بامدادجنوب- الهام بهروزی:
هنر و فرهنگ اقلیم من چنان بالنده و ژرف است که در هیچ دوره‌ای نمی‌توان پایانی بر آن فرض کرد، نه بی‌توجهی‌ها و نه نگاه‌های سلیقه‌ای هیچ‌کدام نمی‌تواند مفاخر و مشاهیر این دیار را خرد و ناچیز بشمارد، چراکه مشاهیر فرهنگی و ادبی بوشهر اکنون به چهره‌های ملی بدل شده‌اند، هر چند برخی از آنها دیگر در میان ما نیستند اما آنها همچنان زنده‌اند، چراکه آثاری از خود بهجای گذاشته‌اند که روح زندگی و عشق همچنان از آنها ساطع می‌شود. آری فرهنگ و هنر این دیار از پیشنه‌ای غنی و پربار برخوردار است، گواه این ادعا چهره‌های فاخر و مشاهیر نام‌آوری است که امروز آثارشان چون شناسنامه‌ای هویت ما را جان می‌بخشد.
بوشهر در بطن خود چهره‌های مطرحی را پرورش داده که نام و آثار آنها همچنان بر ادبیات بومی و ملی ایران می‌درخشد، پاسداشت این چهره‌ها، یعنی باور ارزش‌ها و توانمندی‌ها، یعنی اقرار به داشته‌ها و بالندگی‌ها، یعنی رسیدن به حقیقتی شیرین و قابل لمس و آن هم این است که اهالی این دیار هماره با قلم و اندیشه خویش در همه دوره‌ها جریان‌ساز بوده و هستند. از شمال تا جنوب، از شرق تا غرب را که می‌نگریم، می‌بینیم که نگارندگان و شعرایی قد کشیده‌اند که واژگان پارسی در مقابل دانششان سر تسلیم فرو می‌گیرند. اقلیم سبز پشتکوه و در‌ه‌ها و دهستان‌های آباد و مردمان مهربان این حوالی در شعرهای منوچهر آتشی چنان سبز شده و روییده‌اند که خشونت وحشی طبیعت را در ذهن درهم می‌شکند. همچنین خلیج همیشه آبی و ناب پارس امروز هویتش را مدیون آزادمردانی چون حسن زنگنه است، فردی که مسیر طولانی و صعب‌العبوری را برای کشف گوشه‌های پنهان هویت و تاریخ این خلیج سپری کرد تا امروز گنجینه‌هایش ما را چونان چشمه‌ای گوارا سیراب کند. کمی برویم به شمال استان، جایی که مردمانش به گویش شیرین لری (لیراوی و حیات‌داودی) سخن می‌گویند و استاد سخن، ایرجوی ناب شهر وسیع اما مظلومم، چنان واژه‌ها و گویش بومی را به آمیخت که گاه مسحور کلامش و گه شیفته پیامش می‌شوی. وی در تمام دوره زندگی خویش به زیبایی‌ها طبیعت این دیار و مهر و وفا و همچنین دردهایی که به‌دلیل بی‌مهری‌ها خاطر مردمانش را آزرده می‌ساخت، با ظرافت و آگاهی پرداخته است. چند قدم جلوتر می‌آییم و دگرباره به بوشهر، مهد دانش و دانایی می‌رسیم، محمدرضا نعمتی‌زاده که سراسر زندگی‌اش را شعر کرد و شعروار آن را پشت سر گذاشت. بی‌دلیل نبود که نیمای جنوب شد، وی همچون نیما، جریان‌سازی را در شعر آغاز کرد تا آتشی و باباچاهی این جریان نوظهور را به کمال برسانند اما وقتی می‌رسیم به خلیل عمرانی، قلمم به احترامش می‌ایستد، معلمی شاعر که احساس و منطق را به هم آمیخت تا انسان‌های بزرگی را به جامعه معرفی کند، مردی که کوشید نام دیّر را همچنان پر نور و درخشان بر تارک تاریخ این استان حک کند، مردی که از همنشینی با خلیج پارس و همسایگی با تمدن بزرگ دریانوردی (سیراف باستانی) این خطه آموخت، بزرگ بیندیشد و بزرگ بسراید.
