بامدادجنوب- الهام بهروزی: استان بوشهر جزء استانهایی است که در همه حوزهها نظیر حوزه فرهنگی، اجتماعی، هنری، ورزشی، سیاسی و ... این ظرفیت را دارد که در همه این زمینهها کارگردانان و مستندسازان باتجربه و هنرمند فیلمها و مستندهایی را بیافرینند و در جهت معرفی هرچه باشکوهتر استان و جاذبهها و پتانسیلهایش کوشا و پیگیر باشند. یکی از راههای توسعه استان معرفی داشتهها و جاذبههایی است که تاکنون آنگونه که باید و شاید شناسانده نشدهاند و چه بسا حتی بسیاری از مردم بومی این استان نیز از وجود آن مطلع نیستند و با دیدن مستندهایی از این جاذبهها یا مناطق تاریخی از وجود آنها باخبر میشوند. در مجموع ساخت مستند کمک بزرگی به شناخت مردم از آیینها و آداب و رسوم، ویژگیهای جغرافیایی و تاریخی مکانها و شهرها و... میکند.
در استان بر شهر نیز هنرمندانی دیده میشود که با به جان خریدن سختیهای و مشقتهای فراوان کار تهیه مستند را در همه حوزهها دنبال میکنند و گاه برای تهیه مستندی ماهها از خانواده خود دور میشوند تا کار مطلوبی را ارائه دهند و بهخوبی بتوانند ایده و موضوع انتخابی مستند را به مخاطبان خود منتقل سازند. در این باره با یکی از مستندسازان هماستانی که سالهاست در این زمینه مشغول به فعالیت است، گفتوگویی صورت دادیم که در ادامه میآید.
منیژه صیادی در گفتوگو با بامداد جنوب گفت: مستندسازی سختیهای خاص خودش را دارد، چراکه برای تصویربرداری از یک رویداد طبیعی از آنجایی که این تصویرها لحظهای هستند و تکراری در آن وجود ندارد که بخواهیم کات کنیم و دوباره برداشت دیگری بگیریم، به همین دلیل تهیه چنین مستندهایی خیلی سخت است. باید به لوکشینی که در آن تصویربرداری میشود، با دقت و هوشیارانه نگاه کنیم و آن را زیر نظر داشته باشیم، مثلا تصویربرداری از زمین فوتبال، مراسم سوگواری، راهپیمایی، مناسبات مختلف و... هر کدام شرایط خاص خود را دارد.
این مستندساز هماستانی با اشاره به اینکه از کودکی علاقه زیادی به داستاننویسی داشتم، افزود: بعد از گرفتن دیپلم، از سال 82 فعالیت هنری خودم را (در جزیره خارگ) شروع کردم و با همکاری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی اسلامی خارگ و امور فرهنگی-هنری شرکت پایانهها کار تئاتر را هم ادامه دادم.
وی با اشاره به اینکه بهعلت نبود امکانات و مشکلات زندگی تا کلاس پنجم دبستان نتوانستم ادامه تحصیل بدهم، عنوان کرد: با پیشنهاد آموزش و پرورش در سال ۱۳۸۵در طرح جامع شرکت کردم و موفق شدم دوره راهنمایی را با موفقیت به پایان برسانم،- در نهایت وارد دبیرستان بزرگسالان جزیره خارگ شدم و مدرک دیپلم خود را از این مدرسه دریافت کردم. سال90 هم در رشته سینما پذیرفته و در دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر در رشته کارگردانی مشغول به تحصیل شدم که از همان سال تاکنون در زمینه فیلمسازی فعالیت دارم.
صیادی با بیان اینکه ده سال است که در حوزه تئاتر کارگردانی میکند و تاکنون در چندین جشنواره مقامهای اول و دوم را کسب کرده و همچنین اجراهای مختلفی را چه در سوگواری و چه در جشن داشته است، افزود: در استان سوژههای زیادی هست و هر کارگردان با توجه به دیدگاه خود میتواند مستندهای گوناگونی را با موضوع طبیعت استان بسازد. بافتهایی در استان وجود دارد که هر کدام از لحاظ معماری و دوره زمانی ساختشان حائز اهمیت هستند و سوژههای خوبی برای مستندسازی محسوب میشوند. برخی از این بناهایی که در بافت کهن وجود دارند، در گذشته بهوسیله تجار و سیاستمداران خارجی ساخته شدهاند و بهعنوان محل کار برای فعالیتهای سیاسی و تجاری آنها کاربری داشته است که با شناخت ویژگیهای بافت قدیمی و پرداختن به آن، میتوان به خوبی با این محیط ارتباط برقرار و تصاویری ثبت کرد که مخاطب با آن بتواند همذاتپنداری کند.
