بامدادجنوب- الهام بهروزی: هنر آینهکاری، نقاشی روی آینه، نقاشی خط روی آینه، شیشه و گرانیت و گرهچینی از هنرهای تجسمی است که ذوق و سلیقه هنرمند در شکلگیری آنها نقش پررنگی دارد، یعنی اگر این هنر-صنعتها بدون احساس و ذوق نقش بندند، یک جای کار ناقص میماند آن هم رد پای احساس است در نقش خیال. انسان از دیرباز کوشش کرده تا پیامها، اهداف، افکار و ذهنیات خویش را در قالب نقوش و خطوط هنرمندانه به دیگران منتقل سازد.
هر چه بیشتر با هنرمندان بوشهر آشنا میشوم، انگیزه و شوقم به نگاشتن افزونتر میشود، چراکه خلاقیت و زیباییهای منعکس شده در هنر این هنرمندان مرا وامیدارد تا به شناسایی هرچند نارسا اما شایسته شأن آنها همت بگمارم. بنابراین در این باره با یکی از هنرمندان هماستانی که از دیرباز مشغول هنرنمایی در چندین رشته هنری است، به گفتوگو پرداختیم. این هنرمند بسیار مسلط و آگاهانه به سوالات ما پاسخ گفت که گویای مطالعه فراوان او در زمینه هنریاش بود. مصطفی بردستانی که در چندین هنر سررشته دارد، در مورد هنر آینهکاری به بامداد جنوب گفت: هنر آينهكاري ريشه در فرهنگ و سنت اديان دارد و نميتوان اين هنر-صنعت را مختص به يك ملت يا مذهب دانست، بهعنوان نمونه، نمیتوانیم بگويیم هنر نقاشي به قوميت و مليت خاصی تعلق دارد اما سنتي كردن و هويتبخشي در اين هنر-صنعت بهدليل شرايط مكاني و فرهنگي بومي در هر مليت و مذهب شناسنامهدار شده است. اين هنر-صنعت در كليسا، كنيسه، كاخها، مسجدها و مقبرهها با شناسنامه هر فرهنگ قوميت و مليت و حتي مكان مورد استفاده آن استفاده شده و میشود.
وی با اشاره به اینکه هنر آينهكاري ريشه در هنر ويتراي دارد كه از كليسا ميآيد. هنر ويتراي و نقاشي روی شيشه به هزارههاي ميلادی در ايتاليا برمیگردد، افزود: البته این هنر در ایران در عهد ساساني و نيز در پيشديس و بشقابهاي سلطنتي استفاده ميشده است. هانس جاكوب و ژان گلومي از بزرگان ويتراي جهان هستند که آبگينه و سبكي بهنام خود دارند. هنر آينهكاري، آينهنگاري و ويتراي، برش شيشه و كريستال در قرن پانزدهم میلادی در ونيز به اوج و شناسنامه رسيد.
این هنرمند آینهکار هماستانی با اشاره به اینکه نزدیک به 20 سال است كه نقاشي روی آینه بهصورت برش، معرق، خراشكاري بر آينه، نقاشي روی شيشه و سنگ گرانيت و مشبك نقاشي بر فلز و مشبك خط بر فلز خاصه مس و آلومينيوم كار ميكنم، خاطرنشان کرد: طيف گسترده هنرهاي تجسمي در بروز هنرم هيچ وقت مقيد به قوائد نبوده است. بهعنوان مثال، يك بار در مركز اورژانس ديدم پزشکان در حال گچ گرفتن دست کودکی هستند، همزمان جرقهای در ذهنم زده شد. بعد از برگشتم به خانه، به كارگاهم رفتم و با گچ شكستهبندي «بسمالله الرحمنالرحيم» را بهصورت پتينه با پشت زمينه كاهگل نقش زدم كه هماكنون در دفتر استاندار بندرعباس نصب است. من بيشتر سبكها را تلفيق ميكنم و در آثارم ميگنجانم.
بردستانی با بیان اینکه از افتخاراتم اين است كه خادم و نوكر حريم مقدس اهل بيت (ع) هستم، گفت: من بهدليل تلمذ و شاگردي در محفل بزرگان و شناخت استادان شيرازي از من كه از استادان گرهچيني و چوببري هستم، به خيل خادمان و آينهكاران صحنهسرای حضرت زهرا (س) در جوار حرم مطهر حضرت علی (ع) در نجف اشرف ملبس شدهام كه اين صحن و سرا بيش از هفده میليون قطعه آينه اتريشي گلومبو و چهار میليون قطعه آينه رنگي ماروچني اسلواكي يا ايتاليايي نيازمند است كه هر ششماه هیاتي برای برش ميروند تا مقدمات برش آينه فراهم شود و بعد از آن زيرساخت كار و نصب پانلفومهاي سقفي مثل سقف حرم مطهر آقا ابولفضل و بعد آينه چسباني صورت میگیرد. حال و هواي نجف اشرف غير قابل توصيف و وصف است من از بيان این حس زیبا ناتوان هستم، باور کنید، بعضي حالات را باید تجربه کرد تا بدانی چه میگویم.
