بزرگترها میراث تاریخی و فرهنگی بسیار قوی و موثقی هستند که در انتقال نسل به نسل ماتَرَک پیشینیان، نقش موثر و غیر قابل انکاری دارند. این بزرگترها برخیشان «جهانی هستند بنشسته در گوشهای» که استفاده از اطلاعات و تجربه آنها برای نسل جدید ضروری و الزامی است. اینان حافظه تاریخی یک ملت هستند. چند روزی است که خبر جابهجایی اداره دخانیات برازجان به مرکز استان رسانهای شده است؛ مسالهای که باعث بروز برخی شکایتها و گلهگزاریها از این انتقال شده است. یکی از کشاورزان برازجانی در خصوص تاریخچه دخانیات در برازجان به بامداد جنوب گفت: دخانیات در سال 1316 همزمان با دخانیات در تهران تاسیس شد. این اداره که قبلا در جایگاه نماز جمعه فعالیت میکرد، بعدها زمینی به مساحت 16 هزار متر را خریداری کردند و با بودجه پنج میلیون تومان ساخت این اداره آغاز شد که در سال 52 با هزینه هفت میلیون تومان افتتاح شد. این کشاورز در خصوص این جابهجایی با بیان اینکه دو محصول مهم دشتستان خرما و تنباکوست که تنباکوی برازجانی هم از نظر کمیت و هم از نظر کیفیت بسیار مطلوب است، افزود: دخانیات حق مردم برازجان است. همانطور که در امریکا نیویورک شهر تجاری و صنعتی، واشنگتن شهر سیاست و سینما از آنِ هالیوود است، دخانیات هم متعلق به برازجان است. به گفته این کشاورز، پیش از سال 65 دخانیات 70 کارمند و 70 کارگر فصلی داشته که به مرور از تعداد آنها کاسته میشود.
سال 81 بهعنوان تنباکوکار نمونه دو سکه بهار آزادی گرفته است. از کشاورزان قدیمی است. 70 سال دارد. از بچگی با تنباکو و دخانیات سر و کار داشته است. میگوید: روزی که دخانیات در برازجان تاسیس میشود هنوز به دنیا نیامده بود و زمانی که خواندن یاد گرفته روی تابلوی این اداره نوشته شده بود: «بنادر و جزایر خلیج فارس مرکز دشتستان» که البته پس از انقلاب نام تابلوی مورد نظر تغییر میکند. این کشاورز قدیمی اینگونه ادامه میدهد: دخانیات در گذشته بیش از زمان حاضر رونق داشت. زمان بچگیهایم یکی از اقوام که پاسبان بود، رادیو داشت و من گاهی پای اخبار آن مینشستم. روزی رادیو اعلام کرد که دخانیات 40 هزار تومان سود کرده است. دستگاه دخانیات روزگاری از پرسودترین دستگاهها بوده است.
وی با بیان اینکه انتقال اداره دخانیات برازجان به این خاطر است که ما نماینده نداریم، فرمانده نداریم و مسوول رسیدگی به خواست شهروندان نداریم، افزود: ساختمان حال حاضر در بوشهر اجارهای است، بپرسید چقدر هزینه این ساختمان است؟ با این انتقال و جابهجایی کشاورزانی که پا به سن گذاشتهاند، باید به بوشهر بروند و این خود برای کشاورزان معضلی است. اگر مسوولان تدبیری نیندیشند و تغییری صورت نگیرد، طوماری به نماینده کنونیمان خواهیم نوشت و خواستار رسیدگی او به این موضوع میشویم. اغلب برازجانیها این کشاورز باتجربه را که از کودکی با تنباکو و دخانیات سر و کار داشته میشناسند. او حاجابراهیم شیروانی برازجانی است.
