بامدادجنوب- الهام بهروزی:
بوشهر به‌دلیل موقعیت خاصی که دارد همواره در طول تاریخ مورد توجه کشورهای استعماری بوده است. در جریان جنگ جهانی اول که انگلیسیها به‌دنبال این بودند تا با تصرف بوشهر به شیراز دست یابند، نهضت بزرگی علیه این کشور استعماری در جنوب کشور شکل گرفت. در منطقه جنوب رهبری قیام مردم تنگستان و بوشهر را رئیسعلی دلواری با اجازه علما و دریافت حکم جهادیه (علمای نجف) از سوی شیخ محمدحسین برازجانی برعهده گرفت و موفق شد به همراه دیگر همرزمان خود با حملات چریکی قوای نیرومند انگلیسیها را در هم بشکند و از خاک کشور براند... .
با این‌که بوشهر در حقیقت خاستگاه قیام جنوب بوده است اما متاسفانه هنوز یک فیلم مستند در خصوص این قیام تاریخی وجود ندارد، از همین رو مهتاب ابراهیم‌زاده و حسین روشنکار، زوج جوان و هنرمند بوشهری که هر دو از اساتید مطرح دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر در رشته سینما هستند، مصمم شدند که در صورت امکان یک فیلم مستند از قیام مردم جنوب بسازند اما پس از پیگیری‌هایی که صورت دادند، اسناد و مدارک لازم را برای ساخت این فیلم در داخل کشور به‌دست نیاوردند. از همین رو تصمیم گرفتند به جستوجوی اسناد در خارج از کشور بپردازند و راهی کشور آلمان شدند و توانستند اسناد و عکسهای کمیابی را در خصوص بوشهر 110 سال پیش به‌دست آورند. این اسناد و تصاویر گویای سبک زندگی، نوع پوشش، نوع پیشه، نوع مراودات، بافت قدیم شهر بوشهر و ... هستند. این زوج از بدو شروع پژوهش خود، آیت‌الله صفایی‌بوشهری، نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه بوشهر در جریان قرار دادند و در نهایت پس از دو سال پژوهش موفق شدند حدود چهار هزار سند و مدرک دست‌نویس و چاپی را به کشور وارد کنند که روز گذشته در آیینی با حضور آیت‌الله صفایی‌بوشهری نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه بوشهر، غلامحسین نظامی مدیرکل اسناد و کتابخانه ملی استان بوشهر، حبیب احمدزاده نویسنده مطرح کشور، اساتید دانشگاه و چهره‌های هنری و نامآشنای بوشهر نظیر شاهین بهرامنژاد، جهانشیر یاراحمدی، رامیتن بالف‌مرادی، جواد صداقت، پیمان زندهبودی، اشرف سلطانینیا، نصرتالزمان وادی، مریم رنجبر، حمید موذنی و... از 12 عکس بوشهر قدیم که منتخبی از مجموعه به‌دست آمده این زوج هنری بود، رونمایی شد. از نکات مهم این رونمایی میتوان به رونمایی از عکس واقعی رئیسعلی دلواری اشاره کرد.
مدیرکل اسناد و کتابخانه ملی استان بوشهر در این آیین گفت: جمع‌آوری کتاب‌های خطی و چاپی قدیمی در این مرکز به همت مردم و علاقهمندان به حفظ آثار تاریخی انجام می‌شود که تاکنون 61کتاب خطی و 71کتاب چاپی قدیمی به این مرکز اهدا شده است.
غلامحسین نظامیدر ادانه با بیان این‌که این نهاد به‌عنوان مرکز تبادلات فرهنگی شناخته می‌شود که باید خیلی از آیین‌ها و برنامههای فرهنگی در آن برگزار شود، افزود: مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان بوشهر با وجود کمی نیرو و محدودیت فضا تاکنون 350 میلیون برگ سند اداری را ارزشیابی کرده است. هر برگی در هر اداره به‌عنوان یک ثروت ملی تلقی می‌شود که براساس قابلیت تاریخی یا نگهداری یا امحا شود. امحای اسناد به معنای سوزندان یا به آب ریختن آنها نیست، بلکه فروخته میشوند و تاکنون یک میلیارد ریال از محل امحای اسناد این اداره‌ها به دست آمده است.
