بامدادجنوب- الهام بهروزی:
روز کندی میگوید: «در نظر من پرورش كودك، كاري صرفا از روي عشق و حس انجام وظيفه نيست؛ بلكه حس مسووليتي است كه به اندازه ساير وظايف شايسته دنيا گيرا و پُرچالش است و نياز به بهكارگيري ارزندهترين شايستگيهايم دارد». کودکان سرمایههای بالقوه جامعه انسانی بهشمار میروند. امروزه در کشورهای پیشرفته سرمایهگذاریهای کلانی در راستای آموزش و پرورش کودکان صورت میگیرد، چراکه تربیت کودک همواره از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و در این خصوص بسیاری از روانشناسان معتقد هستند که درونی کردن و نهادینه شدن بسیاری از معانی و مفاهیم در فرد باید از همان سنین کودکی که شخصیت وی شکل میگیرد، صورت بگیرد. بنابراین برای فرهنگسازی و نهادینهکردن بسیاری از آموزهها و مهارتهای زندگی باید بستر مناسب برای آموزش کودکان در جامعه فراهم باشد.
حال جامعه امروزی ایران گاه در برخی از حوزهها با چالشها و آسیبهایی دستبهگریبان است که اگر در این حوزهها پیش از این به بعد فرهنگسازی و آموزش صحیح توجه میشد، شاهد شکلگیری بسیاری از آسیبها و معضلات اجتماعی، فرهنگی و ... نبودیم. ما با سود جستن از فرهنگ میتوانیم در راستای درونیکردن بسیاری از آموزهها و مهارتهای زندگی در کودکان موفق ظاهر شویم، بهعنوان نمونه تا پیش از این جامعه در مصرف آب از الگو خاصی پیروی نمیکرد اما در سالهای اخیر بهدلیل کمآبی و خشکسالیهای متوالی در کشور، سیاستگذاران این حوزه درصدد برآمدند تا با برنامهریزیهای اصولی و به کمک تالیفات، مقالات، کتابها، همایشها و کنگرههای متعدد، تبلیغات و... بهتدریج و هدفمند افراد جامعه را تشویق به صرفهجویی در مصرف آب کنند. در این میان بدونشک هنرمندان و نویسندگان نیز با خلق آثار بینظیر و مفیدی در فرهنگسازی این مفهموم در جامعه نقش موثری را ایفا کردند.
چندی پیش از یکی دوستان شنیدم که بانویی بهمنظور فرهنگسازی مفهوم بیمه عمر و سرمایهگذاری در جامعه کتبی را با زبان کودکانه نوشته و منتشر کرده است که البته وی تنها به چاپ کتاب در کشور بسنده نکرده و یکی از آثار خود را به زبان انگلیسی ترجمه و به خارج از کشور فرستاده است. در این خصوص با صحرا مختاری، نویسنده کتاب «تنگ ماهی» گفتوگوی صمیمانهای صورت دادیم که در ادامه میآید.
لطفا کمی از خودتان، تحصیلات، زمینههای مطالعاتی خود بگویید؟
مختاری: صحرا مختاری هستم. لیسانس حسابداری و مدیر فروش بیمههای عمر و سرمایهگذاری (بندرعباس). زمینه مطالعاتیام بیشتر در خصوص فروش، مشترییابی و کسب و کار و رشد فردی است و همچنین کتابها و متونی که مرا در نوشتن کتابهایم در خصوص مسائل اجتماعی بهطور موثری کمک میکند، نیز مورد مطالعه قرار میدهم البته سه سال است که بهصورت حرفهای مطالعه میکنم.
هدف اصلی شما از نوشتن چیست؟ اصولا چرا و چه وقت مینویسید؟
مختاری: هدف اصلیام از نوشتن در حوره بیمه، فرهنگسازی بیمه بهخصوص بیمه عمر و سرمایهگذاری از همان سنین کودکی است، البته مقالههایم مربوط به حوزه بزرگسال است. مسائل اجتماعی، رشد مهارتی و داشتن حس خوب و همچنین داشتن کار متناسب با علاقه و روحیات فردی و موارد از این نوع موضوعاتی است که به آنها میپردازم. کودکان ما و حتی بزرگسال شناخت چندانی از بیمهنامه ندارند. من در این کتاب، بهجای تعریف بیمه عمر که برمیگردد به مسائل فنی بیمهنامه، آمدهام این مفهوم را به زبان کودکانه باز کردهام، زیرا این مفهوم هر چه سادهتر بازگو شود، بیشتر در ذهن مخاطب باقی میماند. در پاسخ به قسمت دوم سوال شما باید بگویم از وقتی وارد این صنعت شدم از سوی مربیهایی آموزش دیدم و آن چیزی را که فهمیدم این بود که هر شخصی یک وظیفه مهم دارد و آن هم این است که باید تاثیرگذار باشد. هدف من از نوشتن، ابتدا تاثیر گذاشتن روی شخصیت فردیام بود و در گام بعد اثر گذاشتن بر قلب مخاطبم است و اکنون سه سال است که روی نوشتن تمرکز کردم و هر روز هم مینویسم. معتقدم که یک نویسنده تنها دلی نباید بنویسد، بلکه باید اصولی و حساب شده و بهعنوان یک وظیفه هر روزهاش بنویسد، حتی اگر شده پنج خط بنویسد.
