امان‌الله شجاعی:

 به‌راستی که به‌جز ذات احدیت، همه میرا هستند. هیچ جسم نامیرایی پیدا نمی‌شود و هیچ نام نکویی نیز پشت ابرهای کینه نمی‌ماند.

بیشتر اوقات که رادیو یا تلویزیون را باز می‌کردیم تا اخباری بشنویم حتما خبری از هاشمی رفسنجانی هم بود. این روز‌ها این خبر‌ها بیشتر است؛ نه به‌خاطر فرماندهی جنگ و مسائل دفاع مقدس، نه به‌خاطر اخبار آنچه در مجلس گذشته و نه به‌خاطر خطبه‌هایش بلکه به‌خاطر خبر سفری بی‌بازگشت.

دوستان و دشمنانش ثابت نبودند، زیرا کار واحدی نداشت، رفسنجانی به تعداد مسئولیت‌هایی که داشت دوستان و دشمنانی داشت در آن جایگاه‌های مختلف آدم‌های سرشناس و قوی هم بودند. وقتی بنی‌صدر تقاضای مناظره کرد او بود که اعلام آمادگی کرد. وقتی قرار شد با صدام حسین مذاکرات مکتوبی شود او بود که بدون قید نام رئیس‌جمهور عراق پاسخ داد، وقتی قرار بر ختم جنگ شد او بود که تقاضای پایان جنگ را با حضرت امام مطرح کرد. 

هاشمی رفسنجانی را می‌توان سخنگوی انقلاب اسلامی در زمان بحران‌ها دانست. چنان نترس و جسور بود که آماده‌ بیان هر سخن و هر خبر خوب و بدی بود که به سهم خود طرفداران و مخالفان بسیار جدی داشتند و در هر سخنی که در حالت بحرانی از او به گوش مردم می‌رسید، دعاها، نفرین‌ها، تحسین‌ها و بدگویی‌ها را به سویش روانه می‌کرد.

خبر آمدن مک فارلین را به عموم مردم اعلام کرد و این‌که برخورد جمهوری اسلامی با ضد انقلابیون بسیار بی‌رحمانه خواهد بود. بحث‌های جدی در مورد جنگ بود‌. در روزهای جنگ و طرح صلح صربیه و قبول آتش‌بس را از او شنیدند، بحث‌های دامنه‌دار عدالت اجتماعی در نماز جمعه تهران و درهای باز اقتصادی در دوران هشت ساله ریاست جمهوری و نیز قبل و بعد از آن و تا زمان وداع، از او شنیده شد.

 هاشمی رفسنجانی هیچگاه واهمه نداشته که از دشمنانش نیز در جاهایی نکات مثبت را بیان کند. وی بارها در نماز جمعه و در سخنرانی‌هایش می‌گفت که ما از لحاظ آماری بسیار مشکل داریم. آمار پایه محاسبات و تحلیل‌های اقتصادی است. اگر آمارها غلط باشند، بی‌شک تحلیل‌ها نیز بی‌ثمر خواهند بود و بلافاصله می‌گفت که «امریکا کشور آمار» است. از محاسبات و از دقت در آمار آنها به‌گونه‌ای سخن می‌گفت که پر واضح بود، خواهان آن دقت و آن محاسبات است.

 در نتیجه می‌توان هاشمی رفسنجانی را فردی موثر در انقلاب‌، سخنگوی روزهای سخت انقلاب، فرد جسور انقلاب، دشمن‌دارترین فرد انقلاب، دوست‌دار‌ترین فرد انقلاب (‌صاحبه دولت‌)، مومن به انقلاب و به قول خودش در نماز جمعه «یکی از پنج نفری» که باید پاسخگوی همه رفتارهای انقلاب باشد، دانست.