بامدادجنوب- الهام بهروزی:
این روزها اهالی فرهنگ چشم به زمان دوختهاند تا این هفته هر چه زودتر سپری شود و ببینند سرانجام سیدرضا صالحیامیری رای اعتماد را از مجلس برای تصدیگری پست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اخذ میکند یا خیر؟ هرچند انتظار داریم که در حوزه فرهنگ و هنر کشور تحولی عظیم ایجاد شود و متولیان فرهنگی بتوانند مقابل زیادهخواهیهای برخی از جناحهای فکری و سیاسی ایستادگی کنند اما چنین امری زمانی میسر میشود که در سیاستها و برنامههای این حوزه بهصورت جدیتری تجدیدنظر شود و بسیاری از این برنامهها با توجه به نیاز جامعه عملی و اجرائی شوند. در این خصوص گفتوگویی را با احمد آرام و غلامرضا وزان، دو هنرمند مطرح و صاحبنظر هم استانی صورت دادیم که در ادامه میآید.
نویسنده، پژوهشگر و کارگردان بوشهری در خصوص روی کارآمدن وزیر جدید وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی به بامداد جنوب گفت: روشنفکران و ادیبان نه تنها در حوزه فرهنگی استان بلکه در کشور پیوسته با مشکلاتی عدیدهای روبهرو بودهاند اما در استان این مساله به شکل حادی احساس میشود، من بهعنوان یک فردی که در حوزه فرهنگ و ادب فعالیت میکنم، فقط میتوانم آرزوهایم را بیان میکنم. هرچند میدانم که این آرزوها همیشه به شکل آرزو هم میمانند، برای اینکه اصلا تغییر یک وزیر نمیتواند باعث تحول همه حوزهها شود، زیرا هر وزیری که بیاید، بدون شک برای اهداف و برنامههای خود چارچوبی را تعریف کرده است که افزون بر رعایت این اهداف، باید بهخوبی بتواند به آنها بپردازد. وقتی شما میبینید هر وزیری که میآید هر چقدر هم وی خوشنیت و علاقهمند به حوزه فرهنگ و هنر باشد، اما نتواند آن کارهایی را انجام بدهد که موجب رشد و بقای فرهنگ بشود، خوب آرزوی هنرمندان در حد همان آرزو باقی میماند. من دلم میخواهد که وزیر جدید ارشاد دستکم به مساله حضور فرهنگی ارشاد در بوشهر توجه کند. اینکه با حمایت خود این ادارهکل را در بوشهر قویتر کند؛ چه از نظر بودجه و چه از نظر پتانسلی که موجود است. هرچند تردیدی ندارم که در ادارهکل ارشاد بوشهر پتانسیلهای خوبی برای کار کردن وجود دارد ولی اینکه چرا ما شاهد کارایی بیشتر این مجموعه نیستیم، این مساله برمیگردد به وزرات ارشاد. بنابراین در این حوزه بیان کمبودها و مشکلات تنها یک ژست ادیبانهای خواهد بود که راه بهجایی هم نمیبرد.
