حميد موذني:
«كنون روياي ما باغي است/ بن هر جاده‌اش ميعاد گاهي خرم و خوشبو» منوچهر آتشي
بافت تاريخي بندر بوشهر، از جمله مهم‌ترين آثار تاريخي و ميراث فرهنگي ايران است.
حميد موذني:
«كنون روياي ما باغي است/ بن هر جاده‌اش ميعاد گاهي خرم و خوشبو» منوچهر آتشي
بافت تاريخي بندر بوشهر، از جمله مهم‌ترين آثار تاريخي و ميراث فرهنگي ايران است. اين بافت، جداي از ارزش‌هاي معماري و كالبدي، حامل گفتمان‌هايي اجتماعي است كه توان ياري‌رساني به جامعه دچار انومي ايران را دارد. گفتمان اجتماعي بافت در واقع حلقه گمشده زيست متمدن جامعه ايراني است. در اين بافت تاريخي، زيست احتماعي مبتني بر پلوراليسم فرهنگي و اجتماعي و دموكراسي واقعي جاري بوده است. منظور از دموكراسي واقعي، قدرت اكثريت و رعايت حقوق اقليت است. در واقع، به لحاظ زيست دموكراتيك، در اين بافت با اين‌كه اكثريت ساكنان شيعه بوده‌اند اما اهل تسنن، ارامنه، يهوديان و ... به‌راحتي و با خيال آسوده، در آنجا به زندگي و كسب و كار مشغول بوده‌اند. همچنين، اماكن مذهبي و ديني اين اقليت‌ها همچون مساجد اهل تسنن، كليسا و كنيسه نيز در جوار يكديگر برپا و فعال بوده‌اند. دموكراسي و پلوراليسم جاري در بافت، منبعث از زيست اجتماعي ساكنان بوده كه هم تاثيرگذار و هم متاثر از اين گفتمان خود برساخته بوده است.
بافت تاريخي بوشهر از جمله مدخل‌هاي مدرنيته در ايران بوده است. مدرنيته و تفكر ليبرال از طريق آثار و پديده‌هاي فرهنگي و هنري از اين بافت به ايران وارد و ترويج شده است. روزنامه، فوتبال، سينما، عكاسي و كتب فرانسوي و انگليسي از طريق اين بندر به بافت تاريخي و سپس برخي نقاط ديگر كشور وارد شده است. در زماني كه بافت و زيست مردمان اين ديار متاثر از تجربه زيسته بومي اعتدالگرا و متكثر و همچنين آشنايي با اين تفكر بود اما جامعه ايراني متاثر از تفكر منتقد ليبراليسم شد. به‌تبع، با توجه به جذابيت و هژموني اين تفكر جديد در جهان، جامعه ايراني نيز متاثر از آن شد و مكتب پلورال بوشهر توان رقابت با تفكر سياسي غالب را نداشت. در نتيجه اقبال عمومي به اين تفكر جديد و ديگر نحله‌هاي فكري مبارزاتي و دگرناپذير، گفتمان روادارانه بافت رو به ركود رفت تا آنجا كه بوشهر نيز با گذار از تفكر متاثر از تجربه زيسته خود متاثر از تفكر غالب ورودي مرزهاي شمالي شد.
اين روزها، كمپين نجات بافت بوشهر، به‌صورت پويا، بانشاط و سرزنده در حال بازاحياي كالبد و مكتب بوشهر است. جوانان و دغدغه‌مندان بافت با برگزاري راهپيمايي و برگزاري مراسم مختلف در تلاش هستند تا از اضمحلال و نابودي بيشتر اين بافت خوداري نکنند و تاكنون به خوبي توانسته‌اند حوزه عمومي و مسوولان شهري را به بازاحيا آن متوجه کنند.
بافت تاريخي بوشهر، نماد اعتدال و مداراست. دولت اعتدال روحاني پس از گذشت سه سال تاكنون، توان گفتمان‌سازي از شعار اعتدال خود را نداشته است. بافت تاريخي بوشهر، طرفيت و پتانسيل تبديل شدن به نماد اعتدال را دارد. مسوولان محلي استان بوشهر بايست طرح توجيهي و توصيفي اين بافت را به دولت ارسال کنند تا با توجه جدي و واقعي دولت اعتدال، هم كالبد و معماري آن ترميم و احيا شود و هم گامي براي تبديل اعتدال به گفتمان حامعه ايراني برداشته شود. اين طرح همچنين، قابليت ارائه به يونسكو و تبديل شدن به نماد جهاني اعتدال را هم داراست. اعتدال نياز كنوني جهان است. جهان آشفته و درگير ساديست ديگر حذفي و افراط و تروريسم، نياز مفرطي به اعتدال و پذيرا شدن تفاوت و تكثر دارد.
شرط گذار جامعه بشري به جهان امن و آزاد، تقويت گفتمان اعتدال است. گفتمان اعتدال ريشه در آبشخور غريزه زندگي دارد و توان كنار گذاشتن غريزه مرگ جاري در گفتمان تندروها و افراطي‌گري را دارد. الترناتيو خشونت، اعتدال است. گذار از افراط تنها به تقويت گفتمان تكثر و مدارا دارد و اين ميسر نمي‌شود، مگر به اين باور كه تفاوت به رسميت شناخته شود، حضور ديگري محترم شمرده گردد و اعتدال فرهنگي، ديني، قوميتي و ملي و محلي به‌عنوان يك ارزش حهان‌شمول مورد پذيرش قرار گيرد. هژمونيك كردن و هژمونيك شدن اعتدال به كاستن و در ادامه زدودن خشونت منجر مي شود و جهان تبديل به اتوپيايي مي شود كه در آن قفل افسانه است، كمترين سرود بوسه است و هر انسان، براي هر انسان ، برادري است؛ جهاني كه در آن معناي هر سخن دوست داشتن است تا تو به‌خاطر آخرين حرف، دنبال سخن نگردي؛ دنيايي كه در آن آهنگ هر حرف، زندگي است و عشق براي زندگي بس است و ما آن روز را انتظار مي‌كشيم.
X Share