بامدادجنوب- الهام بهروزی: «هیچ» واژه‌ای پوچ اما پر از حرف، از همان آغاز نگاهم را به خود معطوف کرد، به‌خصوص نقش ترنجی که به‌جای نقطه‌های آن، جا خوش کرده، ترکیب چشم‌نوازی را به نمایش گذاشته است، اما تابلوی شیشه‌ای دیگری که یک هیچ زیبا بر گوشه آن نقش بسته و در مقابل آن هیچ، فضایی تهی از هر نوشته و نقشی دیده می‌شود تا هر کس با توجه به روحیات خویش «هیچ» درونش را در آن مجسم سازد، دیدگانم را متحیرانه به سوی خود دوخت. قدم به قدم این نمایشگاه خلاقیت و حسن سلیقه پدیدآورندگان آن را بانگ می‌زند، سنجاق‌ سینه‌ای که دستان هنرمند سازنده‌اش پرنده‌ای زیبا و شاید منتظر را در قفسی کوچک به آن آویزان ساخته یا زینت‌بخش لباس بانویی خوش سلیقه شود و یا گردنبندی از جنس برنج با تزئین فیروزه منتظر دلدار دلنشینی است تا با آویختن آن به گردنش صید دل‌ها کند یا گره‌چینی‌ها و تابلوهایی که در اوج هنرمندی متولد شده و اینک دیوارهای سنگ‌نشان این عمارت کهن را آذین بخشیده‌اند.

آری باز هم با دنیایی از هنرهای خوش عطر سنت و دیرینگی آمده اما این بار با شکوه گره‌چینی و شیشه‌های رنگی عمارت‌های دهدشتی و حاج رئیس که در جای‌جای تماشاخانه هنرهای سنتی نقوش ایرانی-اسلامی خودنمایی می‌کنند، آمد‌اند. این نمایشگاه کوچک اما لبریز از مهر، میزبان دل‌های رمیده از دنیای مدرن، نقوش و هنر کهن و سنتی دیارمان را به نمایش گذاشته است. این تماشاخانه قدم به قدمش فریادهای خاموش هنرهای فراموش شده را نمایان می‌سازد. در قسمتی از این تماشاخانه رادیویی قدیمی دیده می‌شود که گرد تاریک فراموشی بر آن جا خوش کرده و با دیدن بی‌مهری‌های زمانه لب از سخن فروبسته است که چندین سال است با سکوتش نوعی اعتراض پر از بغض را به صدا درآورده است اما تنها گوش دل این اعتراض را می‌شنود و یا انارها و قناری‌های سفالی که در نهایت سلیقه با چیدمانی زیبا خود را به رخ می‌کشند، تمام این زیبایی خیال ما را به ورای زمان کنونی می‌برد. به‌راستی فضای این تماشاخانه آرامشی دارد که قلمم از وصفش در می‌ماند.

تماشاخانه هنرهای سنتی نقوش ایرانی-اسلامی به همت دو هنرمند هم‌استانی، مهدی فیروززادگان و مریم سیاکی و با همکاری سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری بوشهر و انجمن گهواره آفتاب تمدن بوشهر از دوم بهمن‌ماه در عمارت دهدشتی در بوشهر آغاز به کار کرده، تا 12 بهمن‌ماه ادامه دارد. ساعت بازدید این نمایشگاه از ساعت 17 تا 21 است. این تماشاخانه برای دومین بار برگزار می‌شود که پیش از این در اردیبهشت‌ماه امسال برگزار شده بود. در این باره گفت‌وگویی را با هنرمندان این تماشاخانه صورت دادیم.