احمد آرام در ادامه با بیان اینکه تمام وزیران پیش از اینکه وارد عرصه مدیریت بشوند، در قبال هنرمندان روشنفکرانه عمل میکنند، افزود: «نباید در مقابل هنرمندان بایستم»، حرف ضعیفی است. حال این سوال پیش میآید چه کسانی مقابل هنرمندان میایستند، بدون شک وقتی وی وزیر شود، باز هم این افراد هستند که بایستند. بنابراین اهرمهای فشار همیشه وجود دارد و در اینجا تنها آرزویم این است که تمام مردم ایران فرهنگشان گسترش پیدا کند و ایرانیها به سینما، تئاتر، موسیقی و... علاقه و رغبت بیشتری از خود نشان بدهند. اگر اینها صورت گرفت، اهرم فشار هم ضعیف خواهد شد ولی وقتی ما میبینیم که در سال 47 تیراژ کتابهای ادبی (رمان و داستان) 3000 نسخه بود و در سال 95 تیراژ همین کتابها به 500 نسخه میرسد ما دیگر چه انتظاری از مردم باید داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه مردم هیچ حمایتی از فرهنگ و هنر خود نمیکنند و در امور فرهنگی جامعه هم مشارکت ندارند، یادآور شد: چون متاسفانه جذب سریالها ضعیف و بیمحتوا و پوچ ترکیهای هندی و... شدهاند. اینها نوعی شستوشوی مغزی است. چرا ما در زمینه فرهنگی نتوانیم پتانسیلی را بهوجود بیاوریم که مردم به سمت و سوی این ماهوارهها نروند. ما در همین بوشهر وقتی که نمایشی میخواهد روی صحنه برود، هنرمندان برای تامین بودجه و یافتن اسپانسر مالی چه زجر و فشاری را تحمل میکنند. کسی هم حاضر نیست که اسپانسر تئاتر شود. در اینجا چه کسی باید حمایت کند؟! یک بخش مربوط به دولت میشود، بخشی دیگر هم به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برمیگردد اما ما هر وقت به اداره ارشاد برای کمک مراجعه میکنیم، همیشه با یک پاسخ روبهرو میشویم که متاسفانه بودجه نداریم اما این مشکل باید مدیریت شود. البته اعتقاد دارم حرفهایی که میزنیم برای گوشهایی است که هیچگاه علاقهمند به شنیدن آنها نیست. بنابراین اینکه وزیری بیاید و وزیر دیگر برود یا مدیرکلی برود و مدیرکل دیگری بیاید، هیچ تاثیری بر مسائل فرهنگی ندارد. برای اینکه این دیدگاههاست که باعث تحول این حوزه میشود و متاسفانه برای مردم ما به آن شکلی که به فرهنگ چون نان شب نیاز دارند، تعریف دقیقی از آن نشده است. شما خوب تامل کنید در کشور ما به همه حوزهها نظیر صادرات و واردات، اقتصاد و... توجه میشود اما همین که به حوزه فرهنگ میرسند، یک هراس و اضطراب آنها را فرامیگیرد، مگر سینما یا تئاتر میتواند چه خطری ایجاد کند؟ ما در استان چهرههای بی نظیری در تئاتر و سینما داریم اما در این چند سال اخیر بیشتر این هنرمندان منزوی شدهاند.
کارگردان نمایش «آخرین بار کی دیدمت گندم» در پایان در مورد وضعیت تئاتر بوشهر گفت: اگر به جشنواره استانی تئاتر بوشهر نگاه کنید، متوجه میشوید از نظر کیفی این جشنواره خیلی ضعیف است و وقتی در این جشنواره دو سه تا کار متوسط را میبینید، فکر میکنید که شاهکار است. در صورتی که اینگونه نیست، تئاتر بوشهر خیلی بزرگتر از اینها است ما نویسندهها و کارگردانان بسیار خوبی داریم که شوربختانه دیده نمیشوند. امیداورم به همان شکلی که به اقتصاد و سیاست توجه میشود به فرهنگ و هنر این دیار هم اهمیت داده شود.
سرپرست گروه موسیقی «هیرون» هم اینگونه نظرش را در مورد وزیر آینده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به بامداد جنوب گفت: هنر خودجوش و مردمی است و نیاز مبرم تمام مردم دنیاست. هنر در واقع از نشانههای تمدن و فرهنگ ملل به شمار میرود. اگر ما با هنر دشمنی و عناد داشته باشیم، از تمدن دور هستیم. بنابراین وزیر جدید هم تا زمانی که این فشارها از بیرون به وزرات ارشاد تحمیل میشود، نمیتواند کاری انجام دهد. باید منتظر بمانیم که وزیر جدید برای بهبود حوزه موسیقی میتواند چه کاری انجام بدهد.
غلامرضا وزان در پایان با بیان اینکه در مجموع باید سیاستهایی که در حوزه فرهنگ است، متحول شود، افزود: بدون شک در این حوزه باید تجدیدنظر کنیم. اگر تامل کنیم متوجه میشویم که موسیقی، سینما و تئاتر عرصههایی هستند که تولید ثروت میکند و مانند دیگر حوزههای فرهنگی مصرفگرا نیستند، بلکه خود درآمدزا هستند. فقط در این حوزه باید سیاست تغییر کند همچنین ساختار فکری فردی که مسوولیت این حوزه گسترده و دشوار را میپذیرد، با توجه به اختیارتی که دارد، باید بهروز و همراه با جامعه باشد.