرد تا بتواند امریکا را از تفاهم با ایران پشیمان کند و در همان زمان نخست‌وزیر وقت اسرائیل تلاش‌های بسیاری در این مسیر صورت داد و حتی در سفری به امریکا در کنگره سخنرانی کرد؛ شاهد بودیم با این حجم از مخالفت، اوباما برجام را امضا کرد.
این مخالفت‌ها امروز هم وجود دارد، با این تفاوت که به‌نظر می‌رسد به کشورهای عربی منطقه این اطمینان داده شده که احیای برجام به ضرر آن‌ها نخواهد بود و آغاز مذاکرات کاهش تنش میان ایران و عربستان و ایران و امارات نیز نشانه‌ای از همین اطمینان است. بعید است اسرائیل هم در موقعیت فعلی بتواند مانعی جدی برای احیای برجام ایجاد کند؛ شاید تل‌آویو بتواند فشاری را بر تیم امریکایی وارد کند؛ اما اگر اراده واشنگتن بر احیای برجام باشد، رایزنی‌های اسرائیل راه به‌جایی نمی‌برد.
برخی موضوعات را باید با واقع‌بینی بیشتری مدنظر قرار دهیم؛ امریکا ساختار حکومتی خاص خود را دارد و شکاف‌هایی در این ساختار وجود دارد و لابی‌ها نفوذ زیادی در کنگره و فرایند تصمیم‌سازی در این کشور دارند و این واقعیت نظام تصمیم‌گیری در امریکا است و مذاکره‌کنندگان کشورمان نیز به‌خوبی به این مساله واقف هستند.
اکنون نیز که مسوولان ایالات متحده اعلام کرده‌اند که ما نمی‌توانیم تضمین بدهیم که دولت‌های آینده امریکا به برجام متعهد باشند، آقای امیرعبداللهیان شاید گامی به عقب برداشته و اعلام کرده کنگره بیانیه سیاسی بدهد؛ اما با توجه به اختلاف نظر دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان بعید است که کنگره این کشور بیانیه بدهد و حتی اگر هم بیانیه بدهد بعید است این بیانیه بتواند تضمینی برای دوام برجام باشد.
پربازدید ها