مهدی فیروززادگان (دانش‌آموخته معماری و نقوش ایرانی از دانشگاه اصفهان) در گفت‌وگو با بامداد جنوب گفت: در این نمایشگاه تاکید و تکیه کارهای ما روی بناهای بوشهر و نشانه‌های (شامل گره‌چینی، شیشه‌رنگی و ...) این بناها بوده است. در واقع هدف اصلی از برگزاری این نمایشگاه ارزش دادن به بناهای بوشهر و برجسته کردن و شناسایی این بناها در کنار بناهای شاخص ایران است. ما در تماشاخانه سنتی علاوه بر یک‌سری از آثار نمایشگاه پیشین، یک‌سری کارهای جدید عرضه کردیم که یکی از این کارها تابلوهای تلفیقی گره‌چینی و کاشی است، چراکه هر روز داریم از هنر کاشی‌کاری دور و دورتر می‌شویم به همین دلیل با توجه به این‌که استقبال مردم از گره‌چینی دیدنی است، تصمیم گرفتم برای جلوگیری از فراموش شدن این هنر یک کار تلفیقی از گره‌چینی و کاشی‌کاری ارائه کنم تا با این کار به این طریق این هنر وارد خانه‌ها شده و دوباره دیده شود. در روی این کاشی‌ها خط کوفی را چاپ کردم و در کوره حرارت دادم تا مانع از پاک شدن و از بین رفتن آنها شوم که خدا را شکر این کار با اسقبال خوبی رو‌به‌رو شده است، همچنین در این نمایشگاه آمدیم تابلو گلیم را عرضه کردم، چون هنر گلیم‌بافی هم جزء هنرهایی است که امروزه نقشش در زندگی‌ها کمرنگ شده و مانند قبل کارایی ندارد، ما در این نمایشگاه آن را به‌صورت قاب در آوردیم، چراکه به نظر من هرچیزی که در قاب قرار بگیرد، متمرکز و باارزش می‌شود.

وی با بیان این‌که همچنین در این تماشاخانه در بخش زیور آلات سعی کردیم با مواد ایرانی از جنس برنج، ورشو و ... و نگین‌های زینتی نظیر فیروزه و... دستبند، گردنبند، پلاک، گوشواره، سنجاق سینه و ... درست کنیم، افزود: نقوشی را که روی این زیورآلات پدید آوردیم، همه برگرفته از طرح‌ها و نقوش اصیل ایرانی و سنتی است. ما در این نمایشگاه تاکیدمان روی نقوش سنتی و اصیل ایرانی با حفظ سادگی آنها بوده است. به‌عنوان نمونه چوب را با لیزر برش زدیم و نقوش سنتی نظیر ترنج یا ترمه را روی آنها نقش زدیم.

این طراح نقوش سنتی خاطرنشان کرد: ما در تماشاخانه هنرهای سنتی ایرانی-اسلامی برای ماندگاری و شناسایی معماری و آرایه‌های بوشهری نظیر گره‌چینی و شیشه‌رنگی عمارت‌های دهدشتی، حاج رئیس و بافت کهن آمدیم این نقوش و آرایه‌ها را روی لیوان، دفتر، زیر لیوانی و ... به‌صورت برجسته حک کردیم و در کوره حرارت دادیم تا این هنرهای سنتی وارد زندگی روزمره شوند و با تکرار شدنشان مانع از فراموشی آنها شویم. همچنین برای حفظ ارزش زبان و ادبیات فارسی آمدیم روی کیف‌های کتانی حروف و اشعار ایرانی را چاپ کردیم که برای استفاده شایسته بانوان ایرانی است.
فیروززادگان با اشاره به این‌که برای ارائه آثارم سعی کردم از هنر ویترای و شیشه استفاده کنم، گفت: هرچند هنر ویترای هنر ایرانی نیست اما من با کمک گرفتن از این هنر کهن تمام نقوش قالی ایرانی را روی شیشه منعکس ساختم تا شفافیت و زیبایی هنر ایرانی را به‌خوبی نشان دهم. من در این تماشاخانه نقوش قالی را در دو تابلو ارائه دادم که یکی تنها با نقوش سیاه و برجسته و دیگری نیز با نقوش رنگی برجسته است و به این دلیل این تابلوها را به صورت برجسته کار کردم تا بهتر لمس شود.

