در حالی که عملیات ارتش سوریه در شرق حلب بهصورت موقت متوقف شده است، بهنظر میرسد که کشورهایی نظیر امریکا و همپیمانان آن تلاشهای مذبوحانهای را برای حمایت از تکفیریها در حلب آغاز کردهاند.
سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه اخیرا از توقف عملیات نظامی ارتش سوریه در شرق حلب خبر داد. لاوروف که در حاشیه بیست و سومین اجلاس وزرای سازمان همکاری و امنیت اروپا سخن میگفت، اعلام کرد: هدف از این اقدام فراهم آوردن فرصتی برای تخلیه غیرنظامیانی عنوان میشود که در منطقه جنگی گرفتار شدهاند.
وی اظهار داشت: عملیات رزمی ارتش سوریه امروز به منزله فرصتی دیگر و در واقع بزرگترین فرصت برای تسهیل خروج غیرنظامیانی که مایل به ترک منطقه مخاصمه هستند، به حال تعلیق در میآید. به گفته سرگئی لاوروف، حدود هشت هزار نفر از شهروندان عادی گرفتار در منطقه جنگی در خط نجاتی به درازای پنج کیلومتر، شرق حلب را ترک خواهند کرد. وی همچنین اعلام کرد که کارشناسان سیاسی و نظامی روسیه و امریکا در تاریخ شنبه ۱۰ دسامبر (فردا) برای بحث و گفتوگو پیرامون شرایط حلب با یکدیگر در ژنو ملاقات کنند. لاوروف اظهار داشت: امریکا همواره تلاش میکند تا در جریان مذاکرات، هم چیز را بهنفع جبهه النصره پیش ببرد، در حالی که ما همیشه بر اینکه جبهه النصره یک گروه تروریستی است، تاکید داشتهایم.
واقعیت این است که توقف عملیات نظامی ارتش سوریه در شرق استان حلب بهویژه پس از وتوی پیشنویس قطعنامه مصر، اسپانیا و نیوزیلند در این خصوص در شورای امنیت سازمان ملل، به وسیله روسیه و چین، کاملا غیرمنتظره بود. با این حال، همانگونه که لاوروف اعلام کرده است، هدف اصلی از توقف عملیات، تسهیل خروج غیرنظامیان از مناطق جنگی است. پر واضح است که تداوم حضور غیرنظامیان در نقاط مختلف شرق حلب، موجب ایجاد وقفه در عملیاتهای ارتش سوریه خواهد شد. درست به همین دلیل است که دولت سوریه با وجود اینکه ابتکار عمل در شرق حلب را در دست گرفته بود، به توقف موقت عملیات خود علیه گروههای تروریستی ـ تکفیری تن داد. افزون بر این، حضور غیرنظامیان در مناطق شرقی حلب نه تنها موجب کند شدن روند پیشرویهای ارتش سوریه میشد، بلکه ابتکار عمل را تا حدودی از نیروهای سوری میگرفت، چراکه آنها مجبور بودند برای جلوگیری از آسیب رسیدن به غیرنظامیان، گاهی تاکتیکهای نظامی موثر خود را تغییر دهند، اقدامی که بیشک، تکفیریها بیشترین سود را از آن میبردند. مساله دیگری که باید در این میان به آن توجه داشت، این است که با توجه به تنگتر شدن حلقه محاصره تکفیریها در بسیاری از مناطق واقع در شرق حلب، دیر یا زود به استفاده از غیرنظامیان بهعنوان سپر انسانی برای نجات از چنگ نیروهای سوری بهره میبردند؛ مسالهای که کار را بیش از پیش برای تسلط کامل محور مقاومت بر شرق حلب سخت میکرد.
از همین روی، میتوان گفت که توقف موقت عملیات ارتش سوریه در مناطق شرقی حلب با هدف تسهیل خروج غیرنظامیان از این مناطق، یک تصمیم استراتژیک و راهبردی بهشمار میرود. البته اگر تدابیر لازم برای جلوگیری از بهرهبرداری گروههای تروریستی ـ تکفیری از شرایط به وجود آمده برای بازسازی صفوف خود، اتخاذ نگردد، بی شک توقف عملیات در شرق حلب ـ هرچند مدت زیادی به طول نینجامد نتیجه عکس خواهد داد و معادلات را به سود تروریستها و حامیان منطقه و بینالمللی آنها تغییر خواهد داد.
قرار است از اوایل هفته آینده مذاکرات میان روسیه و امریکا در خصوص بحران سوریه و بهویژه شهر حلب ادامه پیدا کند. جای هیچ شکی نیست که ایالات متحده امریکا تلاش خواهد کرد تا در جریان مذاکرات هفته آینده، امتیازاتی را برای تروریستهای دست پرورده خود در سوریه بهصورت عام و در حلب بهصورت خاص به ارمغان آورد بهویژه اینکه عملیات ارتش سوریه در شرق حلب متوقف شده است.