وی با اشاره به اینکه بعد از انتخاب ایده، جمعآوری اطلاعات، مدارک و اسناد ثبت شده و مطالب و مدارک ارشیوی مانند عکس روزنامه، فیلمهای قدیمی و غیره مرحله بعدی مستندسازی محسوب میشود، گفت:
اگر بخواهیم یک موضوع را نظیر جنگ یا آثار باستانی بازسازی کنیم و از آن مستند بسازیم، ساخت آن با هزینههای زیادی همراه است که در مرحله پیشتولد همه این مسائل برآورد میشود و اگر بخواهیم آن را بازسازی کنیم، باید بر اساس اسناد موجود و واقعی آن را بسازیم. مهمترین نکته در ساختن یک مستند داشتن یک ایده خوب است، نه موضوع آن؛ چراکه مهم این است که چگونه و با چه دیدی به موضوع بپردازیم و نکته بعدی هم مراحل تدوین آن است که در مستند حتما باید کارگردان پابهپای تدوینگر پیش برود، چون چیدمان تمام نماها به خلاقیت کارگردان بستگی دارد، زیرا موضوعی را که به آن میپردازد، باید بهگونهای تدوین شود که مخاطب بتواند با آن ارتباط برقرار کند.
این مستندساز در خصوص مستندهایی که تاکنون ساخته است، گفت: مستند شاهرگ «۱» و «2» است که از تولد جزیره خارگ تا خارگ امروز را در بر میگیرد، ساخت این مستند هزینه زیادی در بر داشت و برای تهیه آن سختیهای زیادی را متحمل شدم، زیرا برای جمعآوری اطلاعات و تحقیق و پژوهش در مورد آن به شهرها و روستاهای مختلفی سفر کردم تا با شخصیتهایی که درباره این شهر اطلاعاتی داشتند، گفتوگو کنم و اطلاعات مهم و اساسی را بهدست بیاورم تا بتوانم بر اساس آن، روایتی واقعی را تهیه و تنظیم کنم. در کل کتابهای زیادی مطالعه کردم و مدارکی را که در این زمینه وجود داشت، جمعآوری کردم. دیگری مستند «حرارت دل» که در مورد محرم و آداب و رسوم جزیزه خارگ در محرم بود، «سوگ در نخلستان» که کار مشترکی است با آقای علی یزدانی، در حال حاضر نیز پیشتولد یک فیلم ۵۵دقیقهای را که مستند داستانی است، تمام کردهام و بهزودی برای ضبط کلید میخورد؛ فیلم «در انتظار تو» از تولد تا شهادت بچهای روستایی را در بر میگیرد که در بدترین شرایط یک زندگی ساده دارد، در سن چهارده سالگی به جبهه میرود و اتفاقاتی را که طی این سالها برایش رخ میدهد... به تصویر میکشد تا اینکه بعد از چهارده سال در سال 80 همزمان با روز شهادت امام رضا (ع) پیکر شهید را به خانواداش تحویل میدهند. این فیلم با همکاری سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران استان برای ساخت میرود. همچنین فیلم مستند داستانی دیگری نیز در حوزه آسیبهای اجتماعی نظیر مواد مخدر و طلاق در استان دارم که کار نوشتن فیلمنامه آن به پایان رسیده و در انتظار ساخت است.
منیژه صیادی در پایان افزود: صدا و سیما تاکنون از مستندهای ساخته شده با سوژههای گوناگون استقبال خوبی داشته است. سراسر محیط اطراف ما پر از سوژههایی است که در ظاهر و یا باطن خود نکاتی را برای بازگو کردن دارند، البته بدون دستکاری در آنها و همین مسائل و نکتههای ظریف است که دغدغه یک مستندساز را تشکیل میدهد. برای بهدست آوردن چیزی که بخواهید بهدست آورید، تلاش لازم است، تلاش تلاش تلاش، هرچند که سخت و دشوار باشد.