آری این پنج چهره مطرح عرصه شعر و ترجمه، یعنی منوچهر آتشی، حسن زنگنه، ایرج شمسی‌زاده، نعمتی‌زاده و خلیل عمرانی جزئی از هویت و داشته‌های این دیار فرهنگ‌دوست هستند که پنجشنبه‌شب به همت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مقام و رسالتشان با حضور یادگاران ناب آنها، حمیده ماحوزی مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، حسین دلشب مدیرکل محیط زیست استان، محمدحسین ابراهیمی شاعر مطرح کشوری، عبدالخالق برزگرزاده رئیس شورای شهر، الهام بارگاهی عضو شورای شهر، عباس برزگرزاده بخشدار مرکزی بوشهر، برخی از مسوولان شهرستانی و استانی، اصحاب قلم و رسانه و جمعی از فرهنگدوستان هم‌استانی پاس داشته شد. آیینی که با اجرای زیبای شاهین بهرام‌نژاد، مجری توانمند صدا و سیمای استان طراوتی دوچندان گرفت. طراحی شکیل و زیبا و متناسب سن و فضا با تمثال و سردیس‌های این پنج چهره فقید عرصه فرهنگ و ادب به کیفیت این آیین افزوده بود اما آنچه که نباید فراموش کنیم، تلاش‌های آنیتا مظفری، معاونت فرهنگی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و ستاد برگزاری این نکوداشت (رضا معتمد، عبدالله رئیسی، فریما بوشهری، عبدالرحمن برزگرزاده و...) بود که کوشیده بودند با نظم و ظرافت خاص و دقیقی به‌گونه‌ای برنامه‌ها را بچینند تا گرد خستگی بر چهر‌ه‌ای جاخوش نکند. در بخش نخست این آیین بعد از طنین‌انداز نوای ملکوتی قرآن در فضای سالن و همچنین پخش سرود ملی کشورمان مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی به ایراد سخن پرداخت.
حمیده ماحوزی ضمن عرض تسلیت به‌مناسبت فرارسیدن اربعین حسینی و همچنین عرض تبریک به‌مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی و خوشامد گویی به مهمانان و خانواده‌های این مشاهیر گفت: در نخستین آیین نکوداشت مفاخر هم‌استانی تصمیم گرفتیم از مشاهیری تجلیل شود که امروز در میان ما نیستند اما با آثارشان یاد آنها در میان ما جاودانه شده و مایه فخر و نازش استان هستند.
وی در ادامه با بیان این‌که همزمان با این ایام که ایام انس با کتاب و شعر و ادب است، تصمیم گرفتیم که یاد و نام این عزیزان را پاس بداریم، افزود: از آنجایی که در این استان خفته بر کرانه خلیج فارس نام‌آورانی مطرحی پرورش یافته‌اند، انتخاب مشاهیری از میان آنها چندان کار راحتی نبود، بنابراین تلاش کردیم با تشکیل ستاد مشاهیر و مفاخر چهره‌های فرهنگی و ادبی استان برنامه‌ریزی کنیم و مقرر شد در هر آیین که همزمان با مناسبت‌های گوناگون برگزار خواهد شد، از پنج چهره هنری، فرهنگی و ادبی استان تجلیل کنیم.
مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه با تاکید بر این‌که در آیین‌های نکوداشت آینده تلاش داریم از چهره‌های مطرح و خوشنامی که در میان ما هستند و نقش تاثیرگذاری را در رشد و تعالی ادب، فرهنگ و هنر این دیار ایفا می‌کنند، تقدیر کنیم، یادآور شد: در این زمینه نیاز به همراهی فرهنگدوستان هم‌استانی داریم تا ما را در راه‌اندازی بانک اطلاعات مفاخر استان یاری کنند و ما با شناسایی و تقدیر از این مفاخر، جایگاه و ارزش آنها را پاس بداریم. درصدد هستیم با این اقدام قدرشناسی را در میان نسل جوان ترویج دهیم تا در آینده یاد گذشتگان خود را گرامی بدارند.
ماحوزی با بیان این‌که این‌گونه برنامه‌ها می‌تواند راهی برای تقویت همدلی، همراهی و مهربانی ما باشد، برای این‌که تا زنده هستیم، همدیگر را پاس بداریم، خاطرنشان کرد: این آیین به‌منظور بزرگداشت مقام شامخ مشاهیر درگذشته استان و همچنین پاسداشت جایگاه خانواده این عزیزان برگزار کردیم تا راه را برای فعالیت‌های فرهنگی و هنری آنها هموار کنیم و آنها با آسایش و احترام در میان ما به زندگی ادامه دهند.
پس از آن از مهمان ویژه این آیین، محمدحسین ابراهیمی، شاعر مطرح کشوری دعوت شد تا با سخنان خویش این محفل را جانی دگر ببخشد. محمدحسین ابراهیمی با خواندن شعری زیبا سخن خود را آغاز کرد و گفت: خوشحال هستم در آیین نکوداشت مفاخر بوشهر حضور دارم، چهره‌هایی که نه تنها مفاخر این استان، بلکه جزء چهره‌های ماندگار کشور هستند. از مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و همکارانش قدردانی می‌کنم که چنین برنامه‌ای را به‌منظور پاسداشت چهره‌های فرهنگی این استان برنامه‌ریزی کردند.
این شاعر مطرح کشوری با بیان خاطره‌ای از استاد پورداود (که در آیین تجلیل خود چند سال پیش که به‌عنوان چهره ماندگار انتخاب شده بود، تعریف کرده) ادامه داد: همان‌طور وقتی که استاد پورداود در ایتالیا دیوان حافظ، بوستان سعدی و شاهنامه فردوسی را بهجای شناسنامه، روادید و کارت شناسایی خود که گم شده بودند، به پلیس ارائه کرد و پلیس به وی مجوز ورود به ایتالیا را داده بود، من هم امروز با افتخار می‌گویم آثار و تالیفات این پنج چهره فرهنگی بوشهر هویت، شناسنامه و تمام وجود من هستند، فرقی ندارد که من بوشهری هستم یا استان فارسی، بلکه آنچه اینجا حائز اهمیت است، این است که در دنیای کنونی که پر از جنایت است، من منوچهر آتشی ایرج شمسی‌زاده، استاد زنگنه، استاد نعمتی‌زاده و خلیل عمرانی را دارم که بخشی از هویت مرا تشکیل می‌دهند.
