بامدادجنوب- الهام بهروزی:
عکاسی دنیای وسیعی را در بر میگیرد؛ دنیایی که تازگی و کهنگی را بههم میآمیزد و دریچهای خاطرهانگیز به روی مخاطب میگشاید. این هنر-صنعت از آغاز تا کنون در ثبت لحظات زندگی و رویدادهای گوناگون طبیعی و انسانی نقش بیبدیلی را ایفا کرده است. در واقع عکاسی از دیرباز همچون دفترچه خاطرهنویسی که لحظات خاص زندگیمان یا دلنوشتههایمان در آن ثبت شده، مهمترین، شیرینترین و هیجانانگیزترین اتفاقات زندگی بشر را ثبت و ضبط کرده است. هنری که گاه فراموششدهها و گذشتههایی که یا آن را دوست داریم یا از آنها گریزانیم، مقابل چشمانمان میآورد و ذهنمان را به گذشتههای دور یا نزدیک میکشاند. با این اوصاف، عکس جزء لاینفک زندگی بشر است.
عکاسی همواره با همه شاخههای هنری ارتباط تنگاتنگی داشته و بخشی از تاریخ آنها را در خود جای داده است. این هنر با تئاتر، سینما، موسیقی، نقاشی، خوشنویسی و... پیوندی دیرینه دارد و امروز بیشتر این هنرها بخشی از هویت و تاریخ خود را مدیون این هنر هستند. هنری که شخصیتها، آثار و لحظات به یادماندنی کنسرتها، نمایشگاهها و... را جاودانه کرده است، چون بسیاری از این هنرها در لحظه بهصورت زنده خلق میشوند و دیگر تکرار نمیشوند یا خالقان آنها با گذر زمان از دنیا کوچ میکنند و میروند و تنها این صدا و تصویر است که پس از مرگشان آنها را جاودانه میسازد.
هنر موسیقی ایران بسیار گسترده و پرمحتوا است و از دیرباز چهرههای شاخصی چون استاد بنان، دلکش، علیخان نائبالسلطنه، پرویز یاحقی، روحالله خالقی، علی تجویدی، همایون خرم، پرویز مشکاتیان، محمدرضا شجریان، علیاکبر شیدا، سهراب ناظری، فرامرز پایور، کامکارها، حسین علیزاده و ... در آن قدم گذاشتند و افزون بر قد کشیدن خود، موجب اعتلای موسیقی دستگاهی (سنتی) ایران شدند. اینک از بیشتر این چهرهها تنها صدا یا تصاویری باقی مانده است که یادشان را همچنان در دل مخاطبان موسیقی زنده نگه میدارد.
موسیقی هم از آن دسته هنرهایی است که وامدار هنر عکاسی است، چراکه این هنر گنجینهای از نوازندگان و خوانندگان شهیر موسیقی کهن را ثبت و ضبط کرده است که دیدار و درک روزگار آنها برای ما تنها از طریق همین عکسهایی است که از آنها باقی مانده است. فروغ بهمنپور، یکی از پژوهشگران حوزه موسیقی کشور است که با جمعآوری آثار نادر و کمتر دیده شده از مشاهیر موسیقی کهن ایران کوشیده است همچون پلی نسل جدید موسیقی را به گذشتگان این عرصه پیوند دهد. این بانوی پژوهشگر با تحمل سختی و مرارتهای فراوان موفق شده آرشیوی از تصاویر نوازندگان و خوانندگان کهن را گردآوری کند. او این آرشیو را بهمنظور برگزاری نمایشگاههای موسیقی ایران در سراسر در اختیار انجمن موسیقی کشور قرار داده تا بدین طریق نسل جدید موسیقی را با داشتههای موسیقایی کشور بیشتر از پیش آشنا کند. این نمایشگاه که پیش از این در بیشتر استانهای کشور برگزار شده است، در نهایت در استان بوشهر هم با رایزنیها و تلاشهای احمد حمیدیان، مسوول جوان و پرانگیزه موسیقی استان با همکاری ادارهکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از 22 مردادماه (شنبه) در عمرات ایرانی (طبقه دوم) آغاز به کار کرده است و تا 30 مردادماه سال جاری هر روز از ساعت 19 تا 23 پذیرای علاقهمندان است. در این باره گفتوگویی را با احمد حمیدیان، مسوول برگزاری این نمایشگاه در استان صورت دادیم که در ادامه میآید.
در نمایشگاه سراسری عکس اساتید موسیقی ایران چند اثر به نمایش گذاشته شده است؟
در این نمایشگاه ۳۹ عکس از هنرمندان موسیقی ایرانی به نمایش درآمده است که به همت فروغ بهمنپور، پژوهشگر عرصه موسیقی از خانواده و دوستان آنها و همچنین کلکسیونرها طی سالها جمعآوری شده است. وی بعد از سالها این عکسها را در اختیار انجمن موسیقی ایران قرار داده تا به نمایش گذاشته شوند که تعداد قابل توجهی از این عکسها برای نخستین بار است که به نمایش عموم درآمده است. این نمایشگاه قرار بود ۹ تیرماه مصادف با جشنواره موسیقی نواحی کرمان در سراسر کشور و بوشهر برگزار شود که در تمام استانها در همین تاریخ یاد شده برگزار شد ولی متاسفانه انجمن موسیقی استان بوشهر بهدلیل مشکلات مالی و حمایت نشدن از سوی برخی از ارگانهای فرهنگی موفق به برگزاری در زمان تعیین شده، نشد اما در نهایت با حمایت ادارهکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر تمامی هزینههای مربوط به این نمایشگاه تامین و ما توانستیم با سختی بسیار این نمایشگاه را برگزار کنیم که این نمایشگاه به مدت یک هفته (22 تا 30 مردادماه) در موزه دریانوردی و تجارت دریایی عمارت ایرانی برپا خواهد بود.