بهنظر شما یک کتاب خوب برای کودک، باید چه ویژگیهایی (از لحاظ زبان و محتوا) داشته باشد؟
مختاری: کودک دنیای ساده و بیآلایشی دارد و بهطور قطع کتاب و نوشتهای مناسب حوزه کودک است که از همان آغاز روی قلب و ذهن کودک تاثیر بگذارد و بعد از آن چشمی وی را درگیر خود بسازد. بهنظر من بهواسطه اینکه کودک امروزی، کودک دقایق طولانی نیست، بنابراین باید مطالب کوتاه، خلاصه و مفید باشد. البته این حرف من نسبی است و مطلق نیست. باید با کودک صادق بود و در کتاب کودک بهتر است مطالب قابل لمس، ساده و روان و کاملا آشنا برای وی باشند.
مضمون اصلی کتاب اول شما «بیمه عمر» است و شما در این کتاب با زبانی کودکانه و لحنی صمیمی آن را به تحریر درآوردهاید، حال هدف اصلی شما از نوشتن این کتاب چه بوده است؟
مختاری: هدفم از نگاشتن این کتاب، آشنا کردن کودک با مفهوم «بیمه عمر» و «سرمایهگذاری» است، زیرا اغلب والدین وقتی بیمه عمر را برای فرزندشان میخرند، فقط میدانند که چندین سال بعد شرکت مقداری پول را بهعنوان سرمایه به آنها میدهد و بیشتر آنها نمیدانند که اصلا چه چیزی را خریدهاند. در واقع عمدهترین هدفم از نوشتن این کتاب، زدن تلنگری به خانوادههاست و اینکه اصلا بیمه عمر یعنی چه؟ شاید نوشتن این کتاب بتواند در معرفی آن موثر واقع شود و افراد به تهیه آن راغب شوند. تمام تلاشم این است که بتوان با زبانی ساده و روان بیمه عمر را فرهنگسازی کنم.
با توجه به ترجمه آن به انگلیسی، چه هدفی از دو زبانه کردن کتاب داشتهاید؟
مختاری: در واقع ایده دوزبانه کردن این کتاب را از پسر 10 سالهام گرفتم. یک روز پسرم به من گفت: «مامان کتابتو خارجیها هم میخونن؟» .با کمی مکث گفتم: «بله چراکه نه» و از همان موقع تصمیم گرفتم که کتاب را به خارج از ایران هم بفرستم، چون این صنعت یک صنعت جهانی است. بنابراین راه یافتن به عرصههای وسیعتر میتواند عاملی برای رشد وپیشرفت فرد باشد.
آیا به مخاطبان خارجی هم فکر میکنید؟ چرا؟
مختاری: بله. همانطور که گفتم مخاطب خارجی هم برای من مهم است. بیشتر نویسندههای دنیا تمایل دارند که کتابهایشان در سراسر دنیا خوانده شود و من هم تمایل دارم در این صنعت در خارج از ایران شناخته شوم. البته این آرزو زمانبر اما با ارزش است. این کتاب هم میتواند علاقهمندان خاص خودش را در خارج از ایران داشته باشد.
با توجه به استقبال از اولین اثر شما، آیا امکان تجدید چاپ هم برای این کتاب وجود دارد؟
مختاری: بله، کتاب اولم بعد از یک ویراستاری دوباره در حال آماده شدن برای چاپ بعدی خود است.
آیا آثار دیگری هم در دست چاپ دارید؟ لطفا توضیح بدهید؟
مختاری: مفهوم بیمههای عمر را در هفت داستان مجزا باز کردم و هر آنچه که برای کودک میتواند آشنا باشد در این مجموعه استفاده کردم. البته این کتابها ادامهدهنده یکدیگر نیستند و در داستانهای کاملا مجزا نوشته شدهاند و شمارهبندی هم ندارند. در نوشتن این کتابها همسر و پسرم کمکهای مفیدی به من کردند و این داستانها بدون هیچگونه تاثیری از مطالب مشابه نوشته شدهاند.
چه چشماندازی را در زمینه نویسندگی برای خود ترسیم کردهاید؟
مختاری: چشماندازی که برای خودم در نویسندگی تعریف کردم، بهدست آوردن جایزه نوبل طی پنج یا هشت سال آینده است، چون کار باارزش زمان خودش را میخواهد البته امیدوارم زودتر از این محقق شود.
چقدر برای این هدف وقت میگذارید؟
مختاری: هر روز وقت میگذارم، حتی زمانی که کاغذ و قلم در دسترسم نباشد. در قسمت یادداشت تلفن همراهم مطالب را مینویسم و بهصورت حرفهای و جدی هم در زمینه کودک و هم در زمینه بزرگسال مطالعه میکنم.
صحرا مختاری با زبانی روان و ساده در پشت جلد کتاب «تنگ ماهی» نوشته است: «بزرگترها همیشه به فکر بچهها هستن. تا اونا بتونن به آرزوهای قشنگشون برسن. ساختن آرزوهای بزرگ بچهها رو میشه از همین الان شروع کرد. هدفم از این کتاب، معرفی یکی از سادهترین و مطمئنترین راههاست برای اینکه بچهها بتونن آیندهای زیبا و لذتبخش داشته باشن».