بامدادجنوب- عبدالله محمدعلیپور: فضای کسب و کار بهعنوان بستر انجام فعالیتهای اقتصادی و محیط تنفس فعالان اقتصادی بالاترین اهمیت را در اقتصاد دارد. هرچه این فضا برای فعالیت امنتر باشد، تمایل افراد جامعه برای حضور در آن بیشتر شده و نرخ مشارکت اقتصادی، اشتغال و کارآفرینی افزایش مییابد.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی از سال 89 اطلاعات مربوط به شاخصهای فضای کسب و کار را بررسی و نسبت به انتشار فصلی آنها اقدام میکند. این مرکز بهتازگی آخرین گزارش فصلی خود را مربوط به پاییز سال 94 منتشر کرده است. بر اساس این گزارش، میانگین ارزیابی 291 تشکل اقتصادی سراسر کشور از 23 مولفه ملی محیط کسب و کار ایران نمره 04/6 از 10 (که بدترین نمره است) بوده که اندکی نامساعدتر از ارزیابی تابستان سال 94 بوده است.
در این مطالعه، به ترتیب مولفه «مشکل دریافت تسهیلات از بانکها»، «ضعف بازار سرمایه در تامین مالی تولید و نرخ بالای تامین سرمایه از بازار غیررسمی» و «بیتعهدی شرکتها و موسسات دولتی به پرداخت بهموقع خود به پیمانکاران» نامناسبتر از بقیه مولفهها ارزیابی شده و «ضعف زیرساختهاي تامین برق»، «ضعف نظام توزیع و مشکلات رساندن محصول بهدست مصرفکنننده» و «ضعف زیرساختهای حمل و نقل» در مقایسه با سایر مولفهها در پائیز 94 مساعدتر ارزیابی شدهاند.
تشکلهاي اقتصادي استانهاي بوشهر، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد و کردستان بهترتیب با میانگین ارزیابی 49/8، 46/7، 40/7 و 19/7 در مجموع ارزیابی بدتر و تشکلهای اقتصادی استانهای سیستان و بلوچستان، چهارمحال و بختیاري، یزد و قزوین بهترتیب با میانگین ارزیابی 27/4، 05/5، 08/5، 33/5 در مجموع ارزیابی بهتری نسبت به تشکلهای سایر استانها ارائه کردهاند.
در بخش ارزیابی استانی بیست و یکمین گزارش محیط کسب و کار مرکز پزوهشهای مجلس، در پاییز 1394 بهترتیب استانهاي بوشهر، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، کردستان و لرستان بهعنوان استانهاي داراي نامساعدترین محیط کسب وکار ارزیابی شدهاند اما استانهاي سیستان و بلوچستان، چهار محال و بختیاري، یزد، مرکزي و اردبیل بهترتیب مساعدترین محیط ارزیابی شدهاند.
بر اساس ارزیابی پاییز 1394 مولفه «مشکل دریافت تسهیلات از بانکها» در همه استانها بالاتر از 5/6 است و در استانهاي بوشهر، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، کردستان و لرستان بالاتر از 9 و در یازده استان نیز بالاتر از هشت گزارش شده است.
در این گزارش آمده است، بر اساس ارزیابی تشکلهاي اقتصادي مشارکتکننده در این ارزیابی در پاییز 1394 مولفه «نرخ بالای بیمه اجباری نیروی انسانی» در اکثر استانها (حدود 70 درصد از استانها) بالاتر از 5/6 است و در استانهاي بوشهر، ایلام، لرستان، آذربایجان غربی، خراسان شمالی، فارس و خراسان جنوبی بالاتر از هشت گزارش شده است.
با وجود آنکه تشکلهاي اقتصادي مشارکتکننده در این ارزیابی، مولفه «ضعف زیرساختهای تامین برق» را به نسبت مساعدتر از بقیه مولفهها ارزیابی میکنند اما در استانهای مختلف این ارزیابی متفاوت است بهطوریکه در استانهای بوشهر، هرمزگان و خراسان شمالی بالاتر از رقم شش گزارش شده است که نشاندهنده لزوم توجه بیشتر به این مولفه در استانهای مذکور است.
همانطور که در تصویر نموداری بالا بهخوبی پیداست، استان بوشهر با اختلاف زیادی در مقایسه با سایر استانها بدترین فضای کسب و کار را به خود اختصاص داده است. این نتایج، حاصل نظرات فعالان اقتصادی کشور است که از استان بوشهر سه تشکل بخش خصوصی برداشت خود از فضای حاکم بر اقتصاد استان را بروز دادهاند. انجمن صنفی شرکتهاي خدماتی و تاسیساتی استان، اتاق تعاون استان و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي بوشهر سه تشکلی هستند که در نظرسنجی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی شرکت کردهاند.
نتایج نظرسنجی در استان بوشهر حاکی از آن است که مشکل دریافت تسهیلات از بانکها، برگشت چکهاي مشتریان و همکاران، فقدان دسترسی به فناوري مورد نیاز، وجود مفاسد اقتصادي در دستگاههاي حکومتی، ضعف دادسراها در رسیدگی موثر به شکایتها و اجبار طرفهاي قرارداد به انجام تعهدات و قیمتگذاري غیر منطقی محصولات تولیدي بهوسیله دولت و نهادهاي حکومتی مولفههایی هستند که در صدر بدترین مولفههای فضای کسب و کار استان بوشهر قرار دارند.
شاخص فضای کسب و کار استان بوشهر در حالی در سه فصل سال 94 به 49/8 رسیده و مقام اول بدترین فضای کسب و کار را کسب کرده است که این شاخص برای چهار ماهه سال 93 عدد 63/6 را نشان میداده و بوشهر در این سال بوشهر در رتبه چهارم قرار داشته است. همچنین در سالهای 92 و 91 نیز استان بوشهر به ترتیب عدد 5/6 و 01/7 را در شاخص فضای کسب و کار داشته و رتبه آن نیز به ترتیب چهارم و اول بوده است.
این ارقام نشان میدهد که از نظر فعالان بخش خصوصی استان، فضای کسب و کار در سال 94 در مقایسه با سالهای پیش بهشدت بدتر شده است و وضعیت استان که بهسبب انتخابات ریاست جمهوری رو به بهبودی میرفت، به دلایلی که ذکر شد، رو به نزول گذاشته است.