بامدادجنوب- الهام بهروزی: استان بوشهر یکی از استان‌هایی است که مردمانش هماره توجه ویژه‌ای به علم و فرهنگ و هنر دارند، به‌طوری که هر از چندگاهی در یکی از این زمینه‌ها چهره‌ای نو را به جامعه معرفی می‌کند. مردم این منطقه از کشور به‌دلیل زندگی کردن در حاشیه خلیج همیشه فارس دارای روحیه لطیفی هستند و تمایل شدیدی به فرا گرفتن هنر و فرهنگ دارند، موسیقی یکی از هنر‌های محبوب مردم بوشهر است که چندین سال است برای ترویج و آموزش این هنر آموزشگاه‌هایی ایجاد شده است که در این آموزشگاه‌ها هنرجویان زیر نظر نظر اساتید مجرب به فراگیری ساز مورد علاقه خود می‌پردازند. اما سوالی که همیشه مطرح بوده، این‌که آموزشگاه‌های موسیقی چقدر از استانداردهای لازم برخور دارند؟ چرا در طول 10 سال گذشته تعداد آموزشگاه‌ها به طرز قارچ‌گونه‌ای زیاد شده‌اند؟ آیا نظارتی بر آنها وجود دارد؟ 

 قبل از این‌که وارد بحث اصلی شویم، به نحوه شکل گرفتن آموزشگاه‌های موسیقی در ایران می‌پردازیم، همه چیز از دوره ناصرالدین شاه قاجار شروع شد. زمانی که در سال ۱۲۴۷ «آلفرد ژان باتیست لومر»، معاون هنگ اول گارد پیاده‌نظام فرانسه، برای آموزش موزیک نظامی به ایران آمد. مدرسه موزیک نظام، در سال ۱۲۳۵ شمسی به همت دو کارشناس فرانسوی موسیقی به‌نام‌های «بوسکه» و «ریون» تاسیس شده بود اما با آمدن لومر به ایران و استخدامش در دولت ایران در سال ۱۲۴۹، رسما شعبه موزیک نظام در واحدهای تابع مدرسه دارالفنون تاسیس شد.

این شعبه به مدرسه موزیک نظام شهرت یافت و اولین جایی در ایران است که موسیقی در آن به‌صورت کلاسیک تدریس می‌شد. به پیشنهاد لومر، دوره‌های ۶ ساله‌ای برای مدرسه در نظر گرفته شد که در آن درس‌های فارسی، حساب، تاریخ، موسیقی نظری، زبان فرانسه، جغرافیا، آموزش یک ساز بادی، آشنایی با آهنگسازی نظامی، سازشناسی یک ساز تخصصی،‌ هارمونی، پیانو، ارکستراسیون و کمپوزیسیون تدریس می‌شد. همین ماجرا، شروع موسیقی آموزشگاهی در ایران بود. این مدرسه تا سال ۱۲۸۸ شمسی به حیاتش ادامه داد تا این‌که با مرگ لومر، دسته موزیک نظام و مدرسه موزیک تعطیل شدند اما بعدها با تلاش عده‌ای دیگر این شعبه ‌از مدسه دارالفنون جدا شد و به‌طور مستقل به‌عنوان یک مدرسه زیر نظر وزارت معارف گسترش پیدا کرد که دیگر فقط نظامی‌ها در آن نبودند. تعداد شاگردان آزاد غیر نظامی این مدرسه، بسیار بیشتر از نظامی‌ها بود. در سال ۱۳۰۰ که اداره کل موزیک در ارتش نوین ایجاد شد، مین باشیان، رئیس مدرسه موزیک که قبلا ریاست موزیک قشون را نیز بر عهده داشت، برای ریاست اداره‌کل موزیک و ریاست مدرسه موزیک انتخاب شد اما در سال ۱۳۰۷ که اشتغال کارکنان دولت در دو سازمان ممنوع شد، سرتیپ مین باشیان مجبور شد میان مدرسه موزیک و ارتش یکی را انتخاب کند که او ارتش را انتخاب کرد! بعد از آن «علینقی وزیری» که تازه از فرنگ برگشته بود، به ریاست مدرسه موزیک برگزیده شد و نام «مدرسه موزیک» به «مدرسه موسیقی دولتی» تبدیل شد.

در واقع بسیاری، وزیری را پایه‌گذار موسیقی آموزشگاهی در ایران می‌دانند. کسی که آموزش موسیقی را از حالت سینه به سینه به آموزش از روی نت تغییر داد. بعد از آن به مرور زمان نام مدرسه موسیقی به «هنرستان موسیقی» تغییر کرد. در این هنرستان، موسیقی ایرانی و غربی در کنار هم تدریس می‌شد و بعد از آن کم‌کم به دلیل استقبال هنردوستان آموزشگاه‌هایی به‌نام آموزشگاه موسیقی در سراسر کشور به‌وجود آمدند، به‌طوری که تا چهار سال پیش كه اخذ مجوز آموزشگاه‌های آزاد موسیقی، آزاد بود، این آموزشگا‌ها از هر طرفی سر برآوردند. آنقدر این روند ادامه پیدا كرد كه حتی صدای بزرگان موسیقی را هم در آورد.