وی با تاکید بر این‌که مدیریت اسناد و کتابخانه ملی استان بوشهر متولی حفظ و نگهداری اسناد کاغذی است، گفت: این سندها به‌عنوان ثروت و هویت ملی مردم به‌شمار می‌روند که باید جمع‌آوری شوند. قدیمی‌ترین سندی که در زمان حاضر در این مرکز نگهداری می‌شود مربوط به بیش از دو قرن پیش است. در زمان حاضر 22 هزار برگ سند شخصی در مرکز مدیریت اسناد و کتابخانه ملی استان بوشهر نگهداری می‌شود.
نظامی با اشاره به افتتاح تالار رقمی یا دیجیتال در بوشهر نیز تصریح کرد: این استان سومین استان کشور است که دارای تالار رقمی یا دیجیتال است. با راه‌اندازی تالار رقمی امکان دسترسی به 180هزار منابع پایان‌نامه‌ها، کتاب‌ها، نشریه‌ها، 34 هزار نسخه خطی تمام متن و میلیون‌ها برگ کتاب دیجیتال و منابع خلیج فارس به‌صورت تمام متن وجود دارد. وظیفه مرکز اسناد و کتابخانه عمومی جمع کردن مستندات تاریخی برای پژوهشگران است.
نماینده ولی‌فقیه در استان و امام جمعه بوشهر هم در این آیین گفت: استان بوشهر با توجه به سابقه و پیشینه‌ای که دارد به‌عنوان نماد تمدن در خلیج فارس به حساب می‌آید. همچنین این استان در بخش دریانوردی، علوم و معارف دینی و تمدن کرانه‌ای از استان‌های مهم جهان به‌شمار می‌رود.
آیت‌الله صفایی‌بوشهری در ادامه با بیان این‌که استان بوشهر در عرصه‌های مختلف از جمله صنایع دریایی، هنر با ابداع سبک‌های نوین، دزمینه تالیف کتاب‌های خطی و مبارزه‌های ضد استعماری به‌عنوان گنجی به حساب می‌آید که باید این گنج تاریخی کشف و به‌عنوان نماد جنوب ایران به جهان معرفی شود، تاکید کرد: رئیسعلی دلواری مایه افتخار و عزت استان بوشهر است و بوشهر در کنار تمام شکوه و بزرگی دارای مظلومیتی خاموش است؛ این مظلومیت ناشی از سیاست استعماری انگلستان، بی‌توجهی حاکمان وقت به پیشینه تاریخ و بزرگان حوزه علم و دانش و بی‌توجهی به حمایت از پژوهشگران است.
وی با تاکید بر این‌که در چند سال اخیر نهضت احیای تاریخ استان و حمایت از پژوهشگران استان بوشهر آغاز شده است، خاطرنشان کرد: برای استان بوشهر جای تاسف است که مرقد رئیسعلی دلواری در نجف به فضای فرسوده‌ای تبدیل شود. امروز مرقد این سردار مبارزه با استعمار در جنوب در حال بازسازی است و تلاش می‌شود در سالگرد شهادت رئیسعلی دلواری از آن رونمایی شود.
صفایی‌بوشهری در پایان بر ضرورت احیای اسناد، حمایت از پژوهشگران زنده این سرزمین و تلاش برای احیای تاریخ استان تاکید کرد و گفت: توسعه و پیشرفت استان باید بر اساس تاریخ کهن این دیار رقم بخورد. باید از مهتاب ابراهیم‌زاده محقق و استاد دانشگاه بوشهری نیز که بدون هیچ حمایتی چهار هزار سند مربوط به تاریخ کهن استان بوشهر را جمع‌آوری کرده، تقدیر شود.
مهتاب ابراهیم‌زاده در حاشیه این آیین در پاسخ به این پرسش که چطور شد به فکر جمع‌آوری این اسناد و عکسها افتادید، به بامداد جنوب گفت: سه سال پیش به این فکر افتادم که چرا از قیام جنوب کشور در بوشهر که زادگاه این قیام است، سند تصویری وجود ندارد و یک فیلم مستند از رئیسعلی دلواری در کنگرههای بینالمللی پخش نمیشود؟! من هم که به فکر ساخت این فیلم افتادم. متریال آن در اینجا در دسترس نبود، بنابراین برای رسیدن اسناد کافی باید میرفتم آن سوی مرزهای ایران. برای این کار کشور آلمان را انتخاب کردم، حالا چرا آلمان!!! چون کنسول این کشور در بوشهر قرار داشت و بدون شک اسناد و مدارکی در خصوص بوشهر در آنجا پیدا میشد. حدسم هم درست بود. بعد از آن پیگیری کردم و حدود دو سال در این کشور به تحقیق و پژوهش پرداختم و حدود چهار هزار سند مکتوب و خطی به‌دست آوردم.
