بامدادجنوب- الهام بهروزی:
روز گذشته کودکان و نوجوانان استان بوشهر در مرکز شماره «2» کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با شور و هیجان خویش به نشست ادبی دو پنجره که با حضور جمشید خانیان برگزار شد، جان و طراوات وصف‌ناشدنی بخشیدند. کودکانی که عشق و تازگی اندیشه و کندوکاو در پرسش‌هایشان سخت خودنمایی می‌کرد. جمشید خانیان نویسنده و نمایشنامه‌نویس چیره‌دست و مطرح کشور نیز با طمانینه و لبخندی رضایت‌بخش به تک‌تک این سوالات پاسخ گفت. در نشست ادبی دو پنجره کتاب «یک جعبه پیتزا برای ذوزنقه کباب شده» مورد نقد و بررسی قرار گرفت. کودکان و نوجوانان سرمایه‌های باارزش سرزمین دیرینه ایران هستند و برگزاری چنین نشست‌هایی بدون‌شک در شناسایی شخصیت و فکر این قشر از جامعه کمک می‌کند و نویسنده‌ها با اشراف بر روحیات و تفکرات نوجوانان در خلق آثارشان از این پس با وسواس بیشتری پیش می‌روند.
در بخش نخست نسشت ادبی دو پنجره جمشید خانیان کوشید تا به پرسش‌های حساب‌شده اعضای کانون پرورش فکری پاسخ‌های درخوری بدهد. وی در این نشست زمانی که با نقد خوب یکی از اعضای نوجوان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان روبه‌رو شد، با رویی گشاده گفت: من با نقد بسیار موافق هستم و در نظام آموزشی به‌خصوص آموزش و پرورش نیازمند شکل‌گیری تفکر انتقادی هستیم، بنابراین باید بستر را برای بچه‌ها آماده کنیم تا بتوانند متن نویسنده‌ها را نقد کنند، در واقع منتقدان اصلی ما کودکان و نوجوانان هستند و من معتقد هستم نقد کردن مراقبت کردن از نویسنده است، البته نقد مثبت، چراکه نقد بد کارساز نیست ولی نقد خوب می‌تواند فواید و نتایج مطلوبی در پی داشته باشد.
خانیان در پاسخ به پرسش یکی دیگر از اعضای کانون پرورش فکری در خصوص این‌که چرا از ریاضی در داستان بهره گرفتید، توضیح داد: من از افرادی بودم که در دوره کودکی از این درس خوشم نمی‌آمد ولی به‌خاطر این‌که به شخصیت پدر قهرمان داستان که دبیر ریاضی است، احاطه یابم، رفتم و ریاضی را یاد گرفتم و همین یادگیری من باعث شد که به این حقیقت پی ببرم که نوجوانان ما با چه معادلات پیچیدهای در ریاضی روبه‌رو هستند ولی آنها این مساله‌ها را حل می‌کنند و از عهده آن هم به‌خوبی بر می‌آیند، این در حالی است که برخی از نویسندگان با مخاطبان نوجوان خود سرسری برخورد می‌کنند اما من وقتی دیدم که آنها چه معادلات پیچیدهای را حل می‌کنند، متوجه شدم که با مخاطبی روبه‌رو هستم که از دانش بالایی برخوردارند و به خوبی از پس حل مسائل ریاضی بر‌می‌آیند، زیرا برای یادگیری آن آموزش لازم را دیده‌اند و ای‌کاش مخاطبان ادبیات داستانی هم برای شناسایی معیارهای داستان‌های خوب آموزش لازم را ببینند و این‌که چرا تاکنون در این زمینه آموزش لازم داده نشده، به این برمی‌گردد که شاید تاکنون ادبیات پیچیدهای خلق نشده است.
در حاشیه این نشست به نزد این نویسنده چیره‌دست که تاکنون رتبه‌های برتر فراوانی را در جشنواره‌ها و جوایز معتبر کتاب اخذ کرده است، رفیتم و چند سوال کوتاه از وی پرسیدیم.
