بامدادجنوب- الهام بهروزی: کودکان و نوجوانان سرمایههایی هستند که لازم است توجه ویژهای به تربیت و بالندگی آنها شود. والدین و جامعه باید بسترهای مناسبی را برای آموزش و پرورش کودکان فراهم کنند. کودک دنیای زیبا و معصومی دارد، در واقع روح کودک همچون لوح سپیدی است که فاقد سیاهیهای دنیای مادی است اما این لوح مستعد پذیرش هر چیزی است که در پیرامونش وجود دارد.
در دنیای امروزی لازم است که خانوادهها بهعنوان اولین مجموعه آموزشی کودکشان را بهگونهای تربیت کنند که او بتواند خوبیهای را از پلیدیها، زیباییها را از زشتیها، بایدها را از نبایدها و... تشخیص دهد، بعد از آن مدرسه، دانشگاه و جامعه نیز در بالندگی فرد نقشآفرین هستند. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز از دستگاههای دولتی است که جامعه وسیعی از کودکان و نوجوانان را در بر میگیرد و با آموزشها و برنامههای متنوع خود نقش بسزایی را در رشد و شکوفایی استعدادهای آنها ایفا میکند. روز گذشته کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان بوشهر در نشست ادبی «دو پنجره» میزبان یکی از شاعران و نویسندگان مطرح کشوری بود؛
نویسندهای که کودکانههایش را با دنیای زیبایش به هیاهو میکشاند و از این هیاهوهای شاد دفتری میآفریند که من و کودک درونم را به طرب و غوغای شیرینی وا میدارد.
افسانه شعباننژاد (متولد ۱۳۴۲ در شهداد کرمان) شاعر و نویسنده ادبیات کودک و نوجوان است. وی دارای دکتری هنر و نشان درجه یک هنری در ادبیات داستانی و شعر است.
شعباننژاد فعالیت خود را در حوزه ادبیات کودک و نوجوان از سال ۱۳۶۰ با یکی از نشریات امور تربیتی تهران آغاز کرد و مدتی بهعنوان سردبیر برنامه خردسالان و برنامه بچههای انقلاب در رادیو مشغول به کار بود. سردبیری مجلات «رشد نوآموز» و «رشد دانشآموز» و عضویت در شورای شعر «کیهان بچهها» از مسوولیتهای قبلی او بوده است. از او تاکنون حدود ۳۰۰ عنوان کتاب در حوزه شعر و داستان برای کودک و نوجوان منتشر شده است. وی در دوره کارشناسی ارشد در دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی با بهاره رهنما همدوره بوده است.
شعباننژاد در سال ۲۰۱۰ نامزد دریافت معتبرترین جایزه ادبی جهان در بخش کودک و نوجوان، یعنی جایزه «آسترید لیندگرن» شده است. بامداد جنوب با این شاعر و نویسنده حوزه کودک و نوجوان گپ و گفتی صمیمانه انجام داد که در ادامه میآید.
افسانه شعباننژاد در گفتوگو با بامداد جنوب گفت: از همان آغاز نوشتن که کارهایم را برای آقای رحماندوست میفرستادم، همان موقع به من گفت که یک روح کودکانه در کارهایت دیده میشود و به نظر من، شما شاعر کودک و نوجوانی، یعنی بدون اینکه خودم بخواهم شعر کودک و نوجوان خودش به سراغم آمده بود و احساس بسیار خوبی دارم که در این حوزه قلم میزنم. شعر و قصه کودک و نوجوان باعث شده که من راهی به دنیای کودکان و نوجوانان باز کنم و برای همیشه کودک بمانم.
وی با اشاره به اینکه همیشه به آینده نگاه میکنم و این احساس را دارم که بهترین اثرم انشاءالله در آینده خلق خواهد شد، افزود: اما در میان شعرهایم که تا الان سرودهام، شعر «پرنده گفت شاعرم» را که به همت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به چاپ رسیده است، همچنین این کتاب شعرم را که بهتازگی چاپ شده و نامش «یک شعر بیطاقت» است، نیز خیلی دوست دارم. از میان رمانهایی که برای کودکان و نوجوانان نوشتهام، رمان «صدای صنوبر» را میپسندم، بهدلیل اینکه تمام شخصیتهای رمان و همچنین فضایی که رمان در آن اتفاق میافتد، همه بهوسیله من لمس شده است، همه این شخصیتها در دوره کودکی من وجود داشتهاند. تمام فضاسازیها و شخصیتپردازیها از محلهها و شخصیتهایی الهام گرفته که با آنها بزرگ شدهام.