این استاد دانشگاه همچنین در خصوص خبری که چند روز پیش در یکی از سایتهای خبری کار شد و در واقع شخص دیگری از عکس واقعی رئیسعلی دلواری پرده برداشت و مدعی شد که عکس را از کشور آلمان به دست آورده است، توضیح داد: آن عکس همان عکسی است که من از آلمان به بوشهر منتقل کردم. اگر کامنت مرا در زیر آن خبر دیده باشید، اشاره کردم که من این کار را انجام دادهام، یعنی عملا در این زمینه سرقت فرهنگی صورت گرفت و من بسیار متاسف هستم و امیدوارم که دیگر هرگز این اتفاق نیفتد. البته من بسیار نیکبخت بودم که از همان آغاز سفرم به آلمان، آیت‌الله صفایی بوشهری در جریان پژوهشها و تلاشهای من برای رسیدن به اسناد معتبر بودند و ایشان اطلاع کامل از این مساله دارند، در سفر اول که برگشتم حدود 9 ماه پیش عکس رئیسعلی را برای نخستین‌بار به ایشان نشان دادم و کسی از این ماجرا خبردار نبود و خوشبختانه به همین دلیل هیچکسی با هیچ ترفندی نمیتواند مدعی شود که او این عکس را پیدا کرده است. هر چند آنها این کار را انجام دادند و عکس پخش شد، چیزی که ما نمیخواستیم، چون این عکس باارزش باید بسیار شکیلتر و در نهایت احترام و در یک برنامه اینچنینی رونمایی میشد و بعد در اختیار مردم قرار میگرفت. از این‌که این عکس به این شکل در فضای مجازی پخش شد بسیار متاسفم، چون این افراد از نظر من سودجو هستند و در این‌باره هم هیچ حرفی ندارم.
ابراهیم‌زاده در پاسخ به این سوال که آیا حمایتی هم از شما در این مدت صورت گرفت، بیان کرد: خیر. من تمام این کارهای پژوهشی را با هزینه شخصی انجام دادم و هیچ ارگان یا دستگاهی از من حمایت نکرد. در آلمان هر آنچه سند در مورد استان بوشهر وجود داشت، جمع‌آوری کردم که حدود چهار هزار صفحه سند و مدرک دست‌نویس و تایپ شده به دست آوردم. این مدارک همه چیز را در برمیگیرد و مربوط به دوران 1909 تا 1931میلادی میشوند. حدود 400 عکس هم به دست آوردم که امروز در اینجا برای نخستین‌بار از 12 قطعه عکس آن رونمایی شد و انشاءالله منتخبی از این تصاویر را تا شهریورماه آینده به‌صورت عکس چاپ و منتشر میکنم و من آن کتاب را به تمام اهالی بوشهر تقدیم خواهم کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که کار ترجمه این اسناد چه مدت زمان میبرد، گفت: با توجه به حجمی که این اسناد و مدارک دارند تقریبا برای ترجمه و تحقیق به چهار سال زمان نیاز است و کار ترجمههای آلمانی این اسناد را هم خودم انجام خواهم داد.
این پژوهشگر و استاد دانشگاه در پایان با تاکید بر این‌که کارشناسان پس از دیدن عکس تائید کردند که این عکس واقعی رئیسعلی دلواری است، خاطرنشان کرد: ولی همچنان که من و شما اینجا ایستاده‌ایم و هیچ چیزی قطعی نیست، پس می‌تواند همه چیز هم قطعی باشد ولی صحت این عکس از سوی کارشناسان سند تائید شده و حتی در خود آلمان هم در متونی که به زبان آلمانی وجود دارد، بهجز کتاب اخیری که هنریک گروتپ نوشته، توصیف مشخصات چهره رئیسعلی دلواری با این عکس مطابقت دارد.
در پایان این آیین نماینده ولی‌فقیه در استان و امام جمعه بوشهر یک نسخه خطی از آیت‌الله مجتهد برازجانی و چند جلد از آخرین کتاب‌های منتشر شده خود را به مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان بوشهر اهدا کرد.
پربازدید ها