سیده‌اسما موسوی: دوم مردادماه سالکوچ احمد شاملو یکی از سرشناس‌ترین شاعران نوپرداز معاصر است. شاملو در سال 1304 به دنیا آمد و در بحرانی‌ترین سال‌ها و روزهای تاریخ معاصر ایران زندگی کرد. او و هم‌روزگارانش در دل تناقض‌ها و اندیشه‌های گوناگون رشد و نمو یافتند و متناسب با آن خود نیز شخصیت‌هایی پر تناقض تا آخر زندگی‌شان شدند. اگر بخواهیم از شاملو سخن بگوییم، باید هر بعد وجودی او را به‌صورت مجزا مورد بررسی قرار داد. شاملوی شاعر، نویسنده، مترجم، پژوهشگر ادبی، فرهنگ‌نویس، روزنامه‌نگار و حتی مصحح که هر کدام از آنها می‌تواند موضوع صفحه‌ها و حتی کتاب‌ها باشد.
بعد شاعری پررنگ‌ترین وجه وجودی او و چیزی است که دلیل شهرت فراون او شده است. طرح‌نوینی که شاملو در شعر نو فارسی انداخت، باعث شکل‌گیری جریانی شد با نام «شعر منثور»، شعری که شاملو با به‌کارگیری وزن کلمات، آهنگ کلام، ساخت ترکیبات و کاربرد آرکائیک زبان خالق بهترین نمونه‌های محسوب می‌شود. یکی از بهترین نمونه‌های شعر منثور را در این شعر به‌خوبی می‌توان دید: «مرا/ تو/ بی‌سببی/ نیستی/ به‌راستی/ صلت کدام قصیده‌ای/ ای غزل؟/ ستاره‌باران جواب کدام سلامی/ به آفتاب/ از دریچه تاریک؟/ کلام از نگاه تو شکل می‌بندد/ خوشا نظر بازیا که تو آغاز می‌کنی».
ساحت شاعری شاملو همچون ابعاد وجودی‌اش بسیار گسترده است، شعرکودک و نوجوان، عاشقانه، اجتماعی، سیاسی، طنز و ... را در دفترهای شعر متعددش می‌بینیم. شعرهای اجتماعی او که سال‌های قبل از انقلاب به‌خاطر فعالیت در حزب کمونیست او را راهی زندان کرد، از اصلی‌ترین دلایل شهرت اولیه‌اش در جامعه‌ایی بود که تعهد شاعر به جامعه را اولین وظیفه شاعر می‌دانست. دفترهای شعر شاملو به ترتیب سال نشر چنین است: «آهن‌ها و احساس» که در همان چاپخانه سوزانده شد، «قطعنامه»، «آهنگ‌های فراموش‌شده»، «بیست و سه»، «هوای تازه»، «باغ آینه»، «لحظه‌ها و همیشه»، «آیدا در آینه»، «آیدا»، «درخت و خنجر و خاطره»، «ققنوس در باران»، «مرثیه‌های خاک»، «شکفتن در مه»، «ابراهیم در آتش»، «دشنه در دیس»، «ترانه‌های کوچک غربت»، «مدایح بی‌صله»، «در آستانه» و «حدیث بیقراری ماهان».
مترجم و منتقد اجتماعی یکی دیگر ابعاد وجودی شاعر فقید ماست، مشهورترین اثر او در زمینه ترجمه «شازده کوچولو» اثر دو‌سنت اگزوپری، نویسنده شهیر حوزه کودک و نوجوان فرانسوی است و البته ترجمه اشعار و هایکوهای شاعران غربی و شرقی از دیگر تلاش‌های او در این حیطه بوده است.
شاملو در زمینه شاعری از سوی بیشتر منتقدان و محققان حوزه ادبیات ستایش شده است اما در زمینه پژوهشگری ادبی نظر همگان به‌ویژه دانشگاهیان ادبیات متفاوت است. او با تصحیح به اصطلاح انتقادی‌اش بر دیوان حافظ نظر بسیاری از متخصصان این حوزه را در مورد خود عوض کرد و تقریبا همه آنها ضعیف‌ترین ساحت زندگی حرفه‌ایی و ادبی او را، این حوزه خاص دانسته‌اند و البته سخنان مشهورش در دانشگاه برکلی در زمینه ایران باستان و فردوسی و حتی حافظ مقدمه دشمنی و خشم آشکار علاقه‌مندان به ادبیات کلاسیک و ایران دوستان دوآتشه را فراهم کرده و خواهد کرد. البته نباید تلاش شاملو و آیدا سرکسیان، همسر دوم او، در تالیف و جمع‌آوری «کتاب کوچه» را فراموش کرد، فرهنگی که با نظرات آیدا و تلاش محققان این حوزه تاکنون تا حرف «چ» ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات عامیانه فارسی آن منتشر شده است.