کمتر برازجانی پیدا میشود که خاطرهای در این خصوص نداشته باشد و تنباکو و دخانیات برایش نوستالژی نساخته باشد. یکی دیگر از کشاورزان تعریف میکند که در اوایل کار دخانیات ماموران این اداره بسیار سختگیر بودند، بنابراین کشاورزان ناگزیر به استفاده از حربههایی میشدند. او به یکی از این حربهها اشاره کرد و گفت: چون ماموران اسب و قاطر را تفتیش نمیکردند، کشاورزان هم تنباکو را بار این حیوانات میکردند و به مقصد مورد نظر میرساندند. اینها بخشی از خاطراتی است که مردم از دخانیات در یاد دارند.
برای بررسی این مساله و شفافسازی موضوع این جابهجایی با فرماندار شهرستان دشتستان گفتوگو کردیم. ارسلان زارع در گفتوگو با بامداد جنوب در پاسخ به این سوال که گفته میشود اداره دخانیات برازجان به بوشهر منتقل شده است، گفت: براساس تصمیمات جدید سازمان دخانیات کشور، تنها بخشی از وظایفی که از چهار-پنج سال پیش از مرکز استان به شهرستان دشتستان منتقل شده بود، به بوشهر برمیگردد، از جمله بخش مربوط به قاچاق، بنابراین جای هیچگونه نگرانی برای کشاورزان و تولیدکنندگان وجود ندارد و نباید داشته باشد.
وی با بیان اینکه تنها سه نفر از کارمندان اداره دخانیات برازجان به بوشهر منتقل شدهاند، افزود: متاسفانه عدهای این ذهنیت را ایجاد کردهاند که با تصمیم اخیری که اداره دخانیات گرفته، بساط این اداره جمع شده، در صورتی که چنین نیست. اداره دخانیات شهرستان به کار خودش ادامه میدهد و همچنان خدماترسانی میکند.
فرماندار شهرستان دشتستان در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه با توجه به ظرفیتهای بسیار و نهفتهای که در این منطقه بزرگ از استان وجود دارد، آیا فرمانداری ویژه به این شهرستان تعلق میگیرد یا خیر، خاطرنشان کرد: در دولت تدبیر و امید مطالعاتی در خصوص بهبود ساختار سازمانی تشکیلات وزارت کشور اعم از ستاد وزارت کشور، استانداریها و فرمانداریها صورت گرفته که مراحل پایانی خودش را طی میکند. این در حالی است این طرح ممکن است برای تصویب نهایی در سال جاری ابلاغ شود.
زارع با تاکید بر اینکه همانطور که به بخش منابع انسانی استانداریها، بخش اقتصادی نیز افزوده شده همین طرح برای فرمانداریها نیز در دستور کار است، تصریح کرد: از آنجا که در بین فرمانداریها، فرمانداری بوشهر و دشتستان درجه یک هستند، در بررسیهای جدید وزارت کشور احتمال تقویت چارت سازمانی وجود دارد، از جمله اضافه شدن یک معاونت به فرمانداریها.
وی در ادامه یادآور شد: با انتقال بخشی از وظایفی که از چهار-پنج سال پیش از مرکز استان به بوشهر منتقل شده بود و اکنون دوباره به مرکز بازگشته، هیچگونه خللی در فعالیت اداره دخانیات برازجان و کشاورزان و تولیدکنندگان این محصول به وجود نمیآید.
اینها در حالی است که دخانیات برازجان از بدو تاسیس پتاسیلها و ظرفیتهای بسیاری داشته، بهعنوان مثال تیم دخانیات از همان زمانها در رشتههای فوتبال و والیبال خوش میدرخشد و به موفقیتهای بزرگی نیز دست پیدا میکند که امروز با توجه بیشتر میتواند به دوران اوج و اقتدار خود بازگردد.
به هر حال بهنظر میرسد این حق مردم دشتستان است که بتوانند بهصورت مستقیم با اداره دخانیات کار کنند، از سوی دیگر این نکته را هم نباید از نظر دور داشت که به هر حال بوشهر مرکز استان است و اگر قرار بر این باشد باید سازمان دخانیات کشور هم مرکزش در کشور نباشد