بامدادجنوب- یعقوب آل‌الله:

آتش‌سوزی و ریزش ناگهانی ساختمان 17 طبقه و 54 ساله پلاسکو برای صنعت پوشاک کشور حادثه‌ای ناگوار بود. در این حادثه، 590 واحد فعال در صنعت پوشاک کشور به‌طور کلی از بین رفت و آن‌طور که مسوولان اتحادیه پوشاک کشور اعلام کرده‌اند، حدود چهار هزار شغل و معادل 6/0 درصد از اشتغال این صنعت در این حادثه به خاکستر تبدیل شد. در کنار این، بر اساس برآوردهای اولیه، بیش از 600 میلیارد تومان پوشاک آماده و پارچه موجود در طبقات این ساختمان قدیمی در آتش سوخته است که باید ارزش ماشین آلات، دستگاه‌ها و لوازم دیگر موجود در واحدهای اقتصادی را نیز به این مبلغ اضافه کنیم.

نابودی یک شبه این همه سرمایه در «غول پوشاک ایران» آن هم در روزهای پایانی سال این گمانه‌زنی را ایجاد کرده است که کمبود احتمالی عرضه در بازار پوشاک، ممکن است قیمت پوشاک شب عید را به‌صورت ناگهانی رو به گرانی ببرد. این موضوع برای استان‌های دور از مرکزی مانند بوشهر شاید ملموس‌تر و باورپذیرتر باشد و شاهد آن هم اکثر فروشگاه‌های پوشاک استان هستند که حجم زیادی از اجناس خود را از ساختمان پلاسکو تهران تامین می‌کرده‌اند. به‌خصوص البسه مردانه و ورزشی که پلاسکو در زمینه تولید و توزیع آنها پیشگام بوده است.

اما شواهد و قرائن حکایت دیگری دارند؛ چراکه هم مسوولان اتحادیه تولید و صادرات پوشاک ایران و هم آمار و ارقام گواهی می‌دهند که گردش مالی موجود در «نماد مدرنیته» سال‌های دور ایران، آنقدر نیست که بتواند عرضه را کاهش داده و به گرانی پوشاک منجر شود. 

جواد درودیان، رئیس اتحادیه پیراهن‌دوزان در این‌باره به «شهروند» گفته است: گرانی در بازار پوشاک شب عید به بهانه پلاسکو ذره‌ای توجیه ندارد، زیرا از یک سو بازار پوشاک ما اشباع شده است و واردات بی‌رویه و قاچاق، انبار توزیع‌کنندگان و مغازه‌دارها را پر کرده است و از سوی دیگر انبار تولیدکنندگان پلاسکو در ساختمان‌شان نبوده و جز میزانی که در مغازه انبار کرده‌اند، تولید عمده خود را در انبارهایی خارج از پلاسکو نگهداری می‌کنند. به گفته این فعال بازار پوشاک، گرانی به بهانه سوختن پلاسکو تنها سوءاستفاده از مصرف‌کننده است و هیچ منطق و توجیه بازاری ندارد. وی این حادثه را دلخراش توصیف و تاکید کرد: حتی با وجود این‌که بخش بالایی از خسارت‌ها به اتحادیه پوشاک به‌خصوص پیراهن‌دوزان و پیراهن‌فروشان وارد شده است، این موضوع در کیفیت و کمیت بازار شب عید بی‌تاثیر است و عرضه شب عید به موقع صورت خواهد پذیرفت.

امیر قدیمی‌نژاد، رئیس اتحادیه بنکداران و طاقه‌فروشان پارچه نیز معتقد است که گرچه در ساختمان پلاسکو پارچه‌فروشان حضور پررنگی نداشتند اما این اتفاق نیز بی‌ارتباط با این صنف و صنعت نیست و می‌تواند بر روی آن اثرگذار باشد. وی افزود: گرچه ساختمان پلاسکو یکی از مراکز عمده تولید و عرضه انواع پوشاک به‌شمار می‌رفت اما غیر از طبقات فوقانی تولید چندانی در این ساختمان صورت نمی‌گرفت و پلاسکوی تهران مرکز پخش البسه بود که با توجه به وضعیت موجود به‌نظر نمی‌رسد این حادثه تاثیری روی بازار و قیمت پارچه و لباس بگذارد. این فعال اقتصادی یادآور شد: با توجه به این‌که توانایی و پتانسیل بالایی برای تولید پارچه و لباس در کشور وجود دارد، می‌توان همه آنهایی که در این صنعت و پیش از این حادثه بیکار شده بودند را حمایت کرد تا بتوان از ظرفیت‌های خالی تولید در این صنعت استفاده و خلاءهای موجود را پر کرد؛ بنابراین به نظر نمی رسد حادثه ساختمان پلاسکو تاثیر چندانی روی بازار لباس بگذارد.

علاوه بر گفته‌ مسوولان اتحادیه‌‌های پوشاک و پارچه‌فروشان، آمارهای موجود نیز گواهی می‌دهند که حجم پوشاک از بین رفته در حادثه تلخ پلاسکو، با وجود بزرگی رقم، در مقابل حجم گردش مالی صنعت پوشاک کشور عددی ناچیز بوده است. بر اساس آماری که دفتر مطالعات آماری و راهبردی انجمن صنایع نساجی ایران منتشر کرده است، در سال 2014 گردش مالی صنعت پوشاک جهان عددی بالغ بر 1/1 ترلیون دلار بوده است که 75 درصد از این عدد، در اتحادیه اروپا، چین، امریکا و ژاپن اتفاق افتاده است و سایر کشورهای جهان تنها 25 درصد از این گردش مالی را در خود جای داده‌اند. سهم کشورهای آسیایی، به استثنای چین و ژاپن، از گردش مالی پوشاک، 180 میلیارد دلار بوده است و در این بین، ایران تنها 9 تا 10 میلیارد دلار از مبادلات پوشاک را تولید و عرضه کرده است.

اما با وجود کوچکی تولید ایران در مقابل کل تولید و فروش جهانی، مقایسه 600 میلیارد تومان البسه نابود شده در ساختمان پلاسکو و 35 هزار و 100 میلیارد تومان گردش مالی صنعت پوشاک (معادل 9 میلیارد دلار) به‌خوبی نشان می‌دهد که در روزهای نزدیک به عید امسال، نباید نگرانی از بابت تهیه لباس و پوشاک داشته باشیم. البته این احتمال وجود دارد که در کوتاه مدت و به‌دلیل جو روانی ایجاد شده، تغییراتی در قیمت‌ها ایجاد شود اما در بلند مدت ادامه این روند با هیچ منطقی سازگار نخواهد بود.

البته این امر نباید منجر به بی‌توجهی به زیان‌دیدگان حادثه اخیر شود و باید توجه داشت که در صورت جایگزین نشدن تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان جدید یا راه‌اندازی مجدد کارگاه‌های آسیب‌دیده به‌وسیله حمایت‌های جدی و موثر دولت، اختلاف ایجاد شده بین عرضه و تقاضا در کوتاه مدت می‌تواند به وسیله واردات یا قاچاق پر شود و علاوه بر چهار هزار نفری که به‌دلیل حادثه آتش‌سوزی بیکار شده‌اند، عده دیگری نیز به‌دلیل واردات و قاچاق بیش از پیش بیکار خواهند شد.