باستان‌شناسی کودک و نوجوان؛
«در پنجره‌های کاخ پرسپولیس یکی از سنگ‌ها را دیدم که در مقابل نور خورشید همچون شیشه می‌درخشد. با دیدن این صحنه متاثر شدم، زیرا پس از گذشت ۲۱۰۰ سال از ویرانی این کاخ به‌وسیله اسکندر با این‌که
بامدادجنوب- الهام بهروزی:
«در پنجره‌های کاخ پرسپولیس یکی از سنگ‌ها را دیدم که در مقابل نور خورشید همچون شیشه می‌درخشد. با دیدن این صحنه متاثر شدم، زیرا پس از گذشت ۲۱۰۰ سال از ویرانی این کاخ به‌وسیله اسکندر با این‌که کسی نبوده تا سنگ‌ها را صیقل دهد ولی با این همه هنوز همچون آینه درخشش دارد». (ادوارد براون) .
ایران مهد تمدن و فرهنگ اصیلی است که با وجود کوشش بیگانگان برای محو کردن این تمدن، اشیاء، کاخ‌ها، بناها و محوطه‌های باستانی و تاریخی این سرزمین عظمت، ابهت و پرباری آن را از ورای قرن‌ها بانگ می‌زند. کودکان آینده‌سازان این مرزبوم هستند. بدون‌شک آشنایی کودکان با میراث تاریخی و باستانی در همان سال‌های آغازین زندگی، نقش بسزایی در معرفی ارزش و جایگاه تاریخ و تمدنمان به آنها خواهد داشت. دوستداران فرهنگ و تمدن ایرانی معتقد هستند که بهترین سنین برای آشنایی کودکان با باستان‌شناسی 10 تا 15 است که در واقع سن شکل‌گیری هویت فردی و شخصیت فرهنگی در انسان است.
کودکان در این سن بسیار موشکافانه به مسائل و اتفاقات پیرامون خود می‌نگرند و برای رسیدن به چرایی‌های ذهنی خود، پرسش‌های کنجکاوانه و خلاقانه‌ای را مطرح می‌کنند. در این میان، یکی از پررنگ‌ترین راهکارهای باستان‌شناسی معاصر سرمایه‌گذاری روی فرهنگ یک ملت است؛ فرهنگی که از توده مردم نشات می‌گیرد و پایه‌های فرهنگی این مملکت نیز در دستان کودکان و نوجوانانی است که ستون‌های فرهنگی این مرزبوم را مستحکم می‌کنند. بنابراین در حال حاضر در این راستا در برخی از کلانشهرهای کشور، کلاس‌های تابستانه باستان‌شناسی کودک در حال برگزاری است که در این کلاس‌های آموزشی به کودکان شبیه‌سازی باستان‌شناسی زیر آب، کشاورزی باستانی، سفالگری به روش مردم باستان، مرمت اشیاء، شناخت داستان انسان، ساخت ابزارسنگی، لایه‌نگاری تپه‌های باستانی، سیر اندیشه و خط در جهان، ساخت مهر و سکه و لوح‌های گلی به کودکان آموزش داده می‌شود تا آنها از نزدیک این مسائل را لمس و تجربه کنند و راه‌حلی برای کنجکاوی‌های خود در این حوزه بیابند. در بوشهر هم نی‌نا غریب‌زاده، دانش‌آموخته زبان و ادبیات فارسی (سال‌هاست که در عرصه کودک و هنر فعالیت می‌کند و حوزه اصلی کارش در حال حاضر آموزش مهارت‌های زندگی و تصویرگری خلاق است) چندی پیش کارگاه باستان‌شناسی کودک را برای دو رده سنی چهار تا شش سال و رده سنی هشت تا 15 سال با تدریس دکتر پایلی‌یزدی برگزار کرد. این کارگاه برای نخستین‌بار در استان برگزار شده و قرار است آبان‌ماه دومین دوره آن برگزار شود.
نی‌نا غریب‌زاده در پاسخ به این سوال که به نظر شما هنر تا چه میزان در شکوفایی استعداد و خلاقیت کودکان نقش دارد، در گفت‌وگو با بامداد جنوب گفت: هنر، نقش صددرصدی در شکوفایی استعداد و خلاقیت کودک دارد. در واقع در مورد تعریف خلاقیت می‌توان گفت، فرد در ذهنش طرح یک ایده، فکر و روش را پی‌ریزی می‌کند که پس از آن یک‌سری دستاورد فرهنگی را تولید می‌کند و در این فرایند خلاقیت و هنر دو بعدی هستند که با یکدیگر ارتباط تنگاتنگی دارند.
