بامداد جنوب: روابط دو کشور مصر و عربستان سعودی طی ماههای گذشته رو به سردی نهاده است و سخنان اخیر وزیر نفت مصر مبنی بر اینکه عربستان سعودی از دو ماه پیش صادرات خود به مصر را قطع کرده است، بر این امر صحه میگذارد.
عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه فرامنطقهای رأیالیوم و تحلیلگر مسائل جهان عرب با اشاره به این رویداد اخیر در یادداشتی به بررسی دلایل و پیامدهای احتمالی این سردی در روابط دو کشور پرداخت. عطوان در ابتدا به توقف صادرات نقت عربستان به مصر اشاره میکند و مینویسد، این رویداد اندک بارقه امیدی را که امید میرفت منجر به بازگردان روابط مصر و عربستان به حالت قبلی آن شود، به بخار تبدیل کرد و باید منتظر تشدید تنشهای ایجاد شده در روابط فیمابین بود و چه بسا مصر مجبور شود به انتقام سیاسی دست بزند.
وی مینویسد، سه کشور حامی مالی مصر یعنی عربستان، کویت و امارات در سایه کاهش درامدهای نفتی، توقف «انقلابهای بهار عربی» که آنها را تهدید میکرد، شکست سیاستهای آنها در سرنگون کردن نظام سوریه و تبدیل عراق به منطقه نفوذ ایران و تداوم جنگ یمن که تبدیل به یک جنگ فرسایشی مالی و انسانی شده است، به این نتیجه رسیدند که دیگر نیازی به مصر و وزنه سیاسی آن نیست؛ برای همین این کشورها بهدنبال بهانهای هستند تا این عقبنشینی خود را توجیه کنند.
این نویسنده همچنین به اقدامات مصر برای نجات اقتصاد خود اشاره میکند و ادامه میدهد: دولت مصر خیلی زود به این تصمیم کشورهای عربی خلیج فارس پی برد، برای همین حاضر شد جام زهر صندوق بینالمللی پول را بنوشد و با شرایط بسیار سخت، 12 میلیارد از این صندوق قرض کند که از جمله این شروط شناور کردن نرخ ارز مصر و حمایت از مولدهای انرژی مانند برق و سایر کالاهای اساسی دیگر است.
عطوان در مورد واکنشهای مصر به این اقدام مثلث خلیجی و انتقام از آنها چندین احتمال میدهد. سردبیر رایالیوم احتمال میدهد یکی از پاسخهای جسورانهای که میتواند مصر با آن به مقابله با این مثلث بپردازد، نزدیکی به ایران و بازگشایی سفارت خود در تهران است. وی ادامه میدهد، اگر چه مصر خبر اعزام نیروهای ویژه خود به سوریه جهت مقابله با داعش و تروریستها را انکار کرد ولی بعید نیست که مصر کارشناسان نظامیخود را به سوریه بفرستد، همانگونه که در لیبی این کار را انجام داد و از ژنرال «خلیفه حفتر» حمایت کرد.
دوم، اینکه منابع موثق مصری تائید کردهاند که هماکنون بین ایران و مصر گفتوگوی سریعی از طریق کانالهای متعددی از جمله عراق در حال انجام است و سفر وزیر نفت مصر به بغداد هفته پیش تنها با هدف جایگزین کرد منابع نفتی جدید به جای عربستان نبوده، چراکه ژنرال حفتر نفت مصر را تامین میکند. بلکه هدف از این سفر ایجاد ارتباط با ایرانیها بوده است و گزارشهای تائید نشدهای وجود دارد مبنی بر اینکه وزیر نفت مصر در حاشیه دیدار با مسوولان ایرانی دیدار کرده است.
سوم، اینکه موضع مصر در قبال جنگ عربستان علیه یمن به سرعت تغییر و تبدیل به موضعی مخالف موضع ائتلاف عربستان شد؛ مصر حتی قویا حمله موشکی یمنیها به ناو امارات را محکوم نکردند با اینکه مصر به حفظ امنیت تنگه بابالمندب بهدلیل سودی که کانال سوئی برای اقتصادش دارد، اهمیت میدهد. چهارم به راه انداختن ماشین رسانههای مصری و نشانه روی به سمت عربستان است که مصر میتواند فساد حاکم در عربستان و گرسنه نگه داشتن مردم یمن و محاصره این کشور و حمایت از تروریسم در عراق، سوریه و لیبی را اشاعه دهد. عبدالباری عطوان به نتایج انتخابات ریاست جمهوری امریکا اشاره میکند و میگوید، پیروزی هر یک از کاندیدهای جمهوری خواهان و دموکراتها به ضرر عربستان تمام خواهد شد، چراکه دونالد ترامپ، نامزد جمهوری خواهان، به دیکتاتورهای نظامی مرده یا زنده مانند معمر قذافی، صدام حسین و عبدالفتاح سیسی و حتی ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه علاقه دارد، چراکه این گونه رهبران میتوانند بهتر از دیگران امنیت را در کشورهای خود و منطقه ایجاد کنند.