وی با بیان این‌که در این دوره از نمایشگاه، تاکنون تابلونوشته‌های کلمه «هیچ» جزء پرفروش‌ترین کارهایمان بوده است، افزود: این سه تابلو برگرفته از مجسمه هیچ پرویز تناولی در موزه هنرهای معاصر است، مردم از این سه کار خیلی استقبال کرده‌اند. دلیل اصرارم در به‌کار بردن کلمه هیچ در کارهایم هم انعکاس هیچی است که در درونمان وجود دارد. به نظر من مردم هم از نظر بصری و هم از نظر محتوایی کلمه «هیچ» را دوست دارند، چراکه به‌دلیل اتفاقاتی که در زندگی‌شان روی داده، گاهی منزوی می‌شوند و می‌نشینند و به هیچ‌های زندگی‌شان می‌اندیشند. بنابراین این تابلوها برایشان تداعی‌کننده خیلی از خاطرات تلخ و شیرینشان است. در حال حاضر هم کلی سفارش داریم که با کلمه هیچ برای آنها زیورآلات، تابلو و غیره بسازیم.

این طراح نقوش اسلیمی با اشاره به این‌که این نمایشگاه‌ها باز هم برگزار خواهد شد، به امید خدا در نظر داریم که بعد از این نمایشگاه، یک نمایشگاه دیگر (که یک مجموعه بسیار بزرگ در ایران به‌شمار می‌رود) برگزار کنیم. البته فعلا نام آن را بیان نمی‌کنم تا قطعی شود، افزود: ما برای خیر و برکت کارمان قسمتی از درآمد حاصل از فروش آثار این تماشاخانه را به موسسه سرو سبز (که از زنان سرپرست خانوارها حمایت می‌کند) اختصاص دادیم تا بدین صورت حمایت از موسسه‌های خیریه گمنام را نیز فرهنگ‌سازی کنیم.

فیروززادگان در پایان با بیان این‌که برگزاری این نمایشگاه بسیار پرهزینه بود اما ما به‌عنوان یک هنرمند در راستای فرهنگ‌سازی و احیای این هنرها تمام تلاش خود را به کار می‌بندیم تا با شیوه‌های گوناگون این هنرهای سنتی و ایرانی را وارد زندگی روزمره کنیم، خاطرنشان کرد: در این زمینه به حمایت مسوولان و مدیران فرهنگی نیاز داریم، چراکه با حمایت مسوولان از هنر و هنرمندان، به‌طور قطع هنر زنده می‌ماند. ما در این نمایشگاه با وجود این‌که برای مسوولان دعوتنامه هم فرستادیم اما تاکنون شاهد حضور آنها نبوده‌ایم.
در ادامه بازدید به سراغ بانوی خلاق این تماشاخانه رفتیم. مریم سیاکی در این باره به ما گفت: با توجه به استقبال مردم از نمایشگاه نخست، اشتیاق من و مهدی فیروززادگان برای برپایی نمایشگاه دوم افزایش یافت و همین مساله اراده ما را برای ترویج هنرهای سنتی بوشهری دوچندان کرد، این شد که مقدمات نمایشگاه دوم را نیز با کار شبانه‌روزی فراهم کردیم و آمدیم تا این هنرهای کهن را بار دگر به نمایش بگذاریم.

وی در خصوص تعیین زمان این نمایشگاه عنوان کرد: زیبایی عمارت دهدشتی با آن اتاق‌های پنج‌دری و هفت‌دری‌اش، نوازش و خنکای نسیم بهاری ما را واداشت تا دومین روز از دومین فصل زمستان را برای برگزاری دومین نمایشگاه انتخاب کنیم و همچنین تقارن زیبایی‌ها و منحصربه‌فرد بودن آرایه‌ها در نقوش ایرانی-اسلامی، استفاده از رنگ‌های زاده شده از طبیعت؛ رنگ‌هایی که هر کدام آنها از عناصر چهارگانه (آب، باد، خاک و آتش) الهام گرفته‌اند و همواره آرامش‌بخش هستند و هماهنگی رنگ و نقوش سنتی با این فصل ما را در انتخاب این زمان مصمم‌تر کرد.
این هنرمند در پایان خاطرنشان کرد: آرزوی قلبی من زنده ماندن این آرایه‌های زیبا و کهن است؛ آرایه‌هایی که با نفس نیاکانمان آفریده شده‌اند. شایسته است که همه با تمام توان در راستای حفظ، ارزش‌گذاری و ماندگاری آنها نقش بسزایی ایفا کنیم.