خانیان در پاسخ به این پرسش که چرا متاسفانه در کشور ما در حوزه نوجوان شاهد خلق کتاب‌های کمی هستیم؟ حال شما که یکی از نویسندگان مطرح این حوزه هستید و تاکنون آثار مطرحی را برای نوجوانان نگاشته‌اید، به‌طوری که بسیاری از کتاب‌های شما حائز رتبه‌های برتر جشنواره‌های معتبر ملی و... شده است، چه راهکاری برای برجسته کردن و پرداختن به این قشر جامعه دارید، به بامداد جنوب گفت: من خیلی موافق این نظر که کتاب در این حوزه کم نوشته شده، نیستم، زیرا برای نوجوانان کتاب‌های بسیاری نوشته شده یا در حال نوشته شدن هستند اما باید بگویم که متاسفانه در حوزه ادبیات به اصطلاح نوجوان کتاب‌های بد فراوانی نوشته شده است. به‌نظر من باید فکری به حال این وضعیت کرد، البته بیش از هر چیز باید نوجوانان آموزش‌های لازم را در زمینه شناسایی معیارهای یک داستان خوب ببینند و ادبیات داستانی را به‌خوبی بشناسند تا متقاضی مطالعه آثار خوب شوند. وقتی که نوجوانان ما فرهیخته باشند که به‌طور قطع هستند بدون شک داستان‌های خوبی را از نویسنده‌ها مطالبه می‌کنند.
نویسند کتاب «یک جعبه پیتزا برای ذوزنقه کباب شده» همچنین در پاسخ به این پرسش که برگزاری نشست‌های ادبی دو پنجره تا چه میزان در شناسایی شخصیت، فکر و اندیشه و تصورات ذهنی نوجوانان به شما کمک می‌کند، توضیح داد: از دیدگاه من، این ارتباط دو سویه خیلی خوب است ولی ای‌کاش اشکال اداری این‌گونه برنامه‌ها مقداری برداشته می‌شد تا رابطه صمیمانه‌‌تر و راحت‌تری میان نویسنده‌ها و نوجوانان به وجود بیاید. البته طبیعی است برای برگزاری هر چه بهتر چنین برنامه‌هایی یک‌سری شرایط خاصی برنامه‌ریزی شود اما روی سخن من در مورد برنامه‌هایی است که ناخواسته در جریان این‌گونه نشست‌ها به‌وجود می‌آید که ای‌کاش این امکان برای کارهای پیش‌بینی نشده هم برنامه‌ریزی می‌شد تا بچه‌ها بتوانند راحت‌تر و بدون استرس با نویسنده‌ها ارتباط برقرار کنند. معمولا بچه‌ها خلاق هستند، به‌عبارتی بچه‌ها اولین فیلسوف‌های دنیا هستند و همیشه هم فیلسوف خواهند بود. به همین دلیل همیشه یک‌سری اتفاق‌های خلاقانه و بدیهی در این نشست‌ها می‌ا‌فتد که انگار مسوولان برای این دسته از اتفاقات برنامه‌ریزی نکرده‌اند و چون برنامه‌ریزی نشده جلوی وقوع آن را می‌گیرند اما کاش بشود که این ابزارهای مانع یا برداشته شوند یا ابزارهای جدیدی به‌جای آنها گذاشته شود.
وی در پاسخ به این پرسش که شما با نویسندگی برای بزرگسال و نمایشنامه‌نویسی آغاز کردید و پس از آن وارد حوزه کودک و نوجوان شدید و بعدها عنوان کردید که دیگر دوست ندارید برای بزرگسالان بنویسید، چه عاملی باعث شد که ترجیح بدهید از این پس تنها در حوزه کودک و نوجوان بنویسید، گفت: من نمایشنامه‌نویسی و ادبیات داستانی را در حوزه بزرگسال با هم شروع کردم ولی پس از آن به نظرم رسید که واقعا حوزه نوجوان حوزه پیچیده، سخت و چالش‌برانگیزی است و نیاز به نوشتن در این حوزه سخت احساس می‌شود، من هم که اهل چالش و پیچیدگی‌های این شکلی بودم، از نوشتن برای نوجوانان استقبال کردم و خیلی خوشم آمد، چراکه این حوزه خیلی پیچیده‌تر و خلاقانه‌تر از عرصه بزرگسال است.
وی در خصوص کیفیت پرسش و پاسخ‌های اعضای مراکز فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز بیان کرد: پرسش و پاسخ‌ها خیلی خوب بود، به‌نظرم طرح سوال بدون این‌که پاسخی از طرف پاسخ‌دهنده گرفته شود به تنهایی می‌تواند دستاورد بزرگی از خواندن این کتاب و از برگزاری این جلسات باشد. در مجموع سوالات خیلی خوب و جا افتاده بودند.
