بامدادجنوب- هدی خرمآبادی:
خم به ابرو نمیآورد. با چهرهای معصوم و چشمانی نافذ که پر از حرفهای ناگفته است، یکییکی آشغالها و زبالههای کنار جدول و پیادهروها را جمع میکند و هی خم میشود و ظروف یکبار مصرف را از روی زمین برمیدارد. همه در صفهای سینهزنی مشغول عزاداری هستند اما این نارنجیپوش بههمراه دیگر همکارانش بهجای بهره بردن از این ماه، زحمت هنرنمایی کسانی را بر دوش میکشند که هر گاه صحبتش میشود، چنان روی منبر میروند و دَم از اخلاق و ایثار و حفظ محیط زیست میزنند که کسی به ذهنش خطور نمیکند همینها در ایام محرم آشغال و زبالهشان را زیر پایشان میریزند تا دیگری زحمت آن را بکشد.
با شروع ماه محرم، یکی از جلوههای پررنگ شهری، مشاهده ظروف یکبار مصرف است. بیشتر شهروندان ظروف یکبار مصرف خود را در هر جایی رها میکنند که این مساله باعث میشود بخشهای زیادی از این نوع زباله در کنار پیادهروها و خیابانها انباشته شود.
این بیتوجهی به حقوق پاکبانان در حالی صورت میگیرد که در روایات اسلامی بیش از هر چیز دیگری بر مساله حقالناس تاکید شده است. چگونه برای استجابت دعایمان دست به آسمان میبریم، در حالی که همنوع و انسان دیگری را زیر پا له میکنیم و اسباب زحمت و آزار و اذیتش را فراهم میکنیم. هر چند این زحمت دادن و بیتوجهی ناخواسته و ناآگاهانه باشد اما امروزه با توسعه فعالیتهای NGO ها و دوستداران محیط زیست، امر اطلاعرسانی و آگاهیبخشی تا حدودی موفق عمل کرده، از همین رو در چنین شرایطی رها کردن زباله در معابر و خیابانها با هیچ دستاویزی قابل توجیه و البته بخشودنی نیست.
فراموش نکنیم که شبها پس از پایان مراسم عزاداری، کوچهها و خیابانها پر از زبالهها و ظروف یکبار مصرف است اما صبحها خبری از آن زبالهها نیست. هر روز صبح چهره نازیبای شب پیش، پاکبانان آسایش و سلامت را برای شهروندان و جامعه به ارمغان میآورند، بنابراین ضرورت دارد که با توجه به حجم زیاد و البته سخت و طاقتفرسای کارشان با وجود انواع ویروسهایی که بهتازگی شیوع پیدا کرده، تجهیزات ایمنی مانند لباس، ماسک، دستکش و غیره بهطور مناسب در اختیارشان قرار گیرد.
در راستای حفظ امنیت مکرر تاکید شده که در وهله نخست تکتک افراد یک جامعه، پلیس خود باشند، پیش از آنکه نیازی به نظارت پلیس بر کار آنها باشد، در همین خصوص هم اگر هر شهروندی پاکبان محیط خود باشد، بهطور قطع از بار زحمت پاکبانان کاسته میشود.
یکی از اقدامات قابل توجه که میتواند در آینده بسیار تاثیرگذار باشد، تصویب دو واحد درسی محیط زیست در دانشگاههاست که اگر چنین واحد درسی با هدف آشنایی دانشآموزان با محیط زیست پیرامون، شیوههای جلوگیری از تهدید و تخریب آن و ... در مدارس تدریس شود، بیشک آیندگان را برای حفظ زمین آماده میکند. در همین راستا، تاسیس و راهاندازی مدارس محیط زیستی نیز به کمک رفع چالشها و موانع در این حوزه آمده است که بیشک در درازمدت تاثیر خود را تثبیت میکند. با راهاندازی این مدارس کودکان از همان اوان کودکی میآموزند که چرا باید محیط زیست را سالم نگه داشت و در حفظ و انتقال آن به آیندگان کوشا بود.
در خصوص رهاسازی زباله در خیابانها و معابر با یکی از شهروندان بوشهری گفتوگو کردیم. وی با بیان اینکه هر چند رهاسازی زباله فی نفسه کاری ناپسند است اما شهروندان نیز ناخواسته دست به چنین اقدام ناپسندی میزنند، گفت: در صورتی که اگر رسانهها به نقش خود بهدرستی عمل کنند، بهتدریج این امر فرهنگسازی میشود و روزی میرسد که هر شهروندی خود ناظر بر عملش باشد. به هر حال، ریختن زباله بیانگر شخصیت هر فرد و تربیت خانوادگی اوست.
محرم امسال فعالیت گروههای محیط زیستی و خودجوش با شعارهایی با مضمون «محرم امسال بدون زباله» به نوبه خود قابل تقدیر و ستودنی است. به نظر میرسد یکی از راههای موثر در این راستا این باشد که هر یک از شهروندان با مشاهده رهاسازی زباله به دیگری تذکر بدهد تا به مرور زمان با چنین اقدام بازدارندهای دیگر چهره شهر را زشت نبینیم. در کنار همراهی و همیاری شهروندان با پاکبانان، خود هیاتهای عزاداری هم باید در حفظ محیط زیست مراقب باشند، بدین شکل که مسوولیت جمعآوری بخشی از ظروف یکبار مصرف را بر عهده بگیرند.