امریکاییها سالهاست که ثابت کردهاند که نه تنها با تروریسم در سوریه، عراق و دیگر کشورهای منطقه مبارزه نمیکنند، بلکه با تمام توان از آن حمایت کرده و موجبات گسترش آن را نیز فراهم میآورند. نگاهی هرچند کوتاه به نتیجه آنچه که امریکاییها از آن بهعنوان مبارزه با تروریسم در عراق و سوریه یاد میکنند، بهخوبی نشان میدهد که مبارزه با تروریسم در قاموس واشنگتن چیزی جز یک لفاظی با هدف فریب افکار عمومی نیست. حمایتهای مکرر امریکاییها از تروریسم در سوریه و پایبند نبودن آنها به توافقات صورت گرفته با روسیه در زمینههای مختلف از جمله تفکیک گروههای تروریستی از گروههای مسلح و توقف حمایتهای مالی ـ تسلیحاتی از داعش و جبهه النصره، موجب شده تا کارد به استخوان مقامات مسکو نیز برسد.
درست به همین دلیل است که سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه صراحتا اعلام میکند که واشنگتن در جریان تمامی مذاکرات درباره سوریه تلاش میکند تا برای گروه تروریستی ـ تکفیری جبهه النصره، امتیازاتی را حاصل کند. بر اساس آنچه که گفته شد، بیتردید در مذاکرات هفته آتی، واشنگتن عزم خود را برای بهرهبرداری از توقف عملیات نظامی سوریه در شرق حلب به کار خواهد بست؛ اقدامی که بهنظر میرسد روسها در قبال آن هوشیار هستند.
در این میان اما مواضع استفان دی میستورا فرستاده ویژه سازمان ملل متحد در سوریه نیز قابل تامل بهنظر میرسد. دی میستورا که مدتهاست از مدار بیطرفی در بحران سوریه خارج شده و مواضعی را در راستای تامین اهداف امریکاییها و همپیمانان آنها اتخاذ کرده است، اینبار نیز ادعاهایی را مطرح کرده است. وی در حالی که گویی به نمایندگی از معارضان سوری سخن میگفت، مدعی شد: اگر دولت سوریه در مذاکرات جدی باشد، به گمان من معارضان برای مذاکره آمادهاند. این اظهار نظر دی میستورا در حالی است که دولت سوریه همواره اعلام کرده است که برای مذاکرات در هر زمان و مکانی بدون هرگونه پیش شرط، آماده است.
از سوی دیگر، دولت آنکارا که به داشتن روابط سیاسی ـ اقتصادی با تروریستهای تکفیری داعش مشهور است، بهنظر میرسد که تلاشهای مذبوحانه جدیدی را برای سوءاستفاده از توقف عملیات ارتش سوریه در شرق حلب آغاز کرده است. در همین ارتباط، نیروهای عملیات سپر فرات ترکیه از آغاز یورش نظامی به شهر راهبردی الباب در حومه شرقی استان حلب خبر دادند. نیروهای عملیات سپر فرات اعلام کردند که جنگندههای ترکیهای به شدت مواضع داعش در شهر الباب را مورد هجوم قرار دادهاند.
اعلام حمله جنگندههای ترکیه به مواضع داعش در شهر الباب سوریه در حالی صورت میگیرد که آنکارا همواره روابط خوبی با این گروه تروریستی داشته و دارد. دولت ترکیه برای تسلط بر شهر راهبردی الباب در حومه شرقی حلب، مبارزه با داعش را بهانهای برای توجیه نقض حاکمیت ارضی سوریه قرار داده است. دولت ترکیه در تلاش است تا از شرایط جدید به وجود آمده بهدنبال توقف عملیات ارتش سوریه در شرق حلب، نهایت بهرهبرداری را داشته باشد؛ درست به همین دلیل است که به محض اعلام توقف این عملیات در شرق حلب، در اقدامی خصمانه از آغاز یورش به الباب در حلب خبر داد.
شهر الباب در شمال سوریه و ۳۸ کیلومتری از شهر حلب واقع شده است. ساکنان شهر الباب کشاورز، صنعتگر و تاجر هستند و محصولات لبنی به دیگر شهرهای سوریه صادر میکنند. شهر الباب از شهرهای قدیمی و تاریخی سوریه و متعلق به زمان رومیهاست. این شهر پنج منطقه اصلی شامل؛ باب القدیم، منطقه شمالی، منطقه غربی، شرقی و جنوبی است که در هر یک از این مناطق، محلههایی قرار دارند. بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۸ تعداد ساکنان آن 300 هزار و 889 نفر بوده است. هماکنون ارتش سوریه، کردها و ترکیه به همراه گروههای وابسته به خود، بهدنبال تسلط بر شهر راهبردی الباب هستند.
از سویی نباید از یاد برد که الباب یکی از مراکز مهم داعش در حومه شرقی حلب است. جدای از آن دمشق هرگز نمیخواهد که شهر الباب به دست گروه موسوم به ارتش آزاد سوریه بیفتد و با مشکلات جدیدی از ناحیه این گروه روبهرو شود.