وی در ادامه با بیان این‌که کارگاه باستان‌شناسی برای کودکان در تاریخ 6 تا 8 شهریورماه 95 در بوشهر برگزار شد، افزود: با توجه به این‌که مهارت‌هایی که در زمینه کودک و نوجوان کار می‌شود، همه آنها به هدف من برمی‌گردد. این‌که باید کودک و نوجوان با تمامی مشاغل و اهداف‌های مختلفی که می‌تواند در آینده ذهنی خود متصور باشد، از نزدیک آشنا شده و پس از آن توانایی حل مساله در زمینه هدفش را داشته باشد. جالب است که بعد از گذراندن هر کارگاه بچه‌ها در همان کارگاه بیان می‌کردند که می‌خواهند چنین شغل یا هدفی را دنبال کنند یا خیر، زیرا در این کارگاه‌ها با چند و چون ماجرا دسته و پنجه نرم کردند و تصمیم گرفتند. با توجه به این‌که بوشهر پیشینه تاریخی گسترده‌ای که دارد، تلاش کردیم کودکان را با کلماتی به‌نام تاریخ و باستان‌شناسی آشنا کنیم که آنها پس از درک مختصری از این کلمات (با توجه به وقتی که داشتند) با فلسفه آن آشنا شده و در ذهن خود نسبت به این مفاهیم به کاوش پرداختند.
غریب‌زاده با اشاره به این‌که استقبال بسیار خوبی از کارگاه شد، یادآور شد: از ابتدای اطلاع‌رسانی برگزاری این کارگاه تماس‌های بسیار زیادی با من گرفته شد، در حال حاضر هم چند نفر از این عزیزان اعضای نهایی کارگاه هستند که شامل 11 خردسال و 20 کودک و نوجوان می‌شود. همه خانوده‌ها کلمه باستان‌شناسی برایشان بسیار جالب بود و در این کارگاه کودکانی شناسایی شدند که بسیار به این رشته علاقه‌مند بودند، همچنین خانواده‌ها و دیگر اعضای بزرگسال هم مشتاقانه در این کارگاه شرکت کردند. قسمت دوم کارگاه هم ان‌شاءالله در آبان‌ماه با حضور دکتر پایلی‌یزدی در سه سطح آزاد، کودک و بزرگسال برگزار می‌شود، همچنین این کارگاه در سطح مدارس شهرستان هم برگزار خواهد شد.
این هنرمند با بیان این‌که نکته جالب در این کارگاه این بود که بچه‌ها در طول کارگاه زمان‌های تاریخی را نمی‌شناختند، تصریح کرد: فقط دایناسورها و همین زمانی را که در آن زندگی می‌کردند، می‌شناختند و دکتر پایلی‌یزدی در کارگاه دقیقا زمان‌های تاریخی را در قالب داستان بازتعریف کرد اما در کار بازآفرینی لوح گلی بچه‌ها بسیار استقبال کردند. کاوش و مرمت نیز برایشان جالب بود. خردسالان هم که تمامی روزهای کارگاه برایشان هیجان‌انگیز بود.
وی با اعلام این‌که در حال حاضر در تهران باستان‌شناسی کودک در کاخ موزه نیاروان به‌صورت ثابت آموزش داده می‌شود، گفت: دکتر پایلی‌یزدی علاوه بر بوشهر در شهرهای نیشابور و مشهد در این زمینه فعالیت می‌کند. در کارگاه باستان‌شناسی کودک و نوجوان علایق بچه‌ها تقسیم‌بندی می‌شود. این کارگاه‌ها بسیار به بچه‌ها کمک می‌کند. به این علت که ما آنها را با جنس کار آشنا می‌کنیم و آنها به‌طور مستقیم موضوع را لمس می‌کنند.
نی‌نا غریب‌زاده راه پرباری را در این حوزه آغاز کرده است، خودش معتقد است که صددرصد با آشنایی به این مبحث این پروژه را آغاز کرده است و معترف است که راه سختی در پیش دارد اما پایانش شیرین است. بنابراین برای محقق شدن این هدف والا ما نیز باید در عرصه رسانه تاثیرگذار ظاهر شویم، چراکه اگر خواهان رشد و پیشرفت دیار و کودکانمان هستیم باید بستر مناسب را برای آموزش و تربیت آنها فراهم و در این خصوص دانایی‌افزایی کنیم.
X Share