بامدادجنوب- مرتضی بهادر: منطقه نايبند در سال 1375 به‌عنوان منطقه حفاظت شده شناخته شده و از آن تاريخ تحت كنترل و نظارت اداره‌كل حفاظت محيط زيست استان در آمد. از جمله داشته‌های این منطقه، جنگل‌هاي حرا است که جزء با ارزش‌ترين زيستگاه‌هاي ساحلي است و نقش زيست‌بوم‌هاي خشكي و دريايي ايفاد مي‌كند. لازم به يادآوري است درختاني نظير انجير معابد با تنه‌هاي تنومند و درختان حرا «مانگروها و چندل» با داشتن ريشه‌هاي آويز در آب شناورند. مجموعه خليج نايبند و منطقه حفاظت نايبند محيط مناسبي را براي زيست و تغذيه انواع بي‌مهرگان، ماهي‌ها، خزندگان، پرندگان و پستانداران فراهم آورده است كه بسياري از آنها گونه‌هاي نادر و يا در حال انقراض محسوب مي‌شوند. از جانوران مهم منطقه مي‌توان به جبير اشاره كرد كه جزء گونه‌هاي نادر و حمايت شده كشور است. علاوه بر اینها، نايبند داراي ارزش‌هاي زيستي منحصر به فردي جهت زاد ولد پستانداراني نظير قوچ و ميش، كل و بز است. از پستانداران دريايي كه در بخش آب‌هاي آزاد موجود در پارك يافت مي‌شود، مي‌توان انواع دلفين و نهنگ را نام برد كه عمق زياد آب در اين بخش دلفين‌ها را متوجه خود ساخته و شيرجه زدن دلفين‌ها و شناي دسته‌جمعي كوسه ماهي‌ها از صحنه‌هاي بسيار زيباي طبيعي اين قسمت از پارك است. خرچنگ هم در اين مناطق بسيار زياد ديده مي‌شود. ماهي گل خورك نيز در اين منطقه مشاهده مي‌شود. اینها شمه‌ای از زیبایی‌ها و ظرفیت‌های ناب نایبند به‌عنوان بخش اعظمی از میراث تاریخی و فرهنگی ماست اما باز هم طمع دست‌اندازی و ساخت و سازها این بار براساس گفته یک منبع موثق به وسط محوطه باستانی نایبند رسیده و ساحل بکر و زیبای این منطقه در حال نابودی است. بامداد جنوب بارها در خصوص این ساخت و سازهای مخرب مطلب نوشته و هشدار داده، حال آن‌که نمی‌داند چرا کسی باور نمی‌کند که با این نابودی، تاریخ و فرهنگ این خطه زیر آوار بی‌مسوولیتی و اشتباهات جبران‌ناپذیر خاک می‌شود، مدفون می‌شود، تمام می‌شود تمام!
در همین راستا با مدیر موسسه سیراف گفت‌وگو کردیم. محمد کنگانی در پاسخ به این سوال که ساخت و سازهایی که در حال حاضر در منطقه باستانی نایبند در حال انجام است، از طرف کدام ارگان و یا افراد صورت گرفته، گفت: این ساخت و سازها از سوی اهالی روستاهای اطراف در حال انجام است که اهالی محل به‌سبب ناآشنا بودن به محل و علاوه بر آن، بی‌اطلاعی از ارزش میراث تاریخی و فرهنگی ما اقدام به چنین فعالیت‌هایی می‌کنند که لازم است جلوی تخریب ساحل زیبا و نابودی منطقه باستانی هر چه سریع‌تر گرفته شود.
وی با اشاره به تاریخچه و قدمت منطقه باستانی نایبند تصریح کرد: قدمت این منطقه باارزش که ماتَرَک گرانبهایی از پیشینیان ماست، به دوره ساسانی برمی‌گردد اما بقایای این منطقه تاریخی و باستانی که در حال حاضر مشهود است، فیل‌خانه‌ای است که به دستور عضدالدوله دیلمی ساخته شده و عمده شهرت این منطقه از این زمان آغاز شده است. نایبند محل پهلوگیری کشتی‌هایی بوده که آنجا اقامت می‌گزیدند.
در سال 1357 خلیج نایبند همراه با بخشی از دماغه نایبند با مساحت 19500 هکتار به‌عنوان منطقه حفاظت شده نایبند در فهرست مناطق حفاظت شده ایران قرار می‌گیرد. این منطقه همراه با مناطق دیگر از جمله دماغه نایبند و بخشی از آب‌های خلیج فارس در سال 1383 به‌عنوان اولین پارک ملی دریایی ایران ثبت و اعلام می‌شود. منطقه حفاظت شده نایبند در موقعیت جغرافیایی N2722 E5238 دارای تنوع جانوران وحشى منحصر به فرد است و داراى ميش و قوچ، کل، بز وحشى، آهو، جبير و پلنگ است.