ابراهیمی در ادامه با تاکید بر این‌که جای تاسف دارد که برخی از افراد که قیچی سانسور دست آنهاست، نمی‌توانند قرار گرفتن این پنج چهره را کنار یکدیگر تاب بیاورند، افزود: چون دیدگاه‌های این پنج چهره را متمایز و متفاوت با یکدیگر می‌بینند اما اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی تلاش کرد این دیدگاه غلط را نادیده بگیرد و این پنج چهره را کنار یکدیگر قرار بدهد، چراکه هر کدام از این پنج نفر بخشی از فرهنگ این استان هستند.
وی با ابراز شگفتی از تسلط ایرج شمسی‌زاده بر زبان مادری و گویش‌های محلی متفاوت گفت: او به خوبی دیار، لهجه و زبان مادری و لری خود را می‌شناسد، وی افزون بر آشنایی با گوشه‌گوشه گویش لری، طنز را به‌خوبی می‌شناسد و همچون مولانا همیشه در بیت آخر شعرش یکی از مشکلات جامعه خویش را به‌صورت آگاهانه یا ناآگاهانه با زبانی تلخ و نیشدار به تصویر می‌کشد که بیانگر تبحر وی در شاعری است. او در اشعارش اندیشه و افکارش را منعکس می‌کند.
محمدحسین ابراهیمی همچنین با بیان این‌که اگر به‌دنبال این هستیم که اثبات کنیم این پنج چهره فرهنگی به فرهنگ بومی صرفا توجه داشته‌اند، ممکن نیست؛ چون این شاعران و نویسندگان فرا زمان و فرامکان نوشته و اندیشیده‌اند، تصریح کرد: تک‌‌تک نوشته‌های آنها روی ذهن مخاطب تاثیر می‌گذارد، حتی مخاطبی که با لهجه‌ها و گویش‌های جنوبی آشنایی ندارند. شما تصور نکنید که اگر در شعر منوچهر آتشی کلماتی نظیر فلق، قصیل، نخلستان و ... به‌کار رفته، نشان‌دهنده این است که وی شاعری بومی است و اقلیم خاصی در شعرش جایگاه ویژه‌ای دارد، این‌گونه نیست، بلکه وی یک پله بالاتر از ما به شعر نگاه می‌کند و عرصه‌های زمان و مکان را درنوردیده است.
وی در ادامه با تاکید بر این‌که زمان برای سخن گفتن در مورد این مفاخر در این مجال اندک است، چراکه مجموع سال‌های زندگی آنها تقریبا سیصد سال است و تعداد آثار آنها از مرز ۶۳ اثر عبور کرده است، افزود: فقط استاد حسن زنگنه ۲۵ اثر را در مورد بوشهر و خلیج فارس ترجمه کرده است، بدون شک وی در این زمینه منحصربه‌فرد است و در کشور کسی را نداریم که به پای وی برسد و زنگنه به‌یقین استاد مسلم این حوزه است. وی تحصیلات آکادمیک نداشته ولی دریانوردی بوده که کشور به کشور رفته، دریا و شرجی را درک کرده، روزها و سال‌ها برای به‌دست آوردن مدرکی تلاش کرده است تا تاریخ و هویت این خلیج زیبا را برای آیندگان بنگارد. بنابراین من چگونه می‌توانک در بیست دقیقه سیصد سال زندگی پنج متفکر را بیان کنم؟! اما همین که این چنین برنامه‌ای برگزار شده، خود کار بزرگی است و امیدوارم در برنامه‌های آتی آنهایی که هستند هم دریابیم.
از جمله برنامه‌هایی که در آیین اجرا شد، پخش نماهنگ‌هایی بود که در هر یک از این نماهنگ‌ها یک ادیب و پژوهشگر در خصوص این پنج چهره فرهنگی به‌صورت مجزا سخن گفتند، شعرخوانی از سوی شاعران مطرح هم‌استانی نظیر رضا معتمد، احمد اسکندرنیا و امید غضنفر، اجرای موسیقی آیینی و مذهبی از سوی محمد لاریان به همراه نوازندگان پیانو و دف و در پایان هم تجلیل از خانواده‌های این پنج چهره عرصه فرهنگ و ادب با تقدیم لوح سپاس و سردیس این بزرگمردان به بازماندگانشان نیز از دیگر برنامه‌های آیین بزرگداشت مفاخر فرهنگی استان بود. امید که این‌گونه برنامه‌ها تداوم یابد و در آیین‌های بعدی شاهد تجلیل و تقدیر از مشاهیری باشیم که در قید حیات هستند و گام‌های موثری را در راستای ارتقای علم و ادب این دیار بر می‌دارند.
تازه های سایت
پربازدید ها