همه چیز با فتح برلین شروع شد، تبدیل جهان به دو قطب، تبدیل بلوک شرق و غرب به رهبری شوروی و ایالات متحده امریکا. در آن روزها تمامی کشورها بدون استثنا تحت رهبری یکی از این دو ابر قدرت جهانی بودند.
بامدادجنوب- سیدعلی موسوی:
بعد از فروپاشی شوروی و به‌دنبال آن قدرت‌گیری بیش از پیش امریکا دیپلماسی جهانی تنها ایالات متحده را به‌عنوان قدرت مطلق جهان می‌شناخت اما اکنون و با قدرت‌گیری دوباره روس‌های مغرور گویا جهان می‌رود تا قدرت دو قطبی را بار دیگر تجربه کند. در این میان رابطه دو سوی میان مسکو و واشنگتن نیز بیش از پیش مورد توجه قرار می‌گیرد، به‌ویژه که با به قدرت رسیدن ترامپ همه منتظر مشاهده یک دگرگونی بزرگ در وضعیت کنونی رابطه دو کشور هستند.
روی کار آمدن دونالد ترامپ در امریکا احتمال نزدیکی و افزایش همکاری‌های مسکو و واشنگتن را بالا برده است، امری که با واکنش‌هایی در داخل امریکا و اتحادیه اروپا مواجه شده است.
روی کار آمدن دونالد ترامپ در امریکا احتمال نزدیکی و افزایش همکاری‌های مسکو و واشنگتن را بالا برده است، امری که با واکنش‌هایی در داخل امریکا و اتحادیه اروپا مواجه شده است.
اوایل ماه دسامبر نمایندگان کنگره امریکا به اتفاق آراء به تصویب لایحه‌ای علیه روسیه رأی دادند که انتظار می‌رود این لایحه تا پایان سال جاری میلادی به‌صورت قانون درآمده و اجرائی شود. این لایحه با ۳۹۰ رأی موافق در مقابل ۳۰ رأی مخالف به تصویب رسید. متن این لایحه خواستار تشکیل کارگروهی شده تا تلاش‌های روسیه برای اعمال نفوذ مخفیانه بر مردم و دولت‌های خارجی را متوقف کرده و با اقدامات فعال روسیه در جهت اعمال نفوذ مخفیانه شامل نشر اکاذیب، استفاده از عوامل نفوذ، فساد، سوءاستفاده‌های حقوق بشری، تروریسم و انجام ترورها به وسیله نیروهای امنیتی و یا نخبگان سیاسی فدراسیون روسیه و یا نائبان آنها مقابله کند.
در طول سال‌های گذشته تحولات شرق اوکراین و سوریه نیز از عواملی بوده‌اند که موجب تشدید هر چه بیشتر اختلافات بین این دو قدرت جهانی شده‌اند به‌طوری‌که ادامه این روند دو طرف را در مسیر برخورد احتمالی قرار داده است، برخورد احتمالی که نه به نفع امریکاست و نه به نفع روسیه و به نفع هیچ یک از کشورهای جهان. پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ، در امریکا و پافشاری وی برای همکاری بیشتر با مسکو و همچنین دیدگاه‌های وی درباره سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) انتظار می‌رود روابط تخریب شده دو طرف رو بهبود بگذارد.