کنگانی با بیان این‌که منطقه حفاظت شده نايبند به‌صورت دماغه‌اي در آب‌هاي خليج فارس با ارتفاع صفر تا حداكثر 46 متر از سطح دريا واقع شده است، به قسمت‌های مختلف نایبند اشاره کرد و افزود: 1 – خليج نايبند2-منطقه حفاظت شده نايبند3 – جنگل‌هاي حراي حوزه‌هاي عسلويه4 –بساتين و هاله 5- روستاهای مسکونی 6- قسمت نظامی از جمله این قسمت‌هاست.
این فعال اجتماعی در پاسخ به این‌که وظیفه میراث فرهنگی در خصوص چنین اقداماتی چیست، تاکید کرد: میراث فرهنگی موظف است کارشناسان خود را برای بررسی مساله به منطقه مورد نظر بفرستد تا بخش عظیمی از تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین بر اثر بی‌اطلاعی و ندانم‌کاری زیر خاک مدفون نشود.
کنگانی با تاکید بر این‌که اين منطقه در 320 كيلومتري جنوب شرقي بندر بوشهر واقع شده است، بر بکر و زیبا بودن ساحل این منطقه اشاره کرد و یادآور شد: بدون ترديد این منطقه با پوشش گیاهی، تنوع جانوری، يكي از زيباترين منطقه ساحلي در طول سواحل خليج فارس به شمار مي‌رود. از ديگر آبزيان اين منطقه مي‌توان به دو نوع لاك‌پشت عقابي و لاك‌پشت سبز اشاره كرد.
پوشش گياهي پارك ملي نايبند شامل اجتماعات حرا و ساير گياهان آبزي نظير علف‌هاي دريايي و جلبك ها در اكوسيستم‌هاي ساحلي و گياهان مقاوم شورپسند نظير گز، علف شور، شصت عروسان و خار شتر در مناطق به دور از ساحل است. از ساير گونه‌هاي گياهي در ارتفاعات و دشت‌هاي مرتفع مي‌توان كنار، كهور ايرا ني، انجير معابد، انار شيطان، استبرق، قيچ، دافني و صبرزرد و …. را نام برد. درختان حرا در حوزه‌هاي نايبند مهم‌ترين جامعه گياهي منطقه را تشكيل مي‌دهد. اين جامعه در سواحل گلي داراي جريان جزر و مدي آرام مي‌رويد.
کنگانی با اشاره به تورهایی که به منطقه نایبند سفر می‌کنند، گفت: باید «آموزش» و «حفظ و نگهداری از محیط زیست» فرهنگ‌سازی شود و توسعه همه‌چانبه پیدا کند.
این فعال اجتماعی در پاسخ به این سوال که گفته می‌شود ساخت و سازها در وسط محوطه هم رسیده، تاکید کرد: به هر طریقی که ممکن باشد ضروری است جلوی تخریب ساحل زیبا و از بین رفتن منطقه باستانی نایبند گرفته شود. حال با توجه به وجود زمین‌های بسیار، می‌توان آنها را انتقال داد یا خریداری کرد.
مدیر موسسه سیراف در پایان یادآور شد و تاکید کرد: کاری نکنیم که آیندگان بر ما لعنت نفرستند و بگو چرا می‌دانستید و دست روی دست گذاشتید... .
تلاش‌های ما برای برقراری تماس با آقای ابراهیمی، معاون میراث فرهنگی راه به جایی نبرد و نگارنده تا لحظه تنظیم این گزارش حتی پاسخ پیامک خود را نیز دریافت نکرده است. در هر صورت بامداد جنوب آمادگی خود را برای انتشار جوابیه از اداره‌کل محیط زیست استان و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اعلام می‌کند، در غیر این صورت طی روزهای آینده پیگیری‌های خود را از این سوژه ادامه می‌دهد و گزارش و اطلاعات تکمیلی دیگری را منتشر می‌کند و به اطلاع عموم می‌رساند که چگونه با ندانم‌کاری، بی‌تدبیری، بی‌مسوولیتی و نداشتن عِرق و تعصب نسبت به استان زرخیزمان، تیشه به ریشه‌مان زدیم، آن‌گونه که برای آیندگانمان نه حرفی داریم، نه چیزی در چنته. تنها پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها در حافظه تاریخی‌شان، یاد روزگاران با شکوه و عظمت خود خواهند کرد.
پربازدید ها