بامدادجنوب- الهام بهروزی:
جمعه یکم بهمنماه سی و پنجمین جشنواره تئاتر بینالمللی فجر با اجرای 27 نمایش در سه بخش صحنهای، بهعلاوه فجر و محیطی، آلترناتیو، تعاملی و دیگر گونههای بیرونی آغاز بهکار کرد. این در حالی است که نخستین روز این جشنواره بهمنظور پاسداشت جانفشانیهای آتشنشانهای شهید و در زیر آوارمانده آتشسوزی پلاسکو به آنها تقدیم شد. نمایش «پاییز نگفته بود» نوشته رضا گشتاسب و کارگردانی زیبا دریاسفر از بندر دیّر یکی از 27 نمایشی بود که در این روز در دو نوبت 18 و 19:30 بهمدت 55 دقیقه در سالن استاد خسرو شکیبایی تماشاخانه سهنقطه بهروی صحنه رفت، البته این نمایش امروز هم در دو سانس در همین تماشاخانه به نمایش گذاشته خواهد شد.
استان بوشهر یکی از پنج استانی است که در این دوره از جشنواره با راهیابی پنج نمایش («دستاری که بر پیکر اسب پیک در راه در عجب راهی...» نوشته و کارگردانی جواد صداقت، «هر چی سنگه مال پای لنگه» کاری از مارال ایزدبخش، «نیمه» کاری از محمد مظفری، «ایران» نوشته موسی درویشی و کارگردانی فضلالله عمرانی و «پاییز نگفته بود» اثری از زیبا دریاسفر)، یک نمایشنامه («نگران نباش آدامس بجو» نوشته امیر لشکری در بخش نمایشنامه نویسی) و یک اثر پژوهشی از جهانشیر یاراحمدی، مسوول انجمن هنرهای نمایشی استان بوشهر و پژوهشگر هماستانی حضوری موفق دارد. از میان نمایشهای حاضر در سی و پنجمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر دو اثر («دستاری که بر پیکر اسب پیک در راه در عجب راهی...» و «هر چی سنگه مال پای لنگه») در بخش رقابتی و نمایش «نیمه» (از بندر گناوه) هم در بخش خیابانی این جشنواره حضور دارند اما در این میان، دو نمایش «ایران» و «پاییز نگفته بود» (کاری از گروه نمایشی آفرینگان دانشگاه آزاد اسلامی بندر دیر) که به بخش به علاوه فجر راه یافتهاند، حاصل تلاش زوج هنرمند دیّری است که تاکنون حضور بسزا و موثری در تئاتر استان بوشهر داشتهاند. فضلالله عمرانی که در این دوره با نمایش «ایران» در جشنواره تئاتر فجر امسال حضور دارد، سال گذشته با نمایش «سه چهار روزی که امیر خانه نبود» در بخش مرور سی و چهارمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر اجرا داشت و امسال علاوه بر این، زیبا دریاسفر، همسر هنرمند وی نیز با اثری با نام «پاییز نگفته بود» در بخش بهعلاوه فجر حضور دارد. این زوج هنرمند که در بزرگترین بندر صیادی کشور زندگی میکنند، جزء هنرمندان موفق و پرتلاش این استان بهشمار میروند. آنها که جزء گروه نمایشی «آفرینگان» این شهرستان هستند، علاوه بر تولید آثار نمایشی باکیفیت، به برگزاری کارگاههای آموزشی و جلسات نقد آثار نمایشی در دیّر نیز همت میگمارند.
نمایش «ایران» که در جشنواره استانی بوشهر چندین جایزه را از آن خود کرده، یکی از آثار بومی است که در بطن خود برخی از آیینها و مناطق خاص جنوب استان بوشهر بهویژه بندر دیّر را جای داده است و با بازی روان بازیگرانش لحظات زیبایی را برای مخاطبان رقم میزند و نمایش «پاییز نگفته بود» اثری است که با موضوع دفاع مقدس تولید شده است و کارگردان اثر با هنرمندی تلاش کرده تا گوشههایی از روزهای جنگ را نمایش دهد... . در این زمینه با این زوج هنرمند گفتوگوی صمیمانهای را صورت دادهایم که در ادامه میآید. در قسمت نخست آن با فضلالله عمرانی کارگردان نمایش «ایران» به گفتوگو پرداختیم و پس از آن با همسر وی گفتوگو را ادامه دادیم.
بهنظر شما اجرای نمایش «ایران» که در بردارنده بخشی از آیینها و همچنین برخی مناطق خاص دیّر (مثل مطاف و...) است، تا چه میزان میتواند این بندر را به مخاطبان خارج از استان معرفی کند؟
عمرانی: خود این نمایش از آیینها و مناسک بهره گرفته است و ما هم بهدلیل اینکه نمایشنامه دارای ساختار بومی است، سعی كردیم از فرهنگها و آیینهای بومی منطقه در اجرای نمایش بهره ببریم و استفاده از همین آیینها بهخصوص با بهرهگیری از زبانی که دیالوگ نمایشنامه با آن اجرا میشود، کمک شایانی به شناخت مخاطبان از این آیینها میکند.
آیا در محتوا یا فرم این نمایش برای اجرا در بخش بهعلاوه فجر جشنواره بینالمللی تئاتر فجر هم تغییری ایجاد کردهاید؟ و این نمایش در این جشنواره در چه روزی اجرا میشود؟
عمرانی: سعی کردیم در جزئیات کار که میتواند به فهم بیشتر مخاطب برای درک بهتر این اثر کمک کند، یکسری تغییرات انجام دهیم اما در مجموع همان اجرائی را دنبال میکنیم که پیش از این در جشنواره تئاتر استانی بوشهر داشتهایم. نمایش ایران انشاءالله روز نهم بهمنماه و در دو سانس (ساعت۱۸:۴۰ و ۲۰:۳۰) در تماشاخانه تئاتر باران به روی صحنه خواهد رفت.