بهنظر شما برگزاری این نمایشگاه تا چه میزان میتواند در معرفی موسیقی ایران نقش داشته باشد؟
بهطور قطع دیدن تاثیرگذاران چهرههای موسیقی قدیم ایران هم نسل جوان را با گذشتگان آشنا میکند و هم اینکه از نزدیک با نحوه زندگی و حتی دیدن امکانات و فعالیتهای آنها آشنا میشوند. سادگی و بیآلایش بودن از صفات بارز هنرمندان ایرانی بوده است که درس بزرگی برای همگان خواهد بود.
آیا برگزاری اینگونه نمایشگاهها در عرصه موسیقی سابقه داشته است؟
خیر، برای نخستینبار است که در استان بوشهر این چنین نمایشگاهی برپا شده است و خوشحال هستیم از اینکه میبینیم علاقهمندان با شور و شوق فراوان به بازدید از نمایشگاه میپردازند.
آیا هنر عکاسی میتواند در ماندگاری چهرههای موسیقی نقش داشته باشد؟
بهطور قطع از گذشته تا به امروز نوازندگان و آهنگسازان همیشه مورد توجه موسیقیدوستان بوده است و با توجه به اینکه در گذشته بهدلیل کمبود امکانات ثبت فیلم و تصویر دشوار بوده و همچنین بهعلت نبود وسایل ارتباط جمعی بسیاری از آثار صوتی از بین رفته یا ثبت نشدند ولی هنر عکاسی در ثبت هنرمندان در تاریخ و معرفی آنها کمک شایانی کرده است.
هنر موسیقی و عکاسی تا چه میزان با هم مرتبط هستند؟
هنرمندان در طول حیات هنری خود بایستی ارتباط تنگاتگی با هنرهای دیگر داشته باشد، بهگونهای که شرکت در محافل ادبی، دیدن تئاتر، سینما و نمایشگاههای هنری از وظایف یک هنرمند محسوب میشود، چراکه تفکر و دید هنری با تکبعد بودن و بیتوجهی به کلیت هنر کمارزش و کوچک خواهد ماند.
چند سوال هم در خصوص موسیقی استان بپرسیم، انجمن موسیقی استان در سال جاری چه اهدافی را دنبال میکند؟
در حال حاضر انجمن موسیقی امسال بهدنبال تداوم حیات، افزایش تاثیرگذاری و پذیرفته شدن خود را در میان هنرمندان و جامعه و همچنین سازمانهای فرهنگی است تا به رسمیت شناخته شود که متاسفانه اینها اولویتهای اولیه انجمنهای موسیقی کشور را تشکیل میدهد ولی با تمام اینها ما همچنان در تلاش برای فعالیت هنری و ارائه خدمات آموزشی و فرهنگی هستیم و خواهیم بود که بهطور قطع این مهم بدون حمایت هنرمندان حاصل نخواهد شد.
پیشرفتهایی که بهتازگی برای موسیقی استان حاصل شده، کدام هستند؟
متاسفانه بهدلیل بیتوجهی به فعالیتهای مهم و تاثیرگذار هنری متاسفانه حال و روز موسیقی بوشهر دارد روزبهروز بدتر و بدتر میشود. در شهری که فعالیتها بهصورت پراکنده و غیرمنسجم اتفاق میافتد و هنرمندان در بیشتر مواقع حامی یکدیگر و انجمن موسیقی استان نیستند و انجمن هم از سوی ارگانهای فرهنگی متاسفانه به رسمیت شناخته نشده، بنابراین نمیتواند چندان تاثیرگذار عمل کند.
سخن پایانی؟
متاسفانه الان بوشهر پر شده از کنسرتهای غیربومی پاپ سطح پایین و بیارزش که باعث پایین آمدن سطح سلیقه مردم شده و از ابتدای امسال تا کنون هیچگونه کنسرت موسیقی باارزش برگزار نشده است. همچنین بیتوجهی آموزشگاهها به بحث آموزش موسیقی و استفاده نکردن از اساتید برجسته و برگزار نشدن مسترکلاسها برای بالا بردن سطح آموزش مانع از پیشرفت قابل توجه حوزه موسیقی استان شده است. از همین جا از مسوولان میخواهیم که برای بهبود شرایط با ما همکاری بیشتری داشته باشند تا بتوانیم موسیقی نواحی و سنتی این استان را به مسیر صحیح خود برگردانیم. امیدوارم از این پس به هنر و هنرمند بیشتر بها داده شود.
در پایان لازم به ذکر است که برگزاری این گونه نمایشگاهها در استان پیشینه درخشان و غنی موسیقی اصیل ایرانی را به رخ میکشد و مخاطب را به چالش میکشاند که آیا موسیقی ایران در عصر حاضر توانسته میراثدار خوبی برای گذشتگان آن باشد؟!! آیا مسیری که موسیقی در پیش گرفته، درست است یا آن را به ناکجاآباد میبرد؟!! بهراستی چرا موسیقی سنتی در استان ما در سایه سبکهای دیگر موسیقی قرار گرفته است؟!! چرا دیگر شاهد فعالیت «مفتون»ها نیستیم؟!!