بامدادجنوب- الهام بهروزی:
متاسفانه در سال‌های اخیر در مراسم عزاداری اشعاری برای مداحی انتخاب می‌شود که گاه برخی از این اشعار بسیار ضعیف بوده و از ارزش ادبی و معنوی کمی برخوردار هستند، افزون بر این در برخی از مجالس و مراسم عزاداری و سوگواری با نوعی مداحی مدرن روبه‌رو هستیم که شوربختانه در یکی دو سال اخیر شکل گرفته است و این مساله به‌تازگی با واکنش‌هایی از سوی شاعران و ادیبان دوستدار اهل بیت (ع) همراه شده است. اعتراضی که بجا و پسندیده به‌نظر می‌رسد. متاسفانه در مداحی‌های مدرن چندان تفاوتی میان مجالس عزا و شادی نمی‌توان دید و این مساله نگران‌کننده است. نباید فراموش کینم که مجلس عزاداری از اهمیت و ارزش بسیاری برخوردار است، چراکه در این مجالس همه قشری از جامعه نظیر باسواد و بیسواد، کشاورز و دکتر، پیر و جوان و کودک، زن و مرد و... حضور دارند و شوربختانه بیشتر مداحان به‌جای این‌که مبلغ نیکویی برای آیین مقدسمان باشند گاه با خواندن اشعاری ضعیف باورهای جوانان و افراد حاضر در مراسم را دستخوش تردید و دودلی می‌کنند و بدتر از آن پافشاری و اصراری است که در گریاندن افراد دارند. مصیبت‌خوانی خود آنقدر تلخ و گویا است که اگر کسی اهل دل باشد با تجسم آن همه ماتم و درد، از روی خلوص نیت چشمه اشکش می‌‌جوشد. حماسه عاشورا که دیگر جای خود دارد، چون شجاعت و حقانیت امام حسین (ع) و یارانش اظهرمن‌الشمس است. ظلم و غربتی که بر آنها روا شد، در تاریخ ثبت شده است ولی این شجاعت و مردانگی امام حسین (ع) و یارانش بود که می‌طلبد امروز برای جوانان تشریح و تفسیر شود. ایشان در نهایت رادمردی و ایثار شهادت خود و عزیزانش را به آغوش کشید تا اسلام را از خطر فراموشی برهاند. حال مواظب باشیم که حماسه حسینی و مجالس ماتم و سوگواری را دچار تحریف و نوآوری نکنیم و مداحی و اشعاری به حضور اهل بیت (ع) هدیه کنیم که در شأن این مردان خدا باشد.
به گزارش ایسنا، جواد محقق در خصوص مداحی می‌گوید: بعضی مدح‌ها باعث تحقیر مجالس عزاداری می‌شود. سرایندگان شعر مداحی جمع زیادی از شاعران و علاقه‌مندان به اهل بیت (ع) هستند که میان آنها هم شاعران صاحب‌نام و شناخته‌شده وجود دارند و هم کسانی که طبع مختصری دارند و نظم‌هایی را سر هم می‌کنند، زیرا عشق به اهل بیت (ع) دارند و فکر می‌کنند عرضه این شعرها مفید خواهد بود.
این شاعر و نویسنده با بیان این‌که شعرهایی که از سوی شاعران توانمند سروده شده است، قابلیت اجرائی بیشتری دارد و مورد توجه مخاطبان شعرشناس و اهل ادب قرار می‌گیرد، افزود: اما بخشی از شعرها که از سوی عامه مردم مورد توجه قرار می‌گیرد، از طرف علاقه‌مندان به فضای شاعری که توان چندانی ندارند و به تقلید از آهنگ نوحه‌ها و شعر دیگران است، سروده می‌شود.
محقق با اشاره به آیه‌ای از سوره آل عمران «تنفقوا مما تحبون» بیان کرد: هرچیزی که به شخصی تقدیم می‌شود باید در شأن او باشد و اگر چنین نباشد خدای نکرده توهین محسوب می‌شود. بنابراین اگر دوست نداریم هدیه‌ای دور از شأنمان دریافت کنیم پس نباید هدیه‌ای به کسی بدهیم که در شأن او نباشد. همین که ما دوست داریم مداح اهل بیت (ع) باشیم خداوند اجر ما را خواهد داد و ضرورتی ندارد که با نداشتن توان شاعری دست به سرودن شعرهایی بزنیم که چیزی به ممدوح ما اضافه نمی‌کند.