آیا در کار «پاییز نگفته بود» بهکارگردانی زیبا دریاسفر (همسرتان) هم حضور دارید، از اینکه همسر شما هم در جشنواره امسال حضور دارند، خوشحال هستید؟ آیا نمایش همسر شما هم معرف فرهنگ جنوب است؟
عمرانی: بله در این اثر هم بهعنوان بازیگر حضور دارم. بههرحال من و همسرم سالهاست که با هم و در کنار همدیگر کار میکنیم و در همهجا و همه اجراها با هم بودیم، بنابراین از اینکه در این دوره از جشنواره هر دو حضور داریم، خوشحال هستم و امیدوارم بستر مناسب را برای فعالیت هنرمندان بانو در تمام نقاط ایران بیشتر از پیش فراهم کنیم. در پاسخ به قسمت آخر سوالتان باید بگویم بله، در نمایش «پاییز نگفته بود» هم همسرم سعی کرده از فرهنگ جنوب بهره بگیرد.
پس از پایان گفتوگو با کارگردان نمایش «ایران» به سراغ زیبا دریاسفر که بدون شک یکی از بانوان محجوب و موفق عرصه تئاتر استان بوشهر است، رفتیم که با وجود همه کاستیها و کمبودهایی که هنرمندان شهرستانی با آن دست بهگریبان هستند، توانسته چهره موفقی از خود ارائه کند. شما را به خواندن این گفتوگو دعوت میکنم.
نمایش «پاییز نگفته بود» چه قصهای را روایت میکند و در چه ژانری است؟
دریاسفر: این نمایش در ژانر دفاع مقدس و روایتگر سرگذشت سربازی از دوران دفاع مقدس است که با وجود اینکه شهید شده است ولی هنوز در حال نگهبانی از مرز است... .
در این نمایش همسر شما در چه نقشی به ایفای نقش میپردازد و چرا وی را برای این نقش برگزیدید؟
دریاسفر: در نقش «شهید» بازی میکند و بهدلیل اینکه وی از تجربه بسیار خوبی در این هنر برخوردار است و در پذیرش نقش به تحلیل مناسبی رسیده و میتواند بهخوبی با نقشهای خود ارتباط برقرار کند، او را برای این نقش انتخاب کردم.
آیا در نمایش «پاییز نگفته بود» فرهنگ جنوب نمود دارد؟
دریاسفر: سعی کردیم تا اندازهایی که نمایشنامه ایجاب میکند از فرهنگ بومی استفاده کنیم، بهطور مثال، در طراحی لباس کاملا مشهود است که داستان در جنوب کشور جریان دارد.
حضور شما در جشنواره معتبری چون جشنواره بینالمللی تئاتر فجر چقدر به تجربهاندوزی، افزایش دانش و ارتقای کیفیت کارتان کمک میکند؟
دریاسفر: همه چیز در دنیای تئاتر «تجربه» است و از این تجربهها میتوان در کارهای بعدی خود نیز استفاده کرد و بدونشک حضور در جشنوارههای معتبر و متعدد، در تولید آثار باکیفیت و مناسب با ذائقه مخاطب تاثیر فراوانی خواهد داشت.
همسرتان تا چه میزان شما را در فعالیت هنری تشویق و همراهی میکند؟
دریاسفر: من از روزی که با آقای عمرانی ازدواج کردم، بهطور مستقیم درگیر کار نمایش شدم و همیشه و در همه کارها همراه وی بودم. در مجموع همسرم باعث شد که من وارد وادی هیجانانگیز، جذاب و شیرین نمایش بشوم.
به نظر شما چرا محیط تئاتر استان بیشتر مردسالار است؟ چرا هنرمندان بانوی ما در این هنر انگشتشمار هستند؟
دریاسفر: البته من موافق این سخن شما نیستم، چون هنرمندان بانو در تئاتر کم نداریم ولی بیشتر آنها بازیگر هستند و کمتر بهعنوان کارگردان در این عرصه فعالیت میکنند که امیدوارم با حمایتهای بیشتر از پیش مسوولان شهرستانی و استانی و متولان فرهنگی استان تعداد کارگردانان بانوی تئاتر استان افزایش بیابد.
سخن پایانی؟
دریاسفر: امیدوارم همه نمایشهای استان در سی و پنجمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر بتوانند نماینده خوبی برای تئاتر بوشهر باشند و از همین جا برای برای تئاتر استان آرزوی موفیقت میکنم.جا دارد از زحمات عبدالعزیز بحرانی رئیس دانشکاه آزاد اسلامی بندر دیر تشکر و قدردانی کنم که مارا در تولید این نمایش حمایت و همراهی کرد. همچنین از شما و همکارانتان در روزنامه وزین بامداد جنوب نیز تشکر میکنم.
بعد از پایان این گفتوگوی صمیمی ناخودآگاه این شعر را با خودم زمزمه میکنم: «نمیدانم هنر عشق است/ و یا عشق هنرمند است/ هنر در عشق ناپیداست/ و عاشق در هنر پیداست/ در این پندار چقدر پیداست/ هنر با عشق هممعناست/ هنر در قالب عشق است/ و عشق هم از هنر رسواست/ هنر اول دم از عشق است/ بسان عشق هم زیباست/ هنر اندیشه عشق است/ هنر عشق پر از رویاست...».