بامدادجنوب- سیدعلی موسوی: جانشنین 30 ساله ولیعهد عربستان، به‌عنوان پیشتازی در ساختار سیاسی این کشور و از نسل جدید خاندان سعود پس از مصاحبه اخیر خود که در آن از برنامه‌های خود برای شرکت نفت دولتی این کشور گفت، توجه جهانیان را به خود جلب کرد.
محمد‌بن سلمان، جانشین ولیعهد عربستان و فرزند پادشاه این کشور، انتخابی شوکه‌کننده برای جانشینی شاهزاده محمد‌بن نایف 56 ساله بود که قرار است وارث پادشاهی عربستان باشد و اکنون اما از منظر بسیاری بیشتر به یک رقیب شباهت دارد. بن نایف جدای از ولیعهدی، سکان‌دار وزارت کشور عربستان سعودی نیز هست و پیش از این ترفیع نیز در دوران پادشاهی ملک عبدالله، پادشاه فقید عربستان رییس برنامه مبارزه با تروریسم این کشور بود. ملک سلمان 80 سال دارد و پس از مرگ ملک عبدالله در ژانویه 2015 به پادشاهی رسید.
محمد‌بن سلمان اما در تضادی کامل با تصویر غربی‌ها از پادشاهی عربستان قرار دارد؛ او جوان و مودب است با دیدگاه‌هایی که فاصله بسیاری با سنت دارند. او علاوه بر تمام سمت‌هایی که دارد، رئیس شورای عالی نفت و گاز بوده و در تصمیم‌گیری‌های نفتی بالاتر از علی النعیمی، وزیر نفت قرار دارد و همچنین فرمانده ارتش محسوب می‌شود.
بن سلمان سعی می‌کند تا مدعیانه حاضر شود و برای این امر هم بر اختیاراتی تکیه می‌کند که پدرش به او واگذار کرده است. در آن سو اما بن نایف باثبات‌تر بوده و امتحان خود را پس داده است. او در عربستان سعودی به‌خوبی بازی تاج و تخت را عملی کرده است. او سریع‌تر از هر کس دیگری قدرت را در این کشور در دست گرفت و اکنون درباره مسائلی صحبت می‌کند که ریشه در قلب قراردادهای اجتماعی این کشور دارند. به‌نظر هم نمی‌رسد که در این راه از چیزی ترسیده باشد، زیرا وی از کارهای خود مطمئن است هرچند به نابودی کشورش بینجامد.
بن سلمان جمعه هفته گذشته در حالی که احتمال توافق درباره کاهش تولید بین کشورهای تولیدکننده نفت در جلسه آتی این کشورها در 17 آوریل دوحه را زیر سوال می‌برد، کاهش 4 درصدی قیمت نفت خام را موجب شد. قیمت نفت با اعلام عربستان مبنی بر این‌که در صورت نپیوستن ایران و سایر کشورهای اوپک و غیر اوپک به برنامه مورد توافق در این جلسه شرکت نخواهد کرد، کاهش یافت.
این توافق را در این صورت مرده فرض کنید، چراکه هیچ دستوری بالاتر از دستور بن سلمان در حوزه نفتی عربستان وجود ندارد و زمانی که او چنین موضعی را اتخاذ می‌کند باید بدانید که حضور در دوحه هیچ نتیجه‌ای نخواهد داشت.
در حالی که روسیه و عربستان از طرح توقف تولید نفت برای مدت مشخصی حمایت می‌کنند ایران تاکید می‌کند، با توجه به رفع تحریم‌ها و بازگشت این کشور به بازارهای نفتی قصد کاهش تولید خود را ندارد.
اگر بن سلمان این چنین می‌گوید و سخن سایر مقامات نفت سعودی با او متفاوت است باید صبر کنید و شاهد باشید که نظر سایر مقامات با او هماهنگ می‌شوند. آنها باید خود را با آنچه رهبری می‌گوید هماهنگ کنند.
بدون توقف تولید نفت و با تولید بیشتر ایران، لیبی و عراق دور از انتظار نیست که قیمت نفت باز هم به پایین‌ترین قیمت خود یعنی 20 دلار برسد.
توقف تولید نفت خام به معنی کاهش تولید این ماده نیست بلکه به معنی ایجاد ثبات در قیمت جهانی نفت است؛ جانشین ولیعهد عربستان بر این حقیقت تاکید می‌کند که ایران نباید و نمی‌تواند بیشتر از میزانی که تعیین شده نفت استخراج کند. سعودی‌ها در نشست دوحه حاضر خواهند شد اما از آنجایی که این روزها مسائل بسیاری در نفت مطرح است حل بحران فعلی به رقابت بین عربستان و ایران برمی‌گردد.
بن سلمان در مصاحبه پنج ساعته با بلومبرگ همچنین درباره دیدگاه‌هایش برای بنیاد سرمایه‌گذاری عربستان و فروش سهام دولتی شرکت نفتی آرامکو صحبت کرد. گفته می‌شود روند فروش این سهام‌ها از سال آینده آغاز می‌شود و به تامین سرمایه بنیاد سرمایه‌گذاری دولتی این کشور کمک خواهد کرد.
مساله‌ای که من اکنون نگران آن هستم فقدان سازگاری سیاست‌های مذکور با شرایط عربستان است. ممکن است بن سلمان به پیام‌آور این تغییر تبدیل شود و دیگران نیز از این تغییرات پیروی کنند اما اگر به کاهش مبادلات خارجی و قطع سرمایه‌های مدیران خارجی نگاهی بیندازیم می‌بینیم که ابهاماتی درباره این تغییرات وجود دارد.
عربستان سعودی برای جبران کسری بودجه ناشی از کاهش قیمت نفت، بیش از 150 میلیارد دلار از ذخایر خارجی خود را از دست داده است. این کشور همچنین با مساله بدهی و وام نیز روبه‌رو است.
کارشناسان حوزه حجاز معتقد هستند او عالی‌ترین فرد تصمیم‌گیرنده در حوزه نفت است. یکی از پیام‌هایی که این تصمیم‌ها در خود دارند این است که عربستان قرار است نه تنها در حوزه نفتی بلکه در حوزه مالی به قدرتی بزرگ‌تر در دنیای اقتصاد تبدیل شود. تمامی این تصمیمات بخشی از برنامه بزرگ‌تر وی برای اصلاح و حفاظت از مواضع نفتی عربستان است برنامه‌ای که تنها در خیال او شاید به واقعیت نزدیک شود.
بن سلمان همچنین در تلاش است تا هزینه‌های مازاد بر بودجه را کاهش دهد. در پی اقدامات او سال گذشته کسر بودجه از 50 درصد به 12 درصد کاهش یافت. جانشین ولیعهد عربستان بر خلاف سایر اعضای خاندان سلطنتی حاکم، در همین کشور تحصیل و به کشورهای غربی مهاجرت نکرده است. او همواره در لباس‌های سنتی دیده و گفته می‌شود، هرگز در کلاب‌های شبانه حضور نیافته است.
اینها نشان می‌دهد هر چند شاهزاده همه‌کاره عربستانی بی‌تجریه است اما حد و حدودی برای جایگاه خود قائل است که نشان از دورخیز وی برای جایگاه پادشاهی دارد.