وی با تاکید بر این موضوع که ما اجازه نداریم هر متنی را به‌عنوان شعری که برای اهل بیت (ع) سروده شده است بخوانیم در ادامه به روایتی از امام صادق (ع) اشاره کرد و گفت: شاعری خدمت امام صادق (ع) می‌رسد و شعری را که برای اهل بیت (ع) گفته بود در حضور امام (ع) و دیگران می‌خواند. حضرت صله زیادی به وی می‌دهد. او به حضرت می‌گوید اجازه دهید در بین مردم این شعر را بخوانم که حضرت این اجازه را به او نمی‌دهد و می‌فرماید شعر را پیش یکی از شاعران ببرد و اگر این شعر مورد تائید او بود، اجازه عرضه و خواندن آن را دارد. زمانی که شاعر از حضور امام (ع) مرخص می‌شود، اطرافیان سوال می‌کنند یابن رسول‌الله شما با اهدای این همه هدیه به او اجازه ندادید که شعر را جای دیگری بخواند؟ حضرت می‌فرماید شعر او ضعیف بود و شعر را باید شاعر قوی بخواند و اجازه دهد که منتشر شود. اطرافیان سوال می‌کنند که چرا به او پول دادید؟ حضرت می‌فرماید به‌خاطر عشق او به اهل بیت (ع) و امیرالمومنین (ع) بود نه به‌خاطر شعر.
جواد محقق با اشاره به این‌که عشق و علاقه به اهل بیت (ع) باعث سرودن شعر می‌شود، تصریح کرد: شعر باید حداقل‌هایی را داشته باشد تا خدای نکرده نتیجه عکس نداشته باشد. آنچه شاعران ما در سده اخیر به‌ویژه پس از انقلاب در این حوزه کار کرده‌اند، با وجود این‌که قابلیت اجرائی در هیات‌ها را ندارند اما شعرهای درخشانی در حوزه شعر آیینی هستند.
وی در ادامه با بیان این‌که حجم شعر آیینی که بعد از انقلاب سروده شده با شعرهایی که در طول تاریخ ادبی ما در این زمینه سروده شده برابری می‌کند گفت: این باز شدن زبان شاعران برای شعرسرایی در این حوزه به برکت انقلاب اسلامی است و این شاعران در این مدت توانستند شعر را تهیه کنند و تحویل مخاطب بدهند.
این شاعر و نویسنده با تاکید بر این‌که به مداحان توصیه می‌کنم که بدون شناخت شعر و آموزش آن از محضر بزرگان این حوزه دست به انتخاب شعر نزنند، زیرا خدای نکرده ممکن است این شعرها از نظر ادبی ارزشی نداشته باشند و موجب تخریب شوند، افزود: در حال حاضر مداحان جامعه متکثر هستند و در سراسر کشور پراکنده شده‌اند. برخی از مداحان خوش‌صدا هستند و با شرکت در کلاس‌های موسیقی آموزش دیده‌اند و برخی به صرف استعداد خدادادی به این کار مشغول هستند. مداحان باید تلاش کنند که سبک و سیاق‌های مرسوم در مداحی‌ها از گذشته تا امروز را دنبال کنند و بشناسند و آموزش لازم را حداقل نزد پیشکسوتان خود داشته باشند. همچنین این افراد شعر و نقاط ضعف و قدرت آن را مطالعه کنند و دوره‌هایی بین اهل فن ببینند. علاوه بر این موارد تعدادی از متون قابل قبول شیعی را مطالعه کنند و پای بحث و سخنرانی بنشینند و هرچیزی را که به صرف این‌که گفته می‌شود راوی می‌گوید نپذیرند و مبلغ خرافات نشوند. به تعبیر دیگر هر مداحی در سه حوزه موسیقی، شعر و ادبیات و محتوا (روایت و حدیث) تخصص نسبی پیدا کند و با اهل فن، بزرگان و پیشکسوتان مرتبط باشد و از محضرشان استفاده کند.
محقق در پایان خاطرنشان کرد: موسیقی، ادبیات و محتوا سه ضلع مثلثی هستند که مداحی داخل این سه ضلع معنا پیدا می‌کند و هرکدام از این اضلاع دچار مشکل شود به همان نسبت جذب مخاطب و ماندگاری مداحی آسیب می‌بیند و در درازمدت به شعائر دینی آسیب می‌زند. امیدوار هستم مسوولان جامعه مداحی با هدایت دوستان جوان که تازه وارد این عرصه می‌شوند، بتوانند سر و سامانی به این وضعیت بدهند.
پربازدید ها