بامدادجنوب- الهام بهروزی:
پگاه پنجم شهریورماه چشمان خود را در سن 86 سالگی به روی دنیا بست و قلبش برای همیشه از تپش ایستاد و به دیار ابدی شتافت. او کسی بود که مردم با نقش‌های وی خاطرات فراوانی داشتند. این بازیگر پرصلابت و سپیدموی سال‌های اواخر عمرش درگیر بیماری آلزامیر شده بود اما همواره با عشق و محبت بانوی خانه‌اش به زندگی ادامه داد. وی یکی از ستون‌های پنج‌گانه هزاردستان (داود رشیدی، محمدعلی کشاورز، مجید انتظامی، علی نصیریان و جمشید مشایخی) بود. داود رشیدی هنرمندی باتجربه بود که در این سال‌ها به‌دلیل بیماری‌اش کمتر در تلویزیون و سینما هنرنمایی می‌کرد اما جایگاهش در اذهان همچنان خاص و محفوظ مانده بود.
وی زاده ۲۵ تیر ۱۳۱۲ در تهران و بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون بود. رشیدی دارای نشان درجه یک فرهنگ و هنر است. این هنرمند تحصیلات متوسطه را (به‌دلیل فعالیت‌های دیپلماتیک پدرش) در ترکیه و پاریس به پایان رساند و تحصیلات دانشگاهی را در ژنو ادامه داد. وی دانش‌آموخته کنسرواترا ژنو در رشته کارگردانی و بازیگری تئاتر و لیسانس حقوق سیاسی از دانشگاه ژنو بود. رشیدی نخستین‌بار، زمانی که هفت‌ساله بود از سوی دختر عمه‌اش طوسی‌حایری به عبدالحسین نوشین برای بازی در «نمایش مردم» معرفی شد. در سال ۱۳۴۳ خورشیدی به تهران آمد و در اداره تئاتر آن زمان وابسته به وزارت فرهنگ و هنر استخدام شد. سپس گروه «تئاتر امروز» را پایه‌گذاری کرد و بازیگرانی همچون پرویز فنی‌زاده، داریوش فرهنگ، مهدی هاشمی، فهیمه راستکار، سیاوش طهمورث، مرضیه برومند و سوسن تسلیمی به عضویت این گروه درآمدند. در سال ۱۳۵۲ خورشیدی از اداره تئاتر به تلویزیون ملی ایران رفت و در سمت مدیریت گروه نمایش‌ها و سرگرمی‌های آن سازمان (شامل سریال‌ها، مسابقات، تئاترهای تلویزیونی) مشغول به کار شد. رشیدی از سال ۱۳۵۰ خورشیدی با فیلم سینمایی«فرار از تله» وارد عرصه بازیگری سینما شد و علاوه بر بازیگری و کارگردانی در سینما، تلویزیون و تئاتر به تهیه‌کنندگی سینما نیز روی آورد.
به گزارش ایسنا، این بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون در کتاب «سنگ قبر هنرمندان» نوشته بود: «از مرگ برای خودم نمی‌ترسم، مرگ واقعیتی است که آدم باید آن را قبول کند. وقتی به مرگم فکر می‌کنم، بغض امانم را می‌گیرد. به‌خاطر درد و غمی که خانواده و نزدیکانم تحمل می‌کنند. ناراحت می‌شم. مخصوصا برای نوه‌ام «سینا» که خیلی به من وابسته است و نمی‌تواند مرگ را بفهمد و باور کند. دوست دارم سرپا بمیرم مثل پدرم. دوست دارم تلپ بیفتم. اولا من که روی سنگ قبرم را نمی‌نویسم، ولی اگر قرار باشد خودم نوشته‌اش را انتخاب کنم، شبیه به جمله سزار خواهد بود. او گفته: ( VENI, VIDI, VICI) یعنی «آمدم. دیدم و پیروز شدم». من هم روی سنگ قبرم می‌نویسم: «آمدم. دیدم و رفتم».
