وقتی در مورد اجزای هرگونه معماری به گفت‌و‌گو می‌نشینیم، محک اصلی و اساسی ما برای فهم آن، عقل و خرد و در نهایت نیازهای مردمانی است که از آن معماری استفاده می‌کنند. معماری مدرنیته با مطلق انگاشتن عقل در تمام موضوعات بشری تا به آنجا پیش رفت که تمام عناصر بومی هر معماری را بزداید و به یک معماری واحد نزدیک شود. تزئینات در معماری یکی از آن عناصری بود که با حضور خود در هر بنایی، معماری مربوط را اینجایی می‌کرد.

اینجایی کردن به این معناست که بسیاری از معماری‌ها تنها با حضور یا حذف تزئیناتش، معماریِ بومی جایی می‌شود و یا از آن بوم فاصله می‌گیرد.تزیینات نقش اسلیمی در دوره‌های گذشته از این جمله هستند. نقش این تزئینات تا آنجا پیش می‌رود که حتی بنایی را با تزئینات مربوط به خودش‌، برای کاربری خاصی می‌شناسیم. این درحالی است که در مدرنیته با دانستن همین موضوع، دست به حذف عنصری مناسب از معماری بومی برداشته شده بود که به‌دلایل مختلف ایده مناسبی نبود و معماری پست‌مدرنیته بعد از تمام آن کش و قوس‌ها دوباره به احیای نمادهای بومی و معماری اینجایی دست زد.

این‌طور به نظر می‌رسد که بعد از شکل حجمی هر بنا، تزئینات عنصر غالب برای هویت‌بخشی به معماری محسوب می‌شود. هر چند که، در معماری ایرانی علاوه بر تزئین و چشم‌نواز کردن معماری، بارها و معانی دیگری بر دوش تزئینات معماری سوار می‌کنند، تا نهایت استفاده را در معماری ایرانی و بومی از آنها ببرند. به‌عنوان مثال، تزئینات و نقش‌های اسلیمی در گنبد مساجد، هم نقش تزئین را بر‌عهده دارند هم هویت‌بخشی به هنر و معماری ایرانی را به دوش می‌کشند و در نهایت به گفته معماران ایرانی کاشی‌های نقش‌دار را در صورت تخریب راحت‌تر می‌شود با کاشی جدید جایگزین کرد، چراکه همین نقش و نگارها باعث می‌شود کاشی جدید در بین سایر کاشی‌های قدیمی زیاد به چشم نیاید و بنا، نمایی یکدست داشته باشد.

در معماری بوشهر که تزئین فراوان به چشم می‌خورد، حضور این تزئین‌ها هویت‌ساز معماری استان بوشهر شده است و گاه در برخی از بناهای شاخص بوشهری با تزئینات بسیار ریز و زیبایی مواجه می‌شویم که بیننده را متحیر می‌سازد. از این جهت که در مقیاس‌های نزدیک به یک سانتی‌متر هم تزئین وجود دارد و به تک‌تک عناصر معماری، رنگ تعلق هویت بوشهری و اینجایی زده‌اند. سوالی که پیش می‌آید این است که می‌توان ازین تزئینات چه بهره‌هایی برد؟

اکنون که بدنه معماری ما چه در بوشهر و چه در سایر نقاط مملکت با افکار ناقص و نصفه و نیمه معماری مدرنیته به شکلی که نباید درآمده است، شناخت این تزئینات بومی از قبیل تمام اجزای پنجره و درهای بوشهری، شمسه‌های مخصوص به بوشهر در درهای بوشهری‌، تزئینات سردرهای ورودی هر بنا، گچ‌بری‌های شاخص خانه دهدشتی و سایر بناها، جان پناها، تزئینات موجود در کف اتاق‌ها، دستگیره های در و غیره...، می‌تواند رنگ و بوی شهر را به‌سوی معماری اینجایی ببرد و با هویت بوشهر‌مان زنده‌تر از قبل شود.