جمشید خانیان در خصوص این‌که چه توصیه‌ای برای جذب کودکان و نوجوانان به حوزه کتابخوانی دارید، گفت: در حوزه کتابخوانی باید از چیزهای دست و پاگیر و بد دوری کنیم در این زمینه مثالی نمی‌زنم ولی معتقدم که هر چیزی باید به شکل طبیعی خودش پیش برود و یا با رهنمودهای بهتر و مفیدتر انجام بشود.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان بوشهر نیز در حاشیه این نشست در خصوص فواید برگزاری نشست ادبی دوپنجره به بامداد جنوب گفت: با توجه به این‌که رسالت کانون ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی و بالا بردن سرانه مطالعه است، برگزاری این‌نشست‌ها فرصت خیلی خوبی برای آشنایی بیشتر کودکان و نوجوانان با حوزه کتاب و کتابخوانی است، زیرا پیش از برگزاری نشست‌های ادبی ابتدا کتاب به اعضای مراکز فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان معرفی می‌شود و آنها این کتاب را می‌خوانند، سپس از نویسنده کتاب دعوت می‌شود تا با حضور در این نشست به‌صورت مستقیم با مخاطبان خود روبه‌رو شود. همین مساله باعث می‌شود تا ارتباط عاطفی میان خالق قهرمان داستان و کودکان و نوجوانان شکل بگیرد. همچنین اعضای مراکز فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان از یک سو سوالاتی که با خواندن کتاب در ذهنشان شکل گرفته، از نویسنده کتاب می‌پرسند و از سوی دیگر هم قدرت نقد و تحلیل که یکی از رسالت‌های مهم این مجموعه است، در آنها تقویت می‌شود و ما در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان درصدد هستیم تا هم‌اندیشی و تفکر انتقادی و منطقی و مسوولیت اجتماعی را به کودکان و نوجوانان یاد بدهیم. بنابراین برگزاری چنین نشست‌هایی فرصت بسیار خوبی است تا کودکان و نواجوانان را برای تحلیل و نقد کردن آماده کنیم و آنها بتوانند کتاب‌هایی را که می‌خوانند، به‌راحتی تحلیل کنند و نقد منصفانه‌ای از آن ارائه بدهند و همچنین برای شناسایی نقاط قوت و نقاط ضعف تمرین و سوالی که در ذهنشان شکل گرفته با بیانی زیبا مطرح کنند.
زهره عالی‌نسب در پایان خاطرنشان کرد: به امید خدا و آینده‌ای درخشان، بتوانیم دست در دست هم مسیری را در پیش بگیرم تا بتوانیم سرانه مطالعه را در جامعه به‌حدی بالا ببریم که در حوزه کتاب و کتابخوانی حرفی برای گفتن در سطح دنیا داشته باشیم. این در حالی است که شوربختانه امروزه در این زمینه در شرایطی مطلوبی به‌سر نمی‌بریم و سال‌هاست که جامعه ما از مطالعه فاصله گرفته است. همان‌طور که اطلاع دارید، فاصله گرفتن از کتاب و بی‌‌رغبتی نسبت به مطالعه دشمن تفکر منطقی و تامل عمیق در مسائل و رویداد‌ها به‌شمار می‌رود و ما باید تلاش کنیم تا نسل امروزمان را دگرباره با کتاب آشتی بدهیم.
کارشناس آفرینش‌های ادبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان و دبیر برگزاری برنامه دو پنجره نیز در خصوص اهداف برگزاری این نشست ادبی به بامداد جنوب گفت: گسترش و ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی، آشنا کردن کودکان و نوجوانان با نقد و شیوه‌های صحیح آن، قدرت و قوت بخشیدن به ادبیات کودک و نوجوان در استان بوشهر، آماده کردن کودکان و نوجوانان برای حضور در مجامع ادبی بزرگ‌تر و آشنایی کودکان و نوجوانان با شخصیت‌های معروف، نویسندگان و شاعران بزرگ و شناخته شده از مهم‌ترین اهداف برگزاری نشست ادبی دوپنجره به‌شمار می‌رود.
سمیه رسولی در ادامه با بیان این‌که سعی ما بر این است که با برگزاری این نوع برنامه‌های ادبی در سطح استان، راه پیشرفت و ترقی را بر کودکان و نوجوانان مستعد ادبی بگشاییم، افزود: باشد که در آینده‌ای نزدیک شاهد حضور این نوجوانان در جوامع ادبی بزرگ‌تر باشیم و به‌یقین آینده در دستان همین کودکان و نوجوانان امروز است که قلم به دست گرفته‌اند و دوستدار علم و ادب هستند. ادبیات عصر جدید بدون‌شک از همین کودکان و نوجوانان تاثیر خواهد پذیرفت.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در ادامه سری نشست‌های ادبی دو پنجره که به همت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان برگزار شد، کتاب «یک جعبه پیتزا برای ذوزنقه کباب شده» نوشته جمشید خانیان مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
یادآوری می‌شود، در این نشست حدود 130 عضو نوجوان از 20 مرکز فرهنگی‌هنری کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان استان بوشهر حضور داشتند.
پربازدید ها