این شاعر و نویسنده حوزه کودک و نوجوان با تاکید بر اینکه در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان طرحهایی اجرا میشود که در ترویج فرهنگ کتابخوانی قابل توجه هستند، عنوان کرد: طرحهایی نظیر «از نیستان» که بازنویسی قصههای مثنوی برای نوجوانان بود و یا طرح «نامه نامور» که حدود یک سال و نیم پیش به همت کانون صورت گرفت و دبیری این پروژه بر عهده من بود. طرح نامه نامور، بازنویسی قصههای شاهنامه در دوازده جلد برای نوجوانان بود که از ویژگیهای این مجموعه میتوان گفت، هر جلد را یک نویسنده مطرح حوزه کودک و نوجوان نوشته است و تصویرگری این مجموعه کتاب را نیز یکی از تصویرگران صاحبسبک انجام داده است. به نظر من مزیت این مجموعه این است که آن را نویسندههای مختلف با قلمهای متفاوت و سبکهای گوناگون نوشتهاند، داستانهای شاهنامه در حجم کم بازنویسی شده است، بنابراین مخاطب نوجوان را بهتر جذب میکند. طرحهای اینچنینی یکی از راههای آشنایی کودکان و نوجوانان با متون کهن است.
شعباننژاد در خصوص نشست دو پنجره گفت: بهطور قطع دیدار نویسنده با مخاطب برای هر دو طرف مفید است. در واقع در این نشست دو پنجره بود؛ یک پنجره را من به روی مخاطبم گشودم و نقد بچهها نیز پنجره دیگری بود که به سوی من گشوده شد. این برنامه بهمانند برنامههای دیگری که با بچهها داشتم، برنامه خوبی بود. در این نشست، بچهها خوب صحبت کردند. بعضی از آنها واقعا از قدرت بیان بالایی برخوردار بودند که نشاندهنده استعداد آنهاست، زیرا کسی که در زمینه شعر استعداد نداشته باشد، اینقدر زیبا در مورد شعر نمیتواند نظر بدهد و شعر را نقد کند. در مجموع از این نشست راضی هستم و تازهترین اثر من که همین کتاب شعر بیطاقت است در این نشست رونمایی شد.
وی با بیان اینکه اگر میخواهیم فرهنگ کتابخوانی را در کودکانمان نهادینه کنیم، عنوان کرد: مساله کتابخوانی و مطالعه در کشور ما امروزه بهصورت یک معضل درآمده که این معضل باید بنیادی حل شود. ما ابتدا باید از خانوادهها شروع کنیم، یعنی در خانه دستکم پدر یا مادر روزنامه مطالعه کنند یا برای کودکشان کتاب بخوانند، قصه بگویند. گاه فکر میکنم که والدین فراموش کردهاند که باید برای کودکشان قصه بگویند. در صورتی که وقتی کودک بودم، دنیای من پر از قصهها و افسانههایی بود که مادرم و یا خواهرهایم برایم تعریف میکردند. گاه برخی از این قصهها و افسانههایی که در ذهنم باقی ماندهاند، بهگونهای راه خودشان را در کارهایم برای کودکان و نوجوانان باز میکنند. بنابراین بیرغبتی کودکان و نوجوانان را پای پیشرفتهای تکنولوژی نگذاریم، این بهانه است. چند وقت پیش سفری به استرالیا داشتم و به دلیلی باید به کتابخانههای آنجا میرفتم. این کشور در زمینه تکنولوژی از ما جلوتر است ولی با وجود این کتابخانههایش خیلی از ما فعالتر است. پس مشکل را باید بنیادی و ریشهای حل کنیم. اگر پدرها و مادرها کتاب بخوانند، کودک نیز با کتاب آشنا میشود، بنابراین باید از خانوادهها شروع کنیم و بعد از آن مدرسه و جامعه.
افسانه شعباننژاد با بیان اینکه برای اولینبار است که به بوشهر میآیم، یادآور شد: پیش از این با بوشهر آشنا بودم، خوشحالم از اینکه به بوشهر آمدهام، چراکه من آثار شاعران و نویسندگان بوشهری نظیر منوچهر آتشی، صادق چوبک و منیرو روانیپور را خواندهام. آنها آثار ارزشمندی را پدید آوردهاند و در ادبیات ما صاحب سبک هستند. وی در پایان از مجموعه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان قدردانی کرد و گفت: با وجود اینکه این کتاب بهتازگی منتشر شده و هنوز به کتابفروشیها نیامده است، مربیان فعال این کانون کتاب مرا تهیه کرده و به اعضای خود دادهاند تا مطالعه و نظر خود را در مورد آن بیان کنند. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان بوشهر مانند کانونهای سراسر کشور از محیطی سالم و صمیمی برخوردار است. مربیان و کارشناسان آن میکوشند تا با کمترین امکانات بیشترین کار را برای اعضا انجام دهند. امیدوارم خانوادهها از این فرصت استفاده کنند و فرزندانشان را به کانون بفرستند، چراکه کانون تلاش کرده است تا با برگزاری کلاسها و برنامههای آموزشی در زمینههای گوناگون محیط شاد و سالمی را برای کودکان و نوجوانان فراهم کند.