کریم جعفری:
روز گذشته دبیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تهران سفر کرد با مقامات مختلف کشور، از جمله رئیسجمهور دیدار و گفتوگو کرد. یوکیا آمانو در حالی سفری یکروزه به تهران داشت که از زمان حضورش در این سازمان بینالمللی، نگاه سیاسی به جای نگاه فنی جایگزین شده است. آمانو که با استفاده از رانت امریکا و برخی از کشورهای صاحبنفوذ اروپایی توانست در وین سکان نهاد تخصصی برابری و استفاده همگانی از انرژی اتمی را بهدست بگیرد، در نگاه ایرانیها فرد موفقی بهشمار نمیرود. در طول دوره حضور وی، روابط ایران و آژانس بهجای پیشرفت در حوزههای فنی، پسرفت ویژه و خاصی داشت و با حضور وی انتظار هم نمیرود که در ماههای آینده اتفاق خاصی روی دهد.
آمانو بهدعوت مقامات سیاسی و فنی ایران راهی تهران شده بود، وی در حالی آمد که امریکاییها در رویکردی کاملا خلاف برجام، اقدام به تمدید 10ساله تحریمهای ایران کردند، تحریمهایی که شاید در نگاه بسیاری از کشورهای جهان، بهخصوص متحدان اروپایی امریکا نقض صریح توافق هستهای بهشمار میرود، اما عملا نمیتوانند در این حوزه کاری از پیش ببرند. از سوی دیگر، مقامات ایرانی هم در پاسخ به این بدعهدی امریکاییها و بر اساس وعدهای که داده بودند، اقدام عملی را در دستور کار قرار دادند.
دستور رئیسجمهور به رئیس سازمان انرژی اتمی کشور برای تحقیق و توسعه برای ساخت پیشرانهای مورد نیاز کشور، در واقع پیامهای خاص خود را دارد، پیامهایی که افراد متخصص در این حوزه میتوانند آن را بیش از دیگران درک کنند. در واقع دعوت از آمانو برای سفر به تهران، برای اطلاع وی از طرحهای کشور جهت مقابله با بدعهدی امریکاییها بوده است و وی بهعنوان مدیرکل سازمان بینالمللی انرژی اتمی، وظیفه دارد اقدامات فنی کشورمان در حوزه فنی را ثبت، بررسی و به اطلاع سایر اعضا برساند.
با این حال، آمانو بهعنوان مدیرکل سازمان بینالمللی انرژی اتمی وظیفه دارد ایران را در این مسیر صلحآمیز حمایت کرده و دانش لازم را در اختیار ایرانیها بگذارد. اینکه در این دیدارها از آمانو خواسته شده بود تا ایران در مسیرهای فنی از طرف آژانس حمایت شود، در همین راستا قابل ارزیابی است. اما بهعنوان آخرین نکته، رئیسجمهور در دیدار با آمانو از وی خواست تا سازمان تحت مدیریت وی در فعالیتهای خود بیطرفانه عمل کرده و جانب انصاف را بگیرد. این همان مطلبی است که در مطلع این نوشته هم به آن اشاره کردیم.
متاسفانه آژانس به ملعبهای در دست برخی از کشورها مانند امریکا تبدیل شده و برخی از رژیمهای مسلح به تسلیحات هستهای که عضو آژانس هم نیستند و حتی پروتکل الحاقی را هم امضا نکردهاند، در مسائل آن دخالت کرده و سعی در نقشآفرینی منفی در رفتارهای آن دارند. بنابراین ضرورت دارد که آمانو اندکی به شخصیت بینالمللی و جایگاهی سازمان تحت مدیریت خود هم پرداخته و از اینکه به ادارهای زیر نظر امریکا و برخی از کشورهای دیگر تبدیل شده و اسناد و مدارک محرمانه از آنجه سرقت شده و در اختیار سازمانهای اطلاعاتی غربی و رژیم صهیونیستی قرار بگیرد، پرهیز کند. هر چند از این سفر چیزی عاید نخواهد شد، اما تهران پیش از حضور دنوالد ترامپ در کاخ سفید، با هوشیاری کامل همه موارد را به سازمان گوشزد کرد تا در حوزه فنی همه در جریان اقدامات تهران قرار بگیرند.