اما مرگ این هنرمند پیشکسون تئاتر، تلویزیون و سینما بسیاری از هنرمندان و مقامات کشوری را اندوهگین ساخت و هر کدام با شنیدن خبر مرگش شدت اندوه خود را از نبود وی بیان کردند. حسن روحانی، رئیس‌جمهور کشورمان در پیامی با تسلیت درگذشت داوود رشیدی، تاکید کرد: این کارگردان و بازیگر خلاق سینما، تئاتر و تلویزیون، نقش ارزشمندی در اعتلای فرهنگ و هنر این مرزبوم داشت و طی یک عمر فعالیت هنری با خلق آثاری ممتاز و پرشکوه، در تاریخ هنر کشور ماندگار شد. درگذشت هنرمند پیشکسوت و مردمی، مرحوم داوود رشیدی موجب تاثر و تالم گردید. امیدوارم هنرمندان جوان کشورمان، آداب هنروری و پشتکار ایشان را سرمشق خود قرار داده و خلاقانه در مسیر اصالت‌های فرهنگی گام بردارند. اینجانب درگذشت این هنرمند محبوب را به خانواده محترم رشیدی، اصحاب تئاتر و سینما و همه علاقه‌مندان به هنر تسلیت می‌گویم و از درگاه ایزد منان برای ایشان رحمت الهی و برای عموم بازماندگان، صبر و سلامتی مسالت دارم».
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در تماس تلفنی با خانواده وی درگذشت این هنرمند مطرح تئاتر، تلویزیون و سینما را تسلیت گفت. معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با صدور پیامی به مناسبت درگذشت داود رشیدی بازیگر عرصه تئاتر، سینما و تلویزیون گفت: کارنامه درخشان فعالیت‌های هنری به تنهایی گویای نبوغ هنری و توانایی بالای رشیدی در عرصه هنر است و این آثار همیشه نام و یاد او را در تاریخ فرهنگ و هنر این مرزبوم زنده نگه خواهد داشت.
علی مرادخانی در این پیام آورده است: با کمال تاسف و تاثر جامعه هنری ایران داغدار هنرمند توانای عرصه تئاتر خود شد. استاد داوود رشیدی هنرمند فرهیخته و توانای عرصه تئاتر، سینما و تلویزیون در پی بیماری دار فانی را وداع گفت و خیل عظیم علاقه‌مندان و هنردوستان خود را به سوگ نشاند.
مرادخانی در این پیام ضمن تسلیت به جامعه هنری کشور و عموم علاقه‌مندان استاد، از خداوند بزرگ برای روح بلند آن مرحوم آمرزش و آرامش و برای بازماندگان بویژه خانواده معظم و همسر هنرمندشان «احترام برومند» و فرزند هنرمند وی لیلی رشیدی صبر و شکیبایی مسالت کرد.
همچنین در پی انتشار خبر درگذشت داود رشیدی هنرمند پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون، جامعه هنری نیز در فضای مجازی نسبت به درگذشت کمال‌الملک سینمای ایران واکنش نشان دادند. علی نصیریان بازیگر پیشکسوت سینمای ایران با ابراز تاسف از درگذشت ناگهانی داوود رشیدی گفت: واقعا نمی‌دانم چه می‌توانم بگویم. پاره‌ای از تن ما جدا شد. این اتفاق بسیار من را ناراحت کرده است و من این ضایعه ناگهانی و ناگوار را به همه هنرمندان و هنردوستان تسلیت عرض می‌کنم. جمشید مشایخی هم در این خصوص گفت: من سالیان سال با رشیدی کار کردم؛ نمی‌دانم از کجا تعریف کنم از کمال‌الملک گرفته تا کارهای فراموش نشدنی دیگر. از همین طریق به خانواده رشیدی به همسر وی و دخترش تسلیت می‌گویم.
پرویز پرستویی هم در ستایش شادروان داود رشیدی نوشت: یکی از پنج تن سینمای ایران دار فانی را وداع گفت. تسلیت مخصوص به استاد انتظامی، نصیریان، مشایخی و محمدعلی کشاورز؛ نسل تکرار ناشدنی.
رضا بابک، مسعود فروتن و علی دهکردی که روز گذشته در خانه داود رشیدی حاضر شده بودند، از این هنرمند و ویژگی کاری‌اش سخن گفتند. رضا بابک ضمن عرض تسلیت به ملت ایران برای از دست دادن استاد مسلم داود رشیدی، سخنانش را این‌گونه بیان کرد: استاد داود رشیدی پدر همه ما، پدرسالار همه ما و پدرسالار حرفه خود بود. وقتی صحبت از داود رشیدی می‌شود، به یاد می‌آوریم قدم‌های خیر و زیبایی که ایشان برای دوستانش و حتی غریبه‌ها برداشت. داود رشیدی به همه رو انداخت به‌خاطر این‌که مشکل فرد دیگری حل شود و هیچ‌گاه برای خودش روی نمی‌انداخت. درباره این استاد، می‌توان کتاب‌ها نوشت.