وی با بیان اینکه دانشآموخته رشته هنر و ادبيات فارسي و همچنین برق صنعتي هستم، عنوان کرد: هماكنون در تضادي صد و شصت درجه در رشته حقوق مشغول به علمآموزی هستم. بردستانی افزود: در خانوادهای فرهيخته و علمي دیده به جهان گشودم و مادری هنرمند دارم که از هنر-صنعت فرش و گليم آشنا بودند. یکی از برادرهایم از نخبگان ايران و از استادان دانشگاه اتاوا كشور كانادا در رشته رياضيات محض است. برادر دیگرم از سازندگان و نوازندگان چيرهدست ساز عود است كه یکی از استادان وی اشعري قشمي بود. البته پسر عمهها و پسر عموهای هنرمند و خلاقی نظیر سعید بردستانی و ... دارم که در زمینههایی که فعالیت میکنند، مطرح هستند. خودم هم از شاگردان عبدالواحد دايي (که در هنر آینهکاری از استادان مطرح سبک شیرازی است) و محمدنبی ذولقدر شيرازي که از استادن بنام گرهچینی و آینهکار شیراز بود که گرهچینیهای مسجد قوام شیرازی از کارهای جد وی است) هستم كه متاسفانه در قيد حيات نيستند.
بردستانی با اشاره به اینکه تاکنون دو نمايشگاه انفرادي که یکی در فرهنگسراي ابنسيناي شهرك غرب تهران و ديگري در برج ميلاد برگزار كردهام كه با استقبال بينظيري روبهرو شدند، افزود: از بازديدکنندگان این نمایشگاهها سهیل محمودي، محمدرضا خاتمبيگي، موسی شهميرزادي، احد ميلانيتبريزي، وزير علوم افغانستان و بهصورت اتفاقي سفير كشور اتريش بودند و همینطور به حضور سيد محمد خاتمي رسيدم و او مرا قابل دانست که نقاشي مرحوم پدرشان را بكشم. از مقامهایی که تاکنون دریافت کردم، مقام دومی دوسالانه آينه و آبگينه ونيز بود كه بهصورت مجازي برگزار شد.
این استاد گرهچینی در ادامه عنوان کرد: متاسفانه من در مصاحبه به راهنمايي دوستان هنرمند كه اگر از موضع ضعف صحبت كنيد، به عبارتي اگر خود را بسوزانيد تا مسوولان توجه كنند، به نتيجه معكوس رسيدهام و به گفته سولماز حيدري افتضاح به بار آوردم ولي با توجه به روند رو به رشد استان و وجود حمیده ماحوزي و مشاوران صاحب اندیشه و ... آينده خوبي را در زمینههای هنری پيشبيني ميكنم.
بردستانی با بیان اینکه با حمایت ستاد بازسازي عتبات عالیات يك نمايشگاه خطنقاشي بر اجرام و اجسام مختلف، اردیبهشتماه آینده در نجف اشرف در پیش دارم، افزود: انشاءالله يک نمايشگاه هم فروردینماه در مترو تهران به دعوت بخش فرهنگي و همچنین با همکاری یکی از دوستانم در تورنتو نیز يک نمايشگاه مشترك در این شهر كانادا برگزار خواهم کرد كه منتظر ارسال دعوتنامه از سوی برادرم هستم.
وی با اشاره به اینکه در زمينه موسيقي در حال شاگردی از محضر بابک پيرمرادي و افشین كراماتي در ساز سهتار و در حال ارتقا در ساز كوبهای و پيانو و در حال رسیدن به وضعیت ایدهآل در ساز نيانبان هستم، یادآور شد: البته در حال حاضر نیز مشغول آماده کردن عکسهایم برای حضور در نمایشگاه نفت و گاز هستم که در عسلویه برگزار میشود. همچنین مقالهای هم در خصوص هنر-صنعت آينهكاري و ريشه مذهبي دارم كه بهزودي در يكي از نشريات هنري آلماني به چاپ ميرسد و جا دارد در اینجا از مژگان نورعلي تشکر کنم كه ترجمه آلماني و انگليسي اين مقاله را بر عهده دارند.