سوالی که در امریکا و جامعه جهانی مطرح شده این است آیا سناتورهای کنگره امریکا که با نزدیکی امریکا و روسیه در عرصه جهانی مخالفت می‌کنند، تا به حال به این نکته صادقانه فکر کرده‌اند که چرا باید نظامیان امریکایی برای کشورهایی مثل اوکراین و گرجستان بمیرند و یا این‌که امریکا هزینه بکند تا این کشورها با دستور کارها و شرایط خودشان به عضویت سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) دربیایند. «دیمیتری سایمز» تحلیلگر مرکز بلفر با یادآوری این سئوال در مطلبی در نشنال اینترست نوشت که هدفش از طرح این سوال این است که نشان دهد که امریکا اغلب تعهداتی را در عرصه بین‌المللی می‌پذیرد که پذیرش آنها لزومی ندارد. یکی از راه‌های امریکا برای رهایی از حرکت در مسیر برخورد با روسیه و کاهش هزینه‌‌هایش نزدیک شدن به روسیه در عرصه بین‌المللی است، راهکاری که سوالات پیرامون چگونگی اجرائی شدن آن ذهن بسیاری را در امریکا مشغول کرده بود. با روی کار آمدن دونالد ترامپ در امریکا که ارتباط نزدیکی با روسیه دارد و بارها در رقابت‌های انتخاباتی خود از همکاری نزدیک با روسیه در عرصه بین‌المللی حمایت کرده است، شاید بتوان گفت زمینه از هر زمان دیگری برای شکستن این تابو ایجاد شده است.
«سایمز» در نشستی در دانشگاه هاروارد درباره آینده روابط روسیه و امریکا که گزارش آن در نشریه نشنال اینترست امریکا منتشر شد، درباره آینده روابط مسکو و واشنگتن ابراز خوش‌بینی کرده و اعلام داشت که به اعتقاد وی به ۳ دلیل ترامپ می‌تواند روابط مسکو و واشنگتن را بهبود بخشد. یک این‌که اولویت وی حمایت از دموکراسی در سطح جهان نخواهد بود، دوم تمامی شواهد و قرائن حکایت از آن دارند که ترامپ اهل مداخلات بشردوستانه نیست و سوم این‌که ترامپ منتقد گسترش ناتو است.
با وجود این‌که ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور امریکا باید همواره تحرکات روسیه را تحت نظر داشته باشد، ولی در عین حال باید منافع روسیه را نیز مد نظر داشته باشد به‌ویژه آنهایی که می‌توانند هم راستا با منافع امریکا نیز باشند. در همین حال تداوم سیاست‌هایی که می‌تواند احتمال برخورد دو قدرت جهانی را بیشتر کند؛ نه به سود امریکاست و نه به سود روسیه و دو کشور باید برای حل اختلافات خود در سوریه، اوکراین و گرجستان راههایی پیدا کنند. به اعتقاد کارشناسان پوتین و ترامپ بدون مرعوب شدن باید بنشینند و برای برون رفت از وضعیت فعلی که احتمال برخورد را بیشتر می‌کند راهی بیابند. گسترش همکاری‌های اقتصادی و ایجاد وابستگی‌های متقابل اقتصادی از جمله راههایی است که در عصر جهانی شدن اقتصاد می‌تواند از بروز درگیری بین کشورها با وجود اختلافات جلوگیری کند. از این رو یکی دیگر از راه‌های توسعه همکاری‌های مسکو و واشنگتن و خروج از مسیر برخورد احتمالی می‌تواند تقویت همکاری‌های اقتصادی دو طرف و ایجاد بنیان‌های اقتصادی مستحکم بین دو کشور باشد.
در حال حاضر حجم مبادلات اقتصادی روسیه و امریکا در سطح پایینی قرار دارد که افزایش حجم مبادلات تجاری و اقتصادی و تقویت بنیان‌های اقتصادی دو کشور از سوی ترامپ که بازرگانی خوب است و روابط خوبی با پوتین دارد، می‌تواند گام مناسبی در شکستن این تابو باشد. در صورت تقویت بنیان‌های اقتصادی دو کشور دیگر بسیاری از سناتورهای کنگره نمی‌توانند بدون در نظر گرفتن وابستگی‌های متقابل اقتصادی این کشور با روسیه همواره در راستای تخریب روابط دو کشور حرکت کنند.