وی که با ابراز تاسف سخن می‌گفت، سپس از بزرگی داوود رشیدی یاد کرد و یادآور شد: داوود رشیدی یکی از بزرگ‌ترین بازیگران و کارگردانانی بود که در دوره خودش تئاتر مدرن را به این مملکت شناساند. در دوره ایشان مدرنیست‌های زیادی بودند که تئاتر مدرن را تجربه می‌کردند اما داوود رشیدی تئاتر مدرنی را به ایران آورد و به مردن شناساند که خیلی این تئاتر مدرن دور از ذهن و دور از مردم نبود.
مسعود فروتن نیز با ابراز تاسف از درگذشت داود رشیدی گفت: مرگ ایشان باعث تاسف است برای کسانی که چه از طریق سینما و چه از طریق تئاتر و چه از نزدیک با او خاطره داشتند ولی افسوس که پایان زندگی مرگ است. داوود رشیدی آدم بزرگی در تئاتر ایران است. ما جوان‌های نسل دهه 40 که دانشجو بودیم با اتفاق تازه‌ای در تئاتر آشنا شدیم، آن زمانی که ایشان «در انتظار گودو» را کار کردند و این آغاز ورود تئاتر مدرن به ایران بود، به جرات باید گفت که نسل‌های بعدی مدیون داوود رشیدی هستند، چراکه او راه تئاتر مدرن را به مملکت ما باز کرد.
این هنرمند یادآور شد: دو سالی بود که ایشان بیمار بودند و طبیعتا نمی‌توانستند کاری هم انجام بدهند اما به‌هر حال فردی بسیار مثبت‌اندیش بود، اگر گاهی می‌خواست ایرادی بگیرد، آن ایراد را با طنز و شوخی می‌گرفت و هرگز مستقیم ایراد نمی‌گرفت. داوود رشیدی همیشه امیدوار بود به این‌که فردا حتما از امروز بهتر است.
علی دهکردی از دیگر هنرمندانی بود که در خانه داود رشیدی در پی درگذشت این هنرمند حاضر شد و ضمن تسلیت به مردم و دوستداران استاد رشیدی خاطرنشان کرد: به کسانی تسلیت می‌گویم که در طول این نیم‌قرن از حضور استاد داوود رشیدی بر پرده سینما، قاب تلویزیون و تئاتر با او خاطره دارند. استاد رشیدی در حوزه ترجمه، حوزه مدیریت هنری و فرهنگی، یکی از معدود آدم‌های چند وجهی حرفه ما بودند. از چهره‌های ماندگار و پیشکسوتی که هم در بازیگری و هم در کارگردانی تئاتر، هم در ترجمه متون نمایشی و همچنین مدیریت تشکیلات صنفی سال‌های سال فعال بودند.
این هنرمند با بیان این‌که داوود رشیدی جزء کسانی است که ابدا جایگزین نخواهد داشت، گفت: این هنرمند ثمره یک سال، دو سال و ده سال نبود. ثمره و پشتوانه خانوادگی بزرگ و درجه یک، تحصیل در بهترین دانشگاه‌های دنیا و ده‌ها سال تجربه میدانی غیرقابل انکار بود که از او یک چهره ماندگار به‌وجود آورد که متاسفانه تا ابد جای ایشان در حوزه فرهنگ و هنر کشور خالی خواهد بود.
علی دهکردی در پایان درباره مراسم تشییع پیکر زنده‌یاد داوود رشیدی عنوان کرد: پسر ایشان فرهاد رشیدی در راه هستند و قرار است فردا به ایران برسند. از پدر این‌چنینی باید فرزندان این‌چنینی هم دید. فرهاد رشیدی از افتخارات بزرگ ایرانیان در عرصه علمی است.
داود رشیدی جزء هنرمندانی بود که تاثیر فراوانی بر هنر تئاتر و سینمای ایران گذاشت و راه را برای پیشرفت آیندگان این عرصه فراهم کرد. وی در کارنامه خود بیش از صدها فیلم و تئاتر به یادگار گذاشت. رشیدی با بازی در کارهایی نظیر «آوای فاخته»، «گل پامچال»، «امام علی»، «هزاردستان»، «کمال‌الملک» و... در دل‌ها ماندگار شد. خبر کوچش به دیار ابدی سینمای ایران را به‌راستی ماتم‌زده کرد، چراکه او دیگر تکرارشدنی نیست. پیکر زنده‌یاد داود رشیدی قرار است صبح فردا یکشنبه 7 شهریورماه ساعت 9 صبح از مقابل تالار وحدت به قطعه هنرمندان بهشت زهرا بدرقه شود.
