کریم جعفری

جنگ قدرت در اردن که چندماهی به‌نظر ساکت شده بود، بار دیگر رخ‌نمایی کرده و شواهد و قرائن حاکی از آن است که کشور جعلی اردن که نیمی از جمعیت آن را فلسطینی‌ها تشکیل می‌دهند به‌شدت با بحران قدرت و وحشت عبدالله دوم از برادر ناتنی خود رنج می‌برد. این اتفاق در حالی روی می‌دهد که حکومت و دولت این کشور در طول ماه‌های گذشته با مشکلات پیچیده‌ای در حوزه معیشتی و اقتصادی روبه‌رو بوده‌اند که اعتراضاتی را هم در پی داشته است.

در حالی که شاه اردن چند روز پیش نسبت به خروج نظامیان روس از جنوب سوریه ابراز نگرانی کرده بود و مدعی شده بود که با حضور ایران و متحدان تهران در مرزهای جنوبی سوریه تنش‌ها افزایش پیدا خواهد کرد، دیوان سلطنتی اردن اعلام کرد که پادشاه این کشورک دستور تشدید حصر خانگی و محدودیت بیشتر اقدامات حمزه بن الحسین، برادر ناتنی خود و ولیعهد سابق اردن را صادر کرده است.

عبدالله دوم در سخنانی با بیان اینکه اطمینان پیدا کردم که حمزه در این توهم قرار دارد که خودش را صاحب میراث سلطنت هاشمی می‌داند، افزود: من و اعضای خاندان هاشمی‌ چندین سال پیش متوجه عمل نکردن او به تعهداتش و رفتار غیرمسوولانه‌اش با هدف گسترش ناآرامی‌ها شدیم. شاهزاده حمزه، همه فرصت‌ها را برای بازگشت به مسیر درست و پایبندی به مسیر خاندان از دست داد، من تلاش کردم که به او کمک کنم و به همین دلیل وظایف و نقش‌های مختلفی را برای خدمت به کشور به او پیشنهاد دادم، اما او با سوء‌نیت و شک و تردید به آن‌ها پاسخ داد.

این تصمیم پس از آن اتخاذ شده است که شاهزاده حمزه بن الحسین ۱۵ فروردین سال جاری اعلام کرد، عنوان سلطنتی خود «امیر» (شاهزاده) را کنار گذاشته است. ولیعهد سابق اردن در این باره گفته بود: پس از آنچه طی سال‌های گذشته دیدم، به این نتیجه رسیدم که اعتقاد شخصی و اصول ثابتی که پدرم در من نهادینه کرده است و من در طول زندگی‌ام تلاش کردم به آن پایبند باشم، با رویکرد، گرایش و روش‌های مدرن نهادهای ما همخوانی ندارد.

سوم آوریل ۲۰۲۱ مقامات اردن حسن بن زید و باسم عوض الله و چند تن دیگر را به دلایل امنیتی بازداشت و لیست‌های اتهامی را علیه آن‌ها صادر کردند که نشان می‌داد بین آن‌ها و شاهزاده حمزه ارتباط بوده است. این افراد به هدف قرار دادن امنیت اردن و توطئه علیه پادشاه متهم شده بودند. در این توطئه که سعودی و امارات پشت آن قرار داشتند قرار بود با کودتایی نرم و خزنده عبدالله دوم از شاهی اردن کنار برود.

هدف اصلی از این کودتا که محمد بن‌سلمان در آن نقش اصلی را داشت، توهمات ولیعهد سعودی مخفی بود؛ توهماتی که بر اساس آن وی قرار بود عنوان کلیدداری مسجدالاقصی را نیز به‌دست گیرد! بن‌سلمان که خود را پادشاه آینده عربستان و وارث عنوان «خادم حرمین شریفین» می‌دانست بر آن بود تا با کمک صهیونیست‌ها کلیدداری مسجدالاقصی را نیز به آن اضافه کند تا به این ترتیب جایگاه مهم‌ترین شخصیت!!! جهان اسلام را از آن خود کند.

هر چند بن‌سلمان و بن‌زاید در این زمینه هم‌رای بودند؛ اما یک کشور دیگر که از این موضوع ناراحت بود و می‌دانست که محمد بن‌سلمان در همین جایگاه نیز خطرناک است و می‌تواند دردسرهای جدی برای آن کشور ایجاد کند (چه اینکه این موضوع کاملا درست از آب درآمد و بن‌سلمان چندان روی خوش به آن‌ها نشان نداد) این موضوع را به عبدالله دوم گزارش داد و دستگاه امنیتی قدرتمند اردن (که به‌نظر من در میان کشورهای عربی حرف اول را می‌‌زند) مساله را مدیریت کرد.

با این احوال، شکل‌گیری تنش در اردن که به شدت با مشکلات اقتصادی، سیاسی، امنیتی و مهمتر از همه چالش بزرگ هویتی رنج می‌برد آینده را خاکستری کرده است. هر چند دستگاه امنیتی اردن قدرتمند و ارتش این کشور هم حرفه‌ای و در حد و اندازه خود تجهیزات خوب و آموزش‌های مدرنی دریافت می‌کند؛ اما در توطئه‌ها هیچ کسی نمی‌داند در چه موضعی قرار خواهد گرفت. به‌نظر من، یکی از دلایلی که عبدالله با برادر ناتنی‌اش برخورد آرامی داشت و باسم عوض‌الله را به محاکمه سپرد، ترس و وحشت از همین مساله تنش‌های داخلی بود.

باید در نظر داشت که حمزه بن الحسین فردی بسیار مردمی در اردن به‌شمار می‌رود و حسن خلق و رفتارهای مناسب او با مردم باعث محبوبیت او شده است. پس از خلع او از جایگاه ولیعهدی تمام تلاش عبدالله برای به‌دست آوردن دل برادرش راه به‌جایی نبرد و شرایط روز به روز برای وی سخت‌تر و خطرناک‌تر می‌شود. یک نکته‌ای را در مورد عبدالله دوم و حمزه بن حسین باید دانست. مادر عبدالله دختر یک افسر انگلیسی بود که پدرش در هیات آموزشی ارتش انگلیس در اردن خدمت می‌کرد و با شاه حسین ازدواج کرد که حاصلش چند فرزند بود. عبدلله وقتی به پادشاهی رسید حتی عربی هم بلد نبود و برایش معلم گرفتند چون همیشه پیش ننه‌جونش بود و بیشتر عمرش را نیز در انگلیس گذرانده بود.

نکته جالب اما در مورد مادر حمزه است. خانم ليزا نجيب الحلبي که پدرش یک سوری‌الاصل بود و مادرش نیز امریکایی!! توجه کردید!! هر چند عبدالله 18 سال از حمزه بزرگ‌تر است اما فراموش نکنید که رگ و ریشه هر دو آنگلوساکسون است در حالی که مادر حمزه یک ریشه سوری‌ هم دارد. یعنی پدر بزرگ حمزه از اهالی حلب در سوریه بود. دعوا در حرمسرای اردن فسقلی به دلایل مختلف ادامه دارد...