بازیگران میدان تحولات سوریه بهویژه پس از آزادسازی حلب در 2 وضعیت متضاد قرار دارند. در یک سوی میدان میتوان شاهد انسجام حامیان دولت و ملت این کشور بود و در دیگر سو مخالفان سوریه در عین واگرایی تلاش دارند تلاشهایی منجسم را در جهت اهداف و منافع نه چندان مشترک به نمایش بگذارند.
سوریه در کنار روندهای میدانی که این روزها نقطه عطفش آزادسازی حلب بوده است، در عرصه دیپلماسی و کنشگری سیاسی بازیگران بحران این کشور نیز شاهد روزهای پرتکاپو، مهم و شاید سرنوشت سازی است. در کشاکش تحولات سوریه 2 واقعیت متضاد خودنمایی میکند؛ یکی تلاش منسجم حامیان دولت دمشق در جهت یافتن راهی برای بازگرداندن صلح و آرامش به سوریه از راه مبارزه موثر با گروههای دهشتافکن افراطی و دیگری ناهمسازی مخالفانی که میخواهند دستکم چهره بازیگرانی همگرا را در راستای اهداف و منافع خود در سوریه به نمایش بگذارند. در این ارتباط، وزیران امور خارجه اتحادیه عرب دوشنبه شب 29آذر ماه، در نشست فوقالعادهای که به درخواست کویت و به ریاست تونس برگزار شد، شرکت کردند. وزیران امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه عرب و همتایان اروپاییشان که در این گردهمایی حضور داشتند در بیانیه پایانی چهارمین نشست مشترک خود در مقر اتحادیه عرب در قاهره، از اوضاع انسانی در سوریه ابراز نگرانی و از دولت سوریه و همپیمانانش انتقاد کردند.
این نشست در فضایی برگزار شد که چند روز پیش از آزادسازی حلب، عربستان خواستار تشکیل جلسه فوری سازمان ملل شده بود تا به بررسی آنچه ابعاد انسانی و اوضاع اسفبار حلب خوانده، بپردازد. آزادسازی حلب به دست نیروهای دولتی سوریه پس از نبردی تمام عیار، البته فرصت تشکیل چنین جلسهای را نداد. برگزاری این دست نشستها که به اعتقاد تحلیلگران هودهای جز دامنزدن به تنشها ندارد یا تدوین بیانههایی که از حد کاغذ فراتر نمیروند، موضوع جدیدی نیست. آنچه اما قابل توجه است آشکارتر شدن روزافزون شکافها میان اعضای این اتحادیه و بهطور وِیژه تشتت آراء در جبهه مخالفان دولت سوریه است.
در حالی که عربستان سعودی و متحدانش در این جلسه، 2 مرتبه از وضعیت انسانی در حلب ابراز نگرانی کردند و علیه نظام سوریه موضع گرفتند، «سامح شکری»، وزیر امور خارجه مصر بر حفظ تمامیت ارضی سوریه تاکید کرد. سامح شکری گفت اوضاع شهر حلب ناشی از ناکامی جامعه بینالملل در عمل به مسوولیتهایش برای حل سیاسی بحران سوریه است. وی همچنین جامعه بینالملل را به پایان درگیریهای مسلحانه در سوریه و تسریع در یافتن راهکار سیاسی برای بحران این کشور فراخواند. وی بهطور تلویحی عربستان سعودی را نیز از جمله بازیگرانی دانست که در درگیریهای مسلح سوریه نقش دارد. نبود وحدت رویه و اتفاق نظر در جبهه مخالفان دولت دمشق موجب تغییر در صفبندی آنها شده است. اکنون بیش از هر زمانی عربستان سعودی و سیاستهای افراطی این کشور، در انزوا قرار گرفته است.
در واقع نتیجه روشن و عینی این همکاریها در عرصه دیپلماسی و همچنین میدانی، به آزادسازی شهر حلب انجامید. حلب، دومین شهر مهم سوریه که بیش از چهار سال در تصرف تروریستهای مسلح بود، در نبرد سرنوشتسازی که به مادر جنگها شهرت داشت، آزاد شد. حلب نقطه اتکای حضور تروریستهای مخالف دولت در سوریه بود. با تسلط کامل دولت بر حلب، نوار غربی سوریه زیر نگین دولت دمشق درآمد.
نشست سه جانبه مسکو و تبادل نظر میان مقامهای ایران و روسیه و ترکیه، به وضوح تغییر در روند مبارزه با داعش و گروههای تروریستی مسلح در سوریه را عیان میکند. پویشهای مثبت بازیگران تاثیرگذار در بحران سوریه که در راس آنها ایران و روسیه قرار دارند، موجب واکنش در جبهه مقابل و دستزدن به اقدامهای هیجانی و بدون پشتوانه شده است. برگزاری نشست فوقالعاده روز دوشنبه اتحادیه عرب نیز در همین چهارچوب قابل تعبیر است؛ نشستی بینتیجه و با حرفهایی تکراری.
در برههای که بیش از هر زمان دیگری شاهد همگرایی در صف حامیان دولت قانونی سوریه هستیم، از آن سوی میدان صدای ساز ناکوکِ حامیان معارضان مسلح دولت سوریه، بهطرز گوشخراشی بلند است. گویی آزادسازی حلب پیام روشنی برای تمام طرفهایی که بهنوعی در بحران سوریه درگیر هستند داشته است؛ پس پر بیراه نیست اگر نبرد حلب را فتحالفتوح بنامیم.