گفتنی است اظهارات و گفته‌های دونالد ترامپ در طول ماه‌های گذشته در این خصوص و برخی موضوعات دیگر حکایت از آن دارد که وی از جسارت کافی برای شکستن این تابو برخوردار است. اقدامی که قطعا با مخالفت‌های گسترده سناتورهای؛ هم حزبی و غیر هم حزبی وی مواجه خواهد شد. معرفی «رکس تیلرسون» به‌عنوان نامزد وزارت خارجه امریکا از سوی ترامپ که روابط نزدیکی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه دارد با وجود انتقادات زیاد را می‌توان از نشانه‌های عزم جدی ترامپ برای نزدیکتر شدن به مسکو دانست. نزدیک شدن احتمالی کاخ سفید به مسکو نه تنها با مقاومت‌هایی در داخل امریکا مواجه خواهد شد بلکه واکنش‌هایی را هم در میان متحدان قدیمی اروپایی این کشور داشته و خواهد داشت و موجبات نگرانی‌های آنها را فراهم کرده است، زیرا نزدیکی احتمالی واشنگتن به مسکو هزینه‌های دفاعی اروپا را بیش از پیش بالا خواهد برد هر چند این مساله به‌نفع امریکا خواهد بود.
نزدیکی امریکا به روسیه نه تنها احتمال برخورد این دو قدرت جهانی را کاهش خواهد داد بلکه قدرت چانه‌زنی واشنگتن در برابر متحدان اروپایی خود برای تقبل هزینه‌های بیشتر دفاعی را بالاتر خواهد برد. بسیاری از صاحبنظران معتقد هستند انتخاب تیلرسون، تنها این پیام را به مسکو و هر یک از سایر پایتخت‌های کشورهای غربی می‌رساند که اروپا نیز به اندازه تایوان می‌تواند قابل چشم‌پوشی باشد به نحوی که رئیس‌جمهور جدید امریکا پیشاپیش آن را واگذار کرده است.
دلیل محبوبیت ترامپ در نزد روس‌ها چیست؟
همه‌چیز به تفکری که در پشت شعار انتخاباتی ترامپ است، بازمی‌گردد. «امریکا را دوباره عالی کن» شعار انتخاباتی ترامپ است که به‌نظر می‌رسد درحال تبدیل شدن به یک گفتمان در جامعه امریکاست. این شعار که مکمل شعار «امریکا اول» و نوعی انزواطلبی است، همان‌اندازه که در داخل امریکا با اقبال مردم مواجه شده، متحدان امریکا از جمله اسرائیل و عربستان را نگران کرده است. آنها از این هراس دارند که با پیروزی ترامپ حمایت‌های امریکا از آنها کاهش یابد (هر چند که ترامپ بر تعهد خود به دفاع از اسرائیل قویا تاکید کرده است). اما اولویت دادن به امریکا در شعارهای ترامپ به چند دلیل خوشایند روسیه است.
در همین حال سال گذشته هنگامی‌که حضور نظامی روسیه در سوریه مورد انتقاد بسیاری از سیاستمداران غربی و عربی قرار گرفت، ترامپ اقدام مسکو را توجیه کرد. او گسترش بحران در خاورمیانه و قدرت گرفتن گروه‌های تروریستی را حاصل سیاست خارجی غلط اوباما دانست و به روسیه حق داد برای جلوگیری از سرریز شدن تروریسم به داخل خاکش، علیه داعش اقدام کند. او همچنین در راستای سیاست مسکو از حضور بشار اسد در قدرت در شرایط فعلی حمایت کرد.
همچنین برخلاف دیگر سیاستمداران امریکایی که از پوتین به‌عنوان فردی مستبد یاد می‌کنند، ترامپ بارها پوتین را مورد تجلیل قرار داده و در ۲۰ سال گذشته نخستین نخبه امریکایی است که از رهبر روسیه تمجید کرده است. به‌طور کلی ترامپ برای روسیه رئیس‌جمهوری بهتر از بوش و اوباما خواهد بود. در دوران ریاست جمهوری این دو، حضور امریکا در نقاط مختلف جهان از جمله مناطق خارج نزدیک روسیه (قفقاز و آسیای مرکزی) گسترش یافت اما آنچه از شواهد بر می‌آید این است که ترامپ برخلاف بوش و اوباما نوعی انزواطلبی را دنبال می‌کند و این سیاست را ادامه نخواهد داد.
X Share
پربازدید ها