 به‌طوری که حتی حسن ناهید در ابتدای آن سال‌هایی كه این روند رو به رشد شروع شده بود، در مصاحبه‌ای از اوضاع صدور مجوز آموزشگاه‌های موسیقی گله كرد. در آن سال‌ها تاسیس آموزشگاه موسیقی در واقع یك ممر درآمد بود، به‌گونه‌ای که به قول حسن ناهید هر جوان بیست ساله‌ای می‌توانست مجوز تاسیس آموزشگاه موسیقی بگیرد. آموزشگاه‌ها معمولا آنقدر غیراستاندارد بودند كه حتی هنرجویان هم اعتراض می‌کردند، به‌طوری که در اوایل دهه 80 تا سال‌های پایانی این دهه، نظارت‌ها بر آموزشگاه‌ها آنقدر اندك بود كه باعث به وجود آمدن اتفاقاتی شد اما اگر پای صحبت اساتید موسیقی بنشینید، به‌طور قطع می‌شنوید كه خوشحال هستند از این‌كه دیگر دو یا  سه سالی می‌شود که وزارت ارشاد به آموزشگاه‌های موسیقی مجوز نمی‌دهد و نظارت‌های خود را در این زمینه بیشتر کرده است.

موضوع مهمی كه درباره آموزشگاه‌ها مطرح می‌شود، هزینه آنهاست. طبق مصوبه مركز آموزش و توسعه فعالیت‌های فرهنگی و هنری وزارت ارشاد، شهریه آموزشگاه‌ها در سال 1391 این‌طور تعیین شده:

  

برای آموزشگاه‌های درجه یک، هزینه کلاس‌های مقدماتی حداکثر 80000 تومان، عمومی 125000 تومان و تخصصی و ویژه 160000 تومان، آموزشگاه‌های درجه دو، هزینه کلاس‌های مقدماتی حداکثر 65000 تومان، عمومی 90000 و تخصصی 120000 و آموزشگاه‌های درجه سه، هزینه کلاس‌های عمومی حداکثر 50000 تومان، عمومی 850000 و تخصصی هم 100000 تعیین شد.

زمانی هم كه برای هر جلسه كلاس در نظر گرفته شده است، حداقل 20 دقیقه است ولی اگر به كلاس‌ها مراجعه كنید حتما می‌بینید كه اغلب اساتید هر كلاسی را در طی 15 دقیقه تمام می‌كنند. البته آموزشگاه‌ها بسته به سابقه‌شان، مبلغ دریافتی و زمان كلاسشان فرق می‌كند. قرار بر این است كه هر موسسه‌ای هر هفته بین 20 تا 1 ساعت زمان به هر هنرجو اختصاص دهد. هر ترم هم دو ماه است. البته این هزینه‌ها برای كلاس‌های عمومی و خصوصی فرق می‌كند.

درشهر بوشهر تقریبا شش یا هفت آموزشگاه موسیقی وجود دارد که در حال حاضر مشغول به فعالیت هستند، بامداد جنوب در ادامه گزارش خود به گفت‌وگو با یکی از این آموزشگاه‌داران در بوشهر پرداخت. مدیر این آموزشگاه به بامداد جنوب گفت: در حال حاضر در آموزشگاه تحت مدیریتش 17 رشته از سازهای مختلف تدریس می‌شود و تعداد 120 تا 130 هنرجو هم در این آموزشگاه مشغول به آموختن این سازها زیر نظر استادان مجرب هستند.

محمداسماعیل روشن‌روان با بیان این‌که تاکنون هنرجویانی مطرحی را معرفی کرده است، از جمله محمد صمیمی، محمد کرمی، کوروش حیدری، عباس قاسمی و مبین آرمیدون افزود: در سطح کشوری هم یکی از هنرجویانمان به‌نام علیرضا قائدی در رشته ویولون در جشنواره مرحوم «همایون خرم» سال گذشته در تهران مقام برتر را کسب کرد و در جشنواره دانش‌آموزی نیز در نیشابور مقام دوم را به‌دست آورد. در این آموزشگاه سازهای مختلفی نظیر سنتور، تمبک، ویولن، تار و... تدریس می‌شود. این کلاس‌ها را استادان برجسته‌ای همچون سبحان قنبرپور و شایان داودی (ویولن)، وهاب زنگویی (تمبک) ژاله آصفی (تار)، همایون شهریاری و ... برگزار می‌کنند.

وی در پایان با اشاره به این‌که خوشبختانه با اداره‌کل فرهنگ و ارشاد استان مشکلی نداریم، از حمایت‌های این اداره قدردانی می‌کنم و همواره همکاری تنگاتنگی با ما دارند، گفت: هزینه‌های آموزشگاه شخصی است و از نظر اعتباری و مالی مشکلی نداریم، شهریه‌ای که از هنرجویان دریافت می‌کنیم بین 